Агын аймагай Һүдэнтын дунда hургуулиин буряад хэлэнэй багша, РФ-гэй ниитэ hуралсалай хүндэтэ хүдэлмэрилэгшэ ба Забайкалиин хизаарай габьяата багша, 11-дэхи ангиин буряад литературын hуралсалай хрестоматиин автор, мүнөө жэл региональна грантда хүртэhэн Мыдыгма Балдановатай Буряад хэлэнэй hарын хэмжээндэ хөөрэлдөө эмхидхэбэбди.
- Мыдыгма Ринчиновна, Агын тойрогой 80 жэлдэ, Буряад хэлэнэй hарын хэмжээндэ ямар хэмжээ ябуулганууд hургуулидатнай үнгэргэгдөөб?
- Агын тойрогой 80 жэлэй ойдо зорюулагдаһан үргэн дэлисэтэй олон хэмжээ ябуулгануудые ангинуудай хоорондо эмхидхээбди, тэдэнэй тоодо «Агын алтан үдэшэ» болоно. Гоё моодно хубсаhа, эдеэ хоол бэлдэжэ, газетэнүүдые гаргажа, алтан намарай hайндэр угтаабди. Ялагар саарhаар элдэб гоё хубсаhа бэлдэжэ, баатарнууд, дангинанар, Балжан хатан, Бабжа-Барасшье болоhон байнабди. 11-дэхи ангиин басагад үзэсхэлэн гоё шэрээ дэлгэжэ, «баян бэри» эдеэ хоол бэлдээ. Тэрэ үдэшэ уянгата шүлэгүүд, дуунууд зэдэлээ, хатар наадан хүүеэ. Буряад хэлэнэй hарада ямар мүрысөөнүүд ороноб, тэдээндэ бултандань хабаадаабди. Һургуулиин хэмжээндэ илажа гараhан бэрхэшүүлээ аймагай мүрысөөнүүдтэ хабаадуулаабди. 6-дахи ангиин талаан бэлигтэй Батор Тогоновой «Эдир Будамшуу» конкурсдо шангай hуурида гаража, Улаан-Үдэдэ хабаадаха аргатай болоһондонь ехэ урматай байнабди. «Эрхим диктант» ба «Эрхим найруулга» конкурснуудта аймаг соогоо hурагшадни - шангай 11, тойрог дотор 6 hуури эзэлээ бшуу. Б.Тогонов шүлэг уранаар уншажа, аймаг соо 1-дэхиие эзэлээд, тойрогто 3-дахи hуурида гараа. Мүнөө литературна салон эмхидхээбди, эндэ манай хүүгэд 70 жэлээ угтаһан Агын тойрогой литературна нэгэдэлэй ажал 1992 онhоо мүнөө саг болотор харуулаа.
- Буряад хэлээр ямар бэлэдхэлтэй хүүгэд һургуулида ерэнэб?
- Сагай эрхэ юм гү, hая hургуулида ороhон жаахан хүүгэд хоорондоо ородоор хөөрэлдэдэг болоо. Хүүгэдэй сэсэрлигүүдэй хүдэлмэрилэгшэд ажалаа эршэдүүлхэ юм бэзэ гэжэ найданабди. Хүүгэдые бага наhанhаань түрэл хэлэндэнь дурлуулжа эхилхээр. Гэртэхин энээниие ойлгожо байгаа юм бэзэ, тэдээндэ хэлэгдэдэг лэ даа. Иигэhээр хэлэмнай хоёр-гурбан үе үнгэрхэдэ, hалаха туйлдаа орохо гэжэ эрдэмтэд хэлэдэг гээшэ ааб даа. Энээниие баhал ойлгуулха гэжэ оролдодогбди.
- Буряад хэлэ ямар номуудаар заадагбта?
- Һуралсалай номууд бии: hаяын жэлнүүдтэ гараhан буряад литературын номууд бүхы классуудта байха. Буряад хэлэнэй номууд хуушарантажа байна. Тэдэниие арга боломжоороо абахабди. Буряад хэлэнэй номуудай авторнууд олон: С.Ошорова, Ц.Цыбенова, Ц.Жанчипова, О.Цыремпилова, манайшье номууд байха.
Дэлгэрэнгыгээр 45-дахи дугаарта.
