Гэр бүлэһөө эхитэй

Хүүгэдээ эрхимээр хүмүүжүүлхын тула аба эжынэр тэдээндээ жэшээ болодог. Тиимэһээ аба эжы болоходоо, аһан түрүүн эбтэй эетэй байхые оролдомоор. Хүүгэд нялха нарайһаа аба эжыгээ хаража үндыхэдөө, бүдүүн болоходоо, баһал эрхим бүлэ боложо түбхинэхые оролдохо. Эхэ хүн гэрэйнгээ эзэндэ хүндэмүүшэ, зохидоор хандадаг, эсэгэ хүн номгон даруу зантай, бүхые багтааха шадалтай байхань шухала. Үри хүүгэд аба эжыгээ үндэрөөр сэгнэжэ, хүндэлжэ үндыхэ ёһотой.

Буряад арадай заншалһаа 

Эртэ урда сагһаа элинсэгэй сахижа ябаһан һургаал заабаринууд мүнөө сагта тон сэнтэй. Эхэ эсэгэ хоёр зэмэлжэ болохо, харин үри хүүгэд бүдүүн, хэды томо хүдэршье һаа, аба эжынгээ урдаһаа «шиидшье» гэжэ дуугарха, һөөргэдэхэ, далаганаха яашье эрхэгүй. Хүүгэдынь жаратайшье, далатайшье байг – гэртэхиндээ үринь лэ хадаа үринь байха.

Ашыень харюулха 

Үхибүүд эхэ эсэгэеэ хүндэлжэ, үгэhөөнь гарангүй, һургаал заабариһаань хадуурангүй ябаха ёһотой. Томо болоходоо, «намайе хүн болгожо үндылгөө» гэжэ баярые хүргэн һанаха, ашыень харюулхые оролдохо. Аба эжыгээ хүндэлөөгүй һаа, бурханда мүргэhэнэй үрэгүй гэлсэдэг дэмы, хооһон үгэ бэшэ. Аба эжыдээ ашыень харюулха – эгээ ехэ буян, харин тэдээндээ гар хүрэбэл, гомдохообол, тон ехэ нүгэл гээд тоологдодог. 

Гурбан зөөлэниие үзүүлхэ 

Наһатай болоһон аба эжыгээ үргэжэ, гурбан зөөлэниие үзүүлхэ гэдэг. Ямар гурбан зөөлэн бииб?

1. Үгын зөөлэн 

2. Унтариин зөөлэн

3. Эдеэнэй зөөлэн

Аба эжытэеэ налгай зохидоор хөөрэлдэжэ, һайхан үгэнүүдээр һанааень тэгшэлжэ, амгалан тэнюун байлгахань шухала. Наһатай хүнэй тэниижэ амархаар, бэедэнь тааруу зөөлэн унтарида унтуулха хэрэгтэй. Бэедэнь тааруу хоол эдюулхэ. Наһатай хүнэй хатуу эдеэ жажалхань, тэрэнээ буйлуулжа шэнгээхэнь бэлэн бэшэ болодог. Тиимэһээ зөөлэхэн эдеэгээр хүндэлхэ.

Хадуужа абагты!

Аба эжыгээ хүндэлдэг хүн эхэ эсэгэ хоёртоо:

- «та» гэжэ хандаха, хүндэлхэ;

- урдаһаань һөөргэдэжэ, сэсэрхэжэ, үгэ буляалдажа дуугархагүй; 

- худалаар хэлэхэгүй, гомдохоохогүй;

- захяа заабарииень дүүргээд ябаха.

Валентина ЦЫРЕНЖАПОВА.

You have no rights to post comments