Мүнөө жэл Буянта һара майн 1-һээ эхилхэ юм.
Монгол литээр зунай эхин һарын 15-ай үдэр Будда Шэгэмүүни (Бурхан багша) энэ юртэмсэдэ мүндэлһэн, энэ үдэр гэгээрһэн, мүн энэл үдэр тагаалал болоһон. Бурхан багшын түрэһэн, гэгээрһэн, тагаалал болоһон һарые Буянта һара гэнэ. Энэ һарада хэгдэһэн буян ба нүгэл хэдэн мянгаар арьбажадаг.
Буян хэхэдээ, олондо туһатай юумэ хэхэ хэрэгтэй. Хүнүүдэй, амитадай ундалдаг булаг, харгы сэбэрлэхэдэ – буян.
Амитадые, шоргоолзодые хооллуулхада – буян.
Шоргоолзодые эдеэлүүлхэдээ, хүн гээшэ өөрһөө үгэлигэ хэнэ, амиды юумэ абарна гэһэн удхатай.
Амита хооллуулхада - буян.
Юрын үдэр дасан ерээд гороолходо, заабол гурба хүсөөхэ гэһэн дүрим үгы. Гурба, долоо, хорин нэгэ дахин гороолбол һайн, тиибэшье өөрынгөө шадаха зэргээр гороо хэхэ гэжэ байдаг.
Зүгөөр Буянта һарын үедэ наһанайнгаа тоогоор гороо хэдэг шуу. Тиихэдээ заал һаа нэгэ үдэр соо бэшэ, үглөөдэрынь, нүгөөдэрыньшье үргэлжэлүүлжэ, тоо хүсөөхэдэ болохо.
Зарим зон гэрээ, хотоноо, нютагаа гороолдог гуримтай. Зүгөөр бурхан шүтөөнгүй гэр, субаргагүй хотон, нютаг гороолдоггүй юм. Заабол бурхантай, бурханай номтой гү, али ехэ ламын хубсаһан, хэрэгсэлнүүдтэй, субаргатай газар гороолхо ушартай.
Агын дасанай гороодо.
Хүн гороо хэжэ ябахадаа, орооһо, хашарһа г.м. үргэдэг. Энэнь өөһэдын дуран. Эндэ гол шухалань гэхэдэ, хүнэй досооһоо зориһон шалтаг (мотивация) байха ёһотой. Тэрэнь буян хэхэмни, тэрэнэймни аша бүхы юумэндэ һайниие асарха гэһэн бодол болоно.
Үргэл гурбан үүдээрээ – сэдьхэл, хэлэн, бэе гурбаараа (ум, речь и тело) хэхэ ёһотой. Жэшээнь, гороо хэхэдээ, бэеэрээ буян хэнэбди. Хэлэн гэхэдээ, «Ум маани бад мэ хум» тарни тооложо, буян хэнэбди. Мүн элдэб ондоо юумэ сэдьхэнгүй, үнэн зүрхэнһөө зальбаржа, сэдьхэлээрээ буян хэнэбди. Буян хэнэб гээд, толгой соогоо ондоо юумэ бодожо ябахагүй, гурбуулыень нэгэ доро хабсаруулжа хэхэ гэжэ оролдохо. Хоёр хүн гороолходоо, шашалдахаяа һанадаг. Тиихэдээ хэлээрээ, сэдьхэлээрээ буян хэнэгүй болоно гэжэ мэдэхэ хэрэгтэй.
Долгор РАДНАБАЗАРОВА. 2020 оной майн 29-эй дугаарай толилолго.
Редакциин архивай фото.
