Агын аймагай Согто-Хангил нютагта доргошо галзууд угай Сэдэнэй Борбойн гэр бүлэдэ 1916 ондо Санжей ба 1921 ондо Баради түрэһэн юм.
Аха дүү хоёр амгалан сагта колхоздоо, гүрэнэйшье ажал эрхимээр хэжэ ябаһан гэжэ бага ябахаһаам хүгшэн абатан хөөрэгшэ һэн. Тон дайнай урда тээ Санжей колхозой складые даагшаар хүдэлөө. Ажалдаа дүршэлтэй, нарин нягтаар дархашье хэжэрхихэ шадалтай байһан ха. Абымни хэһэн зохидхон модон хайрсаг мүнөөшье болотор байдаг. Би Санжей эсэгэһээ үлэһэн ори ганса басаганииньби. Абаяа хараагүй хүм. Дайнда мордоходонь, хээли соо үлэһэнби.

1941 ондо һүрөөтэ дайн эхилжэ, тэрэл оной намар эсэгын хоёр хүбүүд Баруун фронт мордоо. Дамдинова Цырегма эжымни намайе гаргаха ябаад, Могойто хүрэтэр абые морёор хүргэһэн ха. Тии-хэдэ намар болоһон, саһан үшөөшье ороодүй байгаа гэжэ эжымни һанагша бэлэй. Би тэрэл намар түрэһэнби.

Санжей аба морин сэрэгтэ алба хаажа ябаа, теэд 1942 оной эхеэр һураггүй үгы болоо гэжэ дуулдаад лэ, бэшэ ямаршье мэдээсэл үгы. Баради абга ахайнгаа хуби заяа элирүүлхэ гэжэ СССР-эй Хамгаалгын яаманай түб архив руу асуултануудые хэһэн. Тэндэһээ «по документам учёта безвозвратных потерь сержантов и солдатов СА установлено, что рядовой Санжи Борбоев, 1917 г.р., уроженец Читинской области, Агинского района, Цокто-Хангил, призван в СА Агинским РВК, пропал без вести в январе 1942 года…» гэһэн лэ харюу ерэһэн. Дайнай эхиндэ аха дүү хоёр бэшэг бэшэлсэжэ байгаа. Тиихэдээ Новосибирск шадар морин сэрэгэй гурбан һарын курсда һуранаб гэжэ аба бэшэһэн байна. Халаг, тэдэ бэшэгүүдыньшье хадагалагдаагүй. 1942 оной эхиндэ Москва шадархи байлдаануудта морин сэрэгэй үүргэ ехэ байгаа, ахай тэндэ хабаадаһан байжа болоо гэжэ абга багсаадаг бэлэй. Би Эсэгын дайнда мордоод бусаагүй абаяа бүхы үхибүүн наһандаа хүлеэгээб даа.

Абанараймнай дайшалхы габьяагай ашаар, Санжей абын болон үшөөшье олон сэрэгшэдэй ами наһанай сэнгээр туйлагдаһан илалта мүнөөдэрэймнай амгалан һайхан байдал асараа гэжэ залуу үетэндөө захижал байя.

Баради абга дайшалхы баян намтартай. 1942-1944 онуудта Москва шадархи байлдаануудта хабаадаһан, лаб лэ Улаан Одоной ордентой, «Германиие илаһанай түлөө» медальтай бусаһан. Хоёр удаа ехээр шархатаһан, удаан госпитальдо хэбтээд ерэхэдэнь, Дулмажаб гэжэ хүгшэн эжымнай угтажа байһан даа. Бэедээ олон шархын һорьбонуудтай агша һэн, тэдэнээ харуулдаг бэлэй, элихэнээр һананаб. Тэдэ һорьбонуудыень хараад лэ, хөөрхы, арга абажа, амиды мэндэ бусаха талаантай байһаниинь болоо даа гэжэ һанахаш. Гэр бүлэтэй, үри хүүгэдтэй болоһон. Прокуророй ажалда, адвокадааршье хүдэлһэн. 1986 ондо үбшэнэй шалтагаанаар наһа бараа һэн. Нэрыень нэрлүүлхэ хүүгэдынь мүнөө олон боложол байна.

Мүнөө би өөрөө үндэр наһатай боложо ябахадаа, Санжей Баради абанарайнгаа дайшалхы габьяа мартангүй ябагты гэжэ үри хүүгэдтээ хэлэдэгби.

You have no rights to post comments