Шэтэһээ баруун хойшоо, 30 километрэй зайда Хоолошной гэжэ элдин һайхан нютаг оршодог.

Үеһѳѳ үедэ энэ нютагта дээдэ гарай эмшэд, эрдэмтэд, ламанар мүндэлжэ, нютагаа суурхуулдаг байһан юм. Тэдэнэй дунда XVIII дугаар хамба лама Еши-Доржо Шараповай нэрэ обог Буддын шажанай заншалта сангхын болон Буряад арадай түүхэдэ үлэһэн гээшэ.

Мүнѳѳнэй Хоолошной нютагай байдал ехэл зүдэрүү. Шуран шадалтай айлнууд томо хото город руу зѳѳжэ ошоһон юм. Тэдэнэй ошоходонь, буусадань юун үлэхэб даа, һандаржа унаһан хорёо болон гэрэй һууринууд.

 

                 

                 Е-Д. Шарапов хамба ламын гэр.                                           Р.Батуева (зүүн гарһаа), А. Батуев үгэ хэлэжэ байна.

 

2014 ондо хамба лама Дамба Аюшеевэй дурадхалаар Хоолошной нютагта XVIII хамба лама Еши-Доржо Шараповта зорюулагдаһан субарга бодхоогдожо, рамнайлагдаһан байна. Тиигэжэ хамба лама Д.Аюшеев лама санаартанаар энэ нютаг бараалхажа, субаргын дэргэдэ жэлэй нэгэ уншалга бүтээдэг заншалтай болоһон. Уншалга хэхэеэ Хоолошной ерэхэ бүринь энэ нютаг һандаржал, арад зониинь үсѳѳржэл байна. «Хоолошной нютаг һалажа байна. Энэ элдин нютаг гансашье гэргүй, хара газараараа үлэхѳѳ байна. Бидэ, лама санаартан Шарапов хамба ламаяа үргэхэ, тоонто нютагыень һэргээхэ ёһотойбди», - гэжэ хамба лама Угдаанай дасанай шэрээтэ Түмэн ламхайда нэгэтэ хэлэһэн юм. Тиигэжэ хамба Еши-Доржо Шараповай дурасхаалда музей бодхоохые шиидхэһэн байна. Тэрэ дары Угдаанай дасанай хүтэлбэри доро музейн һуурида бумба нюугдаа. Урагшаа һанаатай, бэрхэ Александр Дондокович Батуев бүхы ябуулга, ажалнуудыень ѳѳр дээрээ даажа абаһан байна. Тэрэ Ивалгын барилгашадые оложо, тэдэнтэй хоёр жэлэй хугасаа соо һэеы гэрэй түхэлтэйгѳѳр музей барижа бодхоогоо юм. «Юундэ һэеы гэрэй түхэлтэйгѳѳр баряабта?» - гэһэн асуудалда, «Энэмнай хамба ламын захиралта байгаа», - гэжэ тэрэ харюусаа бэлэй. Александр Батуев энэл бригадатаяа музейн досоо, газаахииень, хорёо хотыень барижа, бүхы нарин ажалнуудыень бүтээгээ. «Музейн барилгада хандиб үргэжэ, хоолошнойнхид болон лама санаартан ехэ туһаламжа үзүүлээ», - гээд Александр Батуев хѳѳрѳѳ һэн. Һүүлдэнь «Александр Батуев энэ барилгын ехэнхи гаршыень даагаа» гээд хэлэхэшье зон олдоо һэн. Ламанарай һуудаг шэрээ, гунгарбаа гэхэ мэтэ хэрэгсэлнүүд нютагайхидай үргэһэн мүнгѳѳр абтаа. Гэрэйнь ханаар Е.Шарапов хамбын фото-зурагууд үлгѳѳтэй. Тэдэниие Еши-Доржо Шараповай зээ басаган Норжимо эгэшэ хадагалдаг байгаа юм. Шэрээнүүдэй хушалтануудые Улаан-Үдэдэ ажаһуудаг Рыксылма Батуева оёжо үгѳѳ.

Байгша оной сентябриин 18-да Бальжиниматай һайн үдэр Хоолошной нютагта ехэ хүлгѳѳтэй байгаа. Ушарынь гэхэдэ, XVIII дугаар хамба лама Еши-Доржо Шараповта зорюулагдаһан субаргаһаа холо бэшэ найман ханатай һэеы гэрэй түхэлтэй хамба ламын гэр зогсоно. Музей байһанаа, юундэ гэр болобоб гэжэ һураха байхат. Нэн түрүүн эхилхэдээ, Е.Шарапов хамбын нютагта музей бодхоохо гээд эхилһэн, тэрэнь байһаар, «Шарапов хамба лама амиды ябаха сагтаа ѳѳрын орохо гэргүй байһан, тиимэл һэн тула энэ гэрынь болобо гээшэ», - гэжэ хамба Д.Аюшеев хэлэһэн байна. Тэрэ гэһээр Шарапов хамбын гэр гээд хэлэгдэдэг болоһон. Тэрэ гэр соо ламанар нэрьемэ шанга хоолойгоор ном уншана, согшод үргэнэ. Досоонь ороходо, халуун бүгшэм, хүн олон. Энэ ехэ дэмбэрэлтэ үдэртэ хоолошнойнхид тоонто нютагаа ерэжэ, бэе бэетэеэ уулзаа, һонирхоо.

 

Дэлгэрэнгыгээр 43-дахи дугаарта.

You have no rights to post comments