Агын эмнэлгын түргэн туһаламжын албанай түүхэ үнгэрэгшэ зуун жэлэй Эсэгын дайнай хатуу жэлнүүдһээ эхитэй. 1948 ондо фельдшерскэ пункт эмхидхэгдэжэ, түрүүшын фельдшерээр Цырендулма Дашидондокова томилогдоһон юм. 1949 оной жэлэй тоосоогоор харахада, Агын тойрогой түргэн туһаламжын станци Агын больницын дэргэдэ оршодог һэн. Хоёр (1 врач, тусхай дунда һургуулитай 1 мэргэжэлтэн) хүн хүдэлхэ аад, 1-иинь ажаллаһан байна. Энэ станци Ага тосхонһоо гадна тойроод байһан Дылгыровэй, Лазогой болон 33 партизануудай нэрэмжэтэ колхозуудые хангадаг һэн. Үшөө тарилгын үедэ Урда-Агын Ворошиловай, Сталинай ба Молотовой нэрэмжэтэ колхозуудай ажаһуугшадые хангадаг бэлэй.
Мүнөө Агын эмнэлгын түргэн туһаламжын таһагта 16 хүн хүдэлдэг, тэдэнэй 3-иинь - врачнууд, 5 фельдшернүүд, 3 медсестранууд, 4 жолоошод ба 1 санитарка. Врачнууд нэгэ хоног хүдэлөөд, 2 хоног амардаг, бэшэниинь өөрын ажалай гуримаар ажалладаг. Бригадын бүридэлдэ врач, фельдшер, жолоошон хүдэлдэг юм. Таһаг соогоо диспетчер, медсестра, санитарка болон ахалагша фельдшер үлэдэг. Түргэн туһаламжын таһагые даагшаар ехэ найдабаритай залуу врач Арюна Арьянова хүдэлнэ.
Хоногой дунда зэргээр 15-25 дуудалга болодог. Анханда түргэн туһаламжын таһаг байгуулагдахадаа, үйлсэдэ болоһон осолдо ороһон зондо туһалха зорилготойгоор нээгдээ һэн. Мүнөө бэеын халуунай, давлениин бодоходо, харгын аюулда ороһон, инфаркт г.м. болоһон ушараар хүн түргэн туһаламжа дуудадаг. «Бидэ тосхонhоо гадна Хуһата, Амидхааша, 33 партизануудай хутор, «Могойтын аймаг» тэмдэгhээ «Агын Буряадай тойрог» тэмдэг хүрэтэр 90 модоной зай хангадагбди. Амаржа байhан зомнай ажалтадтаяа холбоотой байдаг, хэрбэеэ хайшааб даа ошохоёо hанаа hаа, дуулгадаг. Харгын аюулда олон, 10 гаран хүнэй гэмтэхэдэ, амаржа байhан бригадаяа дуудажа, хэдэн бригада ошодог юм. Эмшэдэй зорилго хадаа түргэн сагай туршада бүхы арга боломжоёо хэрэглэжэ, гэмтэгшэдтэ туhаламжа үзүүлхэ болоно.
- 2020 он - хүндэ хүшэр жэл байгаа. Урдань тифэй, хумхаа үбшэнэй г.м. hүжэрхэ үедэ эмшэд хамгаалгын костюм үмдэдэг байhан гэжэ мэдэхэшье hаа, өөр дээрээ үзөөгүй байгдаа, - гээд дээдэ категориин врач Бутидма Балданова хөөрэнэ. Түргэн сагай туршада ковид үбшэнһөө хамгаалха костюмуудаар болон авто-унаануудаар хангагдаа. Температуратай зондо ороходоо, респиратор, хамгаалгын костюм, комбинезон, халаад, бахила, дабхар перчатка, нюдэнэй шэл үмдөөд орохо ёһотой юм. Зунай сагта иимээр хубсалаад амилхада, аргагүй хүндэ. Үбшэнтэниие үзөөд гарахадаа, хамгаалгын хубсаһаяа тайлаад, тусхай боошхо соо хадагалдагбди. Тиигээд жолоошонһоо аминдаа салон соо һуудагбди. Авто-унаа соо агаар арилгаха лаампа бии. Үбшэнтэнэй байдал хараад, анализ, мазок абажа, лабораторидо тушаадагбди. Амидалгатай, шуһан соонь кислородой бага һаа, КТ гарахыень инфекционно таһаг эльгээдэгбди. Үбшэнэй һүжэрхэ үедэ 2 жолоошод, 3 медсестранууд нэмэгдээ һэн. Үбшэнтэдэй олошорходо, жолоошод тэдэниие Шэтын, Могойтын, Бооржын болон Шиилхын больницануудта абаашадаг байгаа. Хүнэй харюусалгатай, хананхатай байхада, ажалдамнай ехэ туһа болодог. Жэшээнь, нэгэ наһатай хүнэй бэеын халуунтай, амиданги, кислородойнь бага байхада, ковид гэжэ ойлгогдоо. Эгээл тэрэ үедэ суг ажаһуудаг басаганиинь: «Экспресс-тест гарааб, ковид үбшэн баталагдаа», - гэжэ хонходоо. Тиигэжэ тэрэ үбгэниие түргөөр эмнэлгын газарта оруулһан байна. Түргэн туһаламжын таһагайхид хаһа бүхэнэй хубсаһаар, ёһо соогоо зохёогдоотой А,Б,С классуудай авто-унаануудаар хангагдадаг, автопаркнь үшөөшье шэнэлэгдэхэ. Авто-унаа манай гол хэрэгсэл юм. Унаа бүхэн кислород, дефибрилятор, электрокардиограф г.м. хэрэгсэлнүүдээр хангагданхай.
Дүй дүршэлтэй, үбшэнтэдтэ энэрхы сэдьхэлтэйгээр хандадаг, коллектив соогоо хүндэтэй Бутидма Батомункуевна хөөрэлдөөнэй түгэсхэлдэ иигэжэ хөөрэбэ: «Ажалнай хатуушье һаа, һонин. Дуудалгаар ошоходоо, элдэб зонтой танилсахаш. Хүн дуудахадаа, һайн үгэ дуулаха, зохид хандаса хүлеэдэг. Хүн ядахадаа, хүндэ байдалда ороходоо, маанадые дуудана ха юм. Зөөлэнөөр хөөрэлдэхые, тэсэбэритэй байхые оролдохош. Зарим зон температура, давлениеэ шалгуулхаяа, эмшэнэй бэшэһэн аргада тааранагүйб гэжэ, али миин хөөрэлдэхэеэ дуудаһан хүншье байха. Түргэн туһаламжын эмшэн хананхатай, харюусалгатай байхаһаа гадна алиш талаар - хүүгэдые аргалха, терапи, хирурги г.м. олон шэглэлээр үргэн мэдэсэтэй байха ёһотой. Эхэнэрнүүдые гэртэнь нэгэтэ бэшэ түрүүлдэгбди».
Нордоп БАБУЕВА.
