Агын Буряадай тойрог, түрэл арадайнгаа бэлиг, үзэсхэлэнтэ урлал баруун зүгөөр суурхуулһан Буряад Уласай габьяата уран зурааша, Ородой Холбоото Уласай Уран зураашадай холбооной гэшүүн, Италиин оружейнигүүдэй нэгэдэлэй гэшүүн, уран гартан, Буряад оружейнигүүдэй уласхоорондын ассоциациин түрүүлэгшэ Жигжит Баясхаланов Ага нютагтаа буряад арадай заншалта гар урлал хүгжөөхэ ажал ябуулжа эхилээ. Суута уран гартанай ажал хэрэгүүдээрнь, саашанхи түсэбүүдээрнь, һанал хүсэлнүүдээрнь һонирхожо, хөөрэлдөө эмхидхэбэбди.

- Жигжит Баирович, Ага тосхондо буряад хутага болон бэшэшье зэмсэг бүтээгшэдые һургадаг һургуули-мастерской байгуулгын түлэблэл тушаа, яажа шанда хүртэhэнөө, гол зорилгонууд тухайгаа уншагшадта хөөрэжэ үгыт.
- Ага тосхондо би ювелирнэ болон буу зэмсэгэй һургуули-мастерской нээхэеэ үнинэй һанадаг hэм. Россиин Челябинскын можын Златоуст хотодо, Дагестанда, Яхад Уласта хутагануудые бүтээлгэ ехэ дэлгэрэнхэй, буряад хутагануудые бүтээхэ урлал һэргээн хүгжөөжэ, бренд болгохоёо һананаб. Буряад оружейнигүүдэй уласхоорондын ассоциаци Агын Буряадай тойрогой Захиргаантай суг Ага тосхондо ювелирнэ болон буу зэмсэгэй дархашуулые бэлдэхэ, Үбэр Байгалай хизаарта ювелирнэ болон буу зэмсэгэй шэглэл хүгжөөхэ комплексно программа бэлдээд, Президентын соёлой үүсхэлнүүдэй жасын конкурсдо мэдүүлгэ оруулаабди. Россида, хари гүрэнүүдтэ манай командын эмхидхэһэн олон тоото хэмжээ ябуулганууд булта түлэблэл соо бэшэгдээ, тэдэнэй тоодо – фестивальнууд, һургуулиин үхибүүдтэй, колледжнуудай ба университедүүдэй оюутадтай уулзалганууд, үзэсхэлэнүүд. Багсаахада, эдэ хэмжээ ябуулгануудтамнай 100 мянган хүн хабаадаһан байна. Сенатор Баир Баясхаланович Жамсуев, Үбэр Байгалай хизаарай амбан захирагша Александр Михайлович Осипов, Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Буянто Балданжапович Батомункуев түлэблэлдэмнай ехэ дэмжэлтэ үзүүлээ. Тойрогой Захиргаанай социальна хүгжэлтын таһагай мэргэжэлтэн Ханда Загдаева түлэблэлөө зүбөөр зохёохо хэрэгтэмнай туhалаа һэн.
Буряад заншалта буу зэмсэгэй урлалые бүхэроссиин ба уласхоорондын хэмжээндэ гаргажа, зониие буряад урлалтай танилсуулха, энэ уран урлалые һэргээн бодхоохо, Үбэр Байгалай хизаарта аяншалгын шэглэлнүүдые хүгжөөхэ гол зорилгонуудтайбди. Залуу уран гартан мүнөө үсөөн байна. Энэ түлэблэлэй ашаар залуу үетэн нютагтаа ажаллажа, уран бүтээлнүүдээрээ түрэл хизаараа, тойрогоо холуур алдаршуулжа, арадайнгаа гар урлал ерээдүйдэ хүгжөөжэ, үри хүүгэдтээ саашань дамжуулжа байхын тула иимэ ажал хэгдэнэ гээшэ ааб даа. Урлалай ажал эхилжэ байһан залуушуул, дүй дүршэлтэй уран гартан нэгэ газарта – hургуули-мастерскойдо нэгэдэжэ, бэе бэетэеэ харилсаха, дүй дүршэлөөрөө хубаалдаха юм. Минии һанахада, энэ ехэ һонирхолтой түлэблэл. Энэ түлэблэлөө өөрынгөө ажалай хажуугаар зэргэ ябуулхаб.

 

Ж.Баясхаланов командатаяа.


- Һургуули-дарханай газарай байшантай болоо гүт?
- Агын Буряадай тойрогой Захиргаан бидэндэ байшан үгөө. Байшанай заһабарилгада Үбэр Байгалай хизаарай хүгжэлтын жаса мүнгэ һомолоо. Байшан соо мастер-классуудые үнгэргэхэ кабинедүүд, аяншалгын элдэб талмайнууд оршохо. Хүн зон мастерской ерээд, буу зэбсэг бүтээлгын урлалай түрүүшын оньһонуудта һураха аргатай болохо юм.
- Үшөө ямар ажал хараалагданаб?
- Бидэ үхибүүдые гар урлалда hургахын хажуугаар эрдэмэй ажалнуудые ябуулхабди, буряад хутаганууд тухай номуудые хэблүүлхэбди, музейнүүдтэй харилсаа холбоо барижа эхилхэбди, ямар нэгэн урданай хутагын түхэлнүүдые, буряад буу зэмсэг урлалга һэргээхэ хүсэлтэйбди.

Буряад хутага тухай номуудые гаргахын тула тэрээн тухай тон наринаар үзэхэ, гүнзэгыгөөр шудалха хэрэгтэй. Буряад Уласай, Эрхүүгэй можын, Монголой аймагуудаар ябажа, хутага тухай мэдээ суглуулхабди.

Манай һургуули-мастерской ажалаа амжалтатай ябуулхын тула спонсорнуудтай хүдэлхэ, грантда хүртэлгын олон янзын конкурснуудта хабаадаха болоно.
- Һургуули-мастерскойдо хэдыдэхи ангиин үхибүүд ябахаб?
- Томохон болоhон – 6-7-дохи ангиһаа эхилээд, ахалагша ангинуудай үхибүүд ябаха. Үбэр Байгалай хизаарай Эрдэм һуралсалай яамантай ба Агын тойрогой Захиргаанай һуралсалай таһагтай хүдэлхэбди. Мүнөө тойрогой үхибүүд ябажа эхилхэ, саашадаа Үбэр Байгалай хизаарайшье үхибүүд ябаха аргатай болохо, һургуулиин наһанай үхибүүдтэ һуралсал түлбэригүй байха.
Манай эмхи бэеэ даагаад хүдэлхын тула томошуулда түлбэреэр мастер-классуудые, курснуудые ябуулха түсэбтэй юм. Хүүгэд мүнөө үеын IT-технологинуудта һураха, тэрэ тоодо бүтээлэй хэб бэлдэжэ дүршэхэ. Залуу үетэниие эдэ бүгэдэдэ hургахын тула hайн эрхэ нүхэсэл түхеэрхэ хэрэгтэй, сагай ошохо бүри түрүү технологинуудһаа үлэнгүй, урагшаал алхаха ёһотой.
- Мастерскойдо олон дархашуул хүдэлхэ гү?
- Түрүүн минии командын дархашуул һургуулида зааха, тиигэһээр Агымнай уран гартан халан абаха. Дарханай газарта арбаад дархашуулай хүдэлбэлнь, һайн байгаа. Гол шухалань юуб гэхэдэ, дархашуулай ажал хэхын тула таатай зохид эрхэ нүхэсэл байгуулха хэрэгтэй. Агын уран дархашуул энэ түлэблэлыемнай дэмжэнэ.
- Дарханай газарта хэрэглэгдэхэ эд хаанаhаа асардаг байхабта?
- Бүхы Россиhаа, олон тээһээ абадаг байхабди, мүнөө наймаада бүхы юумэн байдаг гээшэ ааб даа, энэ талаар асуудалнууд гарадаггүй.
- Мастерскойдо ямар зэмсэгүүдые хүүлэжэ һургахабта?
- Түрүүн хутага, номо, ташуурһаа эхилхэбди. Һүүлдэнь уран барималнуудые, столой композицинуудые, гааһа хэжэ һургахабди.
- Мастерской хэзээ нээгдэхээр хараалагданаб?
- Эндэ һая онлайн аргаар зүблөөн үнгэргэгдөө. Тиихэдээ Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Буянто Балданжапович Батомункуев, Үбэр Байгалай хизаарай хүгжэлтын жасын түлөөлэгшэд, манай ассоциациин ажалтад зүблөөбди.

Мүнөө генеральна подрядчик олдоо, ябуулагдаха ажал хүдэлмэринүүдэй саг болзорыень тодорхойлжо байнабди, ерэхэ жэлэй зун энэ түлэблэлнай бүтэхэ байха.

Шэнэ жэлэй урда тээ байшанай газаахи ажалнуудые хэхэеэ һананабди, мүн дулаасуулга оруулха, байшанай хушалта заhаха хэрэгтэй. Шэнэ жэлэй hүүлээр байшанай досоохиие шэрдэхэ, гоёохо ажал хэхэбди.
- Ага тосхоной Набережнын талмай уран барималнуудаар шэмэглэхэ гүт?
- Ерэхэ жэл «Улучшение комфортной городской среды» программаар Ага тосхоной Набережнын талмай һайжаруулха ажал ябуулагдаха. Үбэр Байгалай хизаарай амбан захирагша зүбшөөл үгөө һэн. Тэрэ талмай дээрэ бидэ гурбан сэргэ ба уһа уужа байhан мориной томо хүшөө табихабди. Энэ хадаа уhан гээшэ хүсэ шадалай һүлдэ гэһэн удхатай уран баримал болохо юм. Тиигээд ерээдүйдэ Набережна һай-жаруулха ажалаа үшөө үргэлжэлүүлхэ түсэбтэйбди, жэл бүри тэндэ уран барималнуудые бодхоодог байха һанаатайбди.
- Залуу үетэндэ юун гэжэ хэлэхэ байнабта?
- Дарханай ажалда урагшатай ябахын тула һуралсал гарахань шухала. Би сүлөөтэй сагтаа му-зейнүүдээр ябажа, олониитын дунда мэдээжэ болоһон уран урлал-нуудтай танилсажа, мэргэжэлээ дээшэлүүлхэ гэжэ оролдодогби, шэнэ юумээр һонирхожо байдагби. Буряад арадай аман зохёол, үбгэ эсэгэнэрэйнгээ заншалнуудые, hүзэглэл, шажанай шүтөөнүүдые шудалжа, түүхын номуудые, түүхэ бэшэгүүдые уншажа, бүтээлнүүдээ хэдэгби.
- Жигжит Баирович, танда аза талаан, ажал хүдэлмэри-дэтнай амжалта хүсэнэбди, һанаһан хэрэгүүд ба хараалhан түсэбүүдтнай бүтэсэтэй байг лэ.

Цымжидма ДОЛГОРОВА.

Ж.Баясхалановай архивай фото-зурагууд.

You have no rights to post comments