«Буряад-ород», «Ород-буряад» толинууд соо харахада, һүүлшын оршуулагдаһан тоогой нэрэ «доншуур» гэһэн үгэ дээрэ тогтоно.

Зарим зоной хэлэһээр, «0» (ноль) тоо буряадаар «тэг» гэдэг гэхэ байна. Зүгөөр бидэнэй хэрэглэдэг бүхы байһан толинууд соо энэ тоодо оршуулга үгтэнэгүй. Харин Ядамжавын Цэвэл гэгшын зохёоһон «Монгол хэлэнэй тобшо тайлбари толи» соо (1966) «тэг» гэһэн үгэ «тооны тэмдэг, 0» ба «хогоосон гэсэн санаа» гээд тайлбарилагдана.
Л.Шагдаровай, К.Черемисовэй зохёоһон «Буряад-ород толи» соо тоо тэмдэглэһэн «арбан», «зуун», «мянган», «түмэн (арба мянга)», «бума (зуу мянга)», «сая», «живаа», «доншуур» гэжэ үгэнүүдһээ бэшэ ехэ тоо тэмдэглэһэн үгэнүүд олдохоор бэшэ байна. Тэдэнэйнь «сая», «живаа» гэжэ тоогой нэрэнүүд хуушан монгол хэлэнһээ абтаһан гээд тэмдэглээтэй.

Вайбер соо тоо болон тэрэнэй монгол нэрэнүүдтэй таблица-зураг харахада, доншуурһаа сааша тоо – юһэн «тэгтэй» тоо (миллиард) «тэрбүм», 10 тэгтэй тоо (арбан миллиард) – «ехэ тэрбүм», 11 тэгтэй (зуун миллиард) – «наяд», 12 тэгтэй тоо (триллион) «ехэ наяд» гэнэ. Саашаа арбан триллион тоодо – «маша дэлгэмэл», зуун триллиондо – «ехэ маша дэлгэмэл», 15 тэгтэй тоодо (квадриллион) – «тунамал», 16 тэгтэй тоодо «ехэ тунамал» гэһэн нэрэнүүд бии. Гадна 17 болон 18 тэгтэй тоонууд «ингүүмэл» ба «ехэ ингүүмэл» гээд нэрлэгдэдэг байна. «Монгол хэлэнэй тобшо тайлбари толи» соо эдэ тоонуудай нэрэнүүд болон тайлбаринь үгтэнэ.

Һүүлшын 18 тэгтэй, ородоор квинтиллион гэдэг тооһоо сааша монголоор нэрлэгдэхэ тоонууд үгы ёһотой. Секстиллион гэдэг тоо – 21, септиллион – 24, октиллион – 27, нониллион – 30, дециллион 33 гээд лэ – иимэ олон нольнуудтай тоонууд бии ааб даа.

You have no rights to post comments