Евдоким Виневский 
Халхын голой байлдаануудта хабаадагша, Шэтын можын Балейн аймагһаа уг узууртай Ага тосхоной ажаһуугша, 1905 оной Евдоким Виневскиин хөөрэһөөр, илангаяа генерал Яусокиин 20 мянган бүлэгтэй ехэ шанга байлдаан болоһон. Японцууд бүхы шадалаараа Халхын гол гаталхые оролдоо, теэд майор И.Ремизовэй 149-дэхи мотострелково полк дайсадые саашань Монгол руу табяагүй. «Энэ байлдаанда хоёр талаһаа мянга-мянган сэрэгшэд, олон самолёдууд, танкнууд ба буунууд хабаадуулагдаа. Тооһон шоройһоо, гал утаанһаа гараһан үдхэн манан соогуур газар тэнгэри хоёр ниилэжэ, дайнай газар тама мэтэ болоо һэн. Самурайнуудай олон добтолгонууд сухарюулагдаа, японцуудай сэрэгшэд болон техникэ олоор һалаа. Энэ байлдаанда полкын командир Иван Ремизов алдалан унаа», - гэжэ Евдоким Виневский хөөрэһэн байдаг. Тэрэ голой баруун бэедэ оршоһон стратегическэ шухала, алдалан унаһан полкын командирай нэрээр һүүлдэ «Ремизовскэ» гэжэ нэрлэгдэһэн үндэрые хамгаалһанай түлөө «За отвагу» медаляар шагнагдаһан юм. Евдоким Васильевич энэ байлдаанда шархатажа, Улаан-Баатарай госпитальдо хэбтэһэн.    

Эсэгын дайнай үедэ миномётно расчёдой командирай тушаалда алба гаража, Орловско болон Курска дугаагуудта дайлалдаа, Белгород, Харьков, Полтава, Варшава, Брестын хэрэм болон олон багахан хотонуудые сүлөөлэлсөө, Днепр ба Буг мүрэнүүдые дайлалдан гаталаа. Дайшалхы замайнь эсэс гэхэдэ, Берлин абалга, Эльбэ мүрэндэ сэрэгэй хүдэлөөндэ (марш) хабаадалга болоно. Тэрэ 1945 оной сентябрь һарада сэрэгһээ табигдаа. Улаан Одоной, Эсэгын дайнай орденгуудаар, гурбан  «За отвагу», «За взятие Берлина», «За воинскую доб-лесть», «За освобождение Варшавы» медальнуудаар г.м. шагнагдаһан байна.
 
Намжил Нанзатов
Агын аймагай Шулуутайн ажаһуугша Намжил Нанзатов 1938 ондо сэрэгэй албанда абтаа. Халхын голой байлдаанда хабаадаа, Эсэгын дайнай ветеран, Москва хотые хамгаалагша. 1942 оной октябрь һараһаа 1945 оной майн 9 болотор Центральна, Украинын болон I Белоруссиин фронтнуудай бүридэлдэ дайлалдаа. 10-дахи мотострелково түмэр харгын батальоной отделениин командир ябаһан.

Днепр мүрэн гаталжа ябахадань, һалань бомбодуулжа, хүйтэн уһан соогуур арай гэжэ эрьедэ тамаржа ерэһэн байна. Дайнай һүүлээр нютагайхидынь 1945 оной апрель һарада Одер мүрэн дээрэ понтонно хүүргээр манай танкнуудта хайшаа ошохоб гэжэ Намжил Нанзатовай заажа байхые баримтата кинохронико соо хаража таниһан юм. Намжил Нанзатов Берлин хүрэжэ, рейхстагай ханада нэрэеэ мүнхэлһэн байна. 

Эсэгын дайнай 1-дэхи шатын орденоор, «За оборону Москвы», «За взятие Берлина» г.м. медальнуудаар шагнагдаһан.
 
Доржи Дамбаев
Халхын гол шадархи байлдаануудта интернациональна уялгаяа дүүргэгшэдэй дунда Алхана нютагай ажаһуугша, минии абга Доржи Дамбаев ябаһан юм. Абгамни Дулдаргын аймагай Доодо Элеэ һууринда 1916 ондо түрэһэн намтартай.

Табтаанай нютагта залуу таряашадай һургуули дүүргээд, Хяагтын багшанарай техникумдэ ороо. Һургуулияа түгэсхөөд, трудай ба физкультурын багшаар хүдэлһэн. 1937 ондо сэрэгэй албанда татагдаа. Шэтэ хотодо сэрэгэй тангариг үгэжэ, 1953 он болотор сэрэгэй алба гараа бшуу. Эдэ жэлнүүдтэ Доржи Дамбаевич 3 дайнда хабаадаа. Халхын голдо 1939 оной майн 13-һаа августын 28 болотор дайлалдажа, танкын командир ябаа. Монгол Арадай Республикын шагналнуудтай. 1939 оной декабрьһаа 1940 оной март болотор Советско-финскэ болон Эсэгын дайнуудта хабаадагша. Доржи Дамбаев 1941-1942 онуудта Омск хотодо танкистнуудые бэлдэһэн. Тэрэнэй курсантнууд Сталинградай болон ондоо фронтнуудай бүридэлдэ хабаадаһан. Харамтайнь гэхэдэ, абгымни хубиин архив төөригдэһэн юм. Би наһанай амаралтада байһан Могойто тосхондо ажаһуудаг ехэ басаганайнь - Дарима Дор-жиевагай хөөрэһөөр бэшээб. Абгамни олон жэл Могойтодо ажаһуугаа. Олон шагналнуудтай байһан, Монгол Арадай Республикын болон Эсэгын дайнай 1-дэхи шатын орденгуудаар, «За отвагу», «За освоение целинных и залежных земель» медальнуудаар шагнагдаһан юм. 

You have no rights to post comments