- Бэлигто Ильич, танай нютагта хэды зон ажаһуунаб?
   - Һуудалай бүридхэлөөр (прописка) - 1017 хүн. Бодото дээрээ хүдөө һууриндамнай 860 эрхэтэд ажаһууна. 2018 ондо нютагһаа гаража ошоһон хүнүүд үгы. Зүгтөө залуушуул Шэтэ, Улаан-Үдэ хотонуудта гэр барихадаа, тиишээ ошожо, бүридхэлдэ ородог. Эндэмнай ерэжэ һуурижаха хүнүүдэй тоо нэмэнэгүй.
   - Нютагайтнай соёлой байшанда заһабарилгын ажалнууд түсэблэгдэнэ. Хэн мүнгөөр хангахаб?
   - Энэ ажал Үбэр Байгалай хизаарай Соёлой яаманай «Соёлой байшанай заһабарилга» гэһэн түһөө түсэбөөр бэелүүлэгдэхэ. Агын тойрогто Хара-Шэбэрэй ба Шандалиин соёлой байшангуудай ехэ заһабарилга болохо. Бидэ тендер соносхожо, ажал хэхэ хүлһэлэгшэдые (подрядчик) элирүүлээд, хэлсээ баталжа, майн хорёодоор заһабарилгын хүдэлмэри эхилхэ түсэбтэйбди. Заһабарилгын түһөө түсэб Дулдаргын аймагай архитектор Дашибалов хэжэ үгөө.
   - Барилгын ямар ажалнууд хэгдэхэб?
   - Соёлой байшанай ханаһаа бэшыень бултыень шэнэлхэбди. Захиргаанай толгойлогшо боложо ерэхэдэмни, байшанай хушалта задараад унажа байгаа. Ханануудайнь экспертизэ хүүлэхэдэ, һайн шанартай, саашань хэрэглэхээр гэһэн тобшолол гаргаа. Танхимай ара хажуудахи кинобудка задалаад, хана нэмэхэдэмнай, үшөө 20-30 һуури бии болохо. Тиигэжэ 230 һууритай, нэгэ дабхартай байшан бүтэхэ.
   - Нютагай эмхи зургаанууд тухай хөөрэжэ үгыт даа.
- Үбэр Байгалай хизаарай «40 шэнэ ФАП» гэһэн түһөө түсэбтэ орохын тула саарһа данса бүтээжэ, Шэтэ хото эльгээгээбди. Хизаарай Хуули байгуулгын Суглаанай түрүүлэгшын орлогшо Цырен Бадмаевич Цыренов ехэ туһаламжа үзүүлжэ байна. Агын тойрогто 3 ФАП-ай байшанай барилга хэхэ һаа, мүнөө манай эмнэлгын газар дүрбэдэхинь боложо, түсэбтэ оруулагдаба. Хэрбэеэ мүнөө жэл амбулаториин байшан барижа шадаа һаа, ерэхэ жэл хуушан байрыень өөһэдынгөө хүсөөр заһабарилжа, хэлхеэ холбооной, социальна хамгаалгын таһагуудые, мал аргалалгын албан тиишэнь оруулжа, соёлой байшан соо байһан эмхинүүдээ гаргажа, таһалгануудыень соёлшодто үгэхэбди. Юундэб гэхэдэ, ажалтаднай олигой хабшуугаар байдаг.
   - «Алас Дурнын гектар» гэһэн түсэбөөр ямар ажал хэгдэнэб?
   - Эрхэтэд июлиин 1 болотор колхозой пайнуудаа, мүн сэлеэн дээрэ байһан 16 соткоёо хубаариин хилэ таталга (межевание) хүүлэхэ ёһотой. Энэ ажал хэгдээгүй байхадаа, газарынь «урид бүридхэгдэһэн» (ранее учтённые земельные участки) гэжэ нэрлэгдээд, Росреестрэй бүридхэлдэ үшөө ороогүй байна. Хубаариин хилэ таталга - 8000 түхэригтэ, газетэдэ соносхол үгэлгэ 1500 түхэригтэ байна. Тэрэнэйнь саада тээ «хэрэглэгдэдэггүй газарнууд» (невостребованные земли) гэжэ гарана. Энэмнай наһа бараһан гү, али 10 гаран жэлэй саана ондоо тээшээ зөөжэ ябашаһан хүнүүдэй газарнууд болоно. Эдэ газарнуудые сүүдэй шиидхэбэреэр муниципальна зөөриин болгожо байнабди. Газарай эзэдые бэдэрхэдэ, олдохогүй муутай.
   - Бэшэ газарнуудтнай хэнэй мэдэлэйб?
   - Хада уулын ой модотой газарнууд гүрэнэй жасын боложо, «хүнэй абахагүй газарнууд» тээшэ тоологдоно. Хүн тон хэрэглэхэ газараа бүридхэлдэ оруулна. Хүдөө һууринай дэбисхэр гэхэдэ, сэлеэнээ тойроод, 3 модоной зайтай зоно болоно. Тэрээнһээ сааша - хүдөө ажахын хэрэглэмжын (сельскохозяйственного назначения) газарнууд. Тэрэ дэбисхэр дээрэ пайн газарнууд оршоно. Муниципальна газарнуудтаа тэмдэгүүдые табяад, хубаариин хилэ таталга хэжэ байнабди. Шүтөөнэй газарнууд, хүүрнүүд амяараа бүридхэлдэ ородог.
   - Нютагтатнай хурдан хүлэгүүд, мэргэн харбаашад, бүхэ барилдаашад байгаа ёһотой.
   - Түмэн Жамбалдоржиев Хужартайн адагта мориной томо байра бариһан. Хурдан хүлэгүүдынь Агын тойрогой, «Алтаргана» нааданай мори урилдаанай мүрысөөнүүдтэ илажа, нютагаа суурхуулна. Һүүлшын үедэ Соёл Шагдаров ба Бальжинима Ракшаев гэгшэд барилдаагаар тамирай мастернууд болоо. Һур гэхэдэ, мүнөө тусхай һоригшо гэжэ үгы, би өөрөө 5 жэлэй туршада һур харбаанай һоригшоор хүдэлһэнби. Тэрэ сагта һур харбалгаар 2 тамирай мастернуудые, хэдэн тамирай кандидадуудые гаргаһан байнаб.
   - Хабарай хагсууда, шанга һалхинда түймэрэй аюул ехэ байна.
   - Тугшан нютагай 2 бууса шатаа. Нютагаймнай 60-аад хүн саг үргэлжэ түймэр унтараана. Түймэр унтарааха машина байха, һайн дуранай дружинада түймэр сарагшадай 10-аад хүбүүд ябана. Бидэ хүдөө буусануудаа галһаа аршалжа шадаабди. Тэдэниие захиргаанаймнай ажалтад эдеэ шанаад хооллуулна. Бидэнтэй суг хамта Дулдаргын аймагай түймэр сарагшад, ДПД-нүүд булта түймэртэ гараһан. Онон гол тулгаад лэ, гал тогтоожо байнабди.

You have no rights to post comments