Агын тойрогто октябрь һарада үнгэргэгдэһэн Буряад хэлэнэй һарын хэмжээ ябуулганууд олондо аша туһатай, ехэ хэрэгтэй байба.

 

Ц.Шойропова (зүүн гарһаа), С.Номтоев, Э.Загдаева, Д.Бадураева.

 

Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай ба Агын социальна һалбариин ажалтадай мэргэжэл дээшэлүүлгын институдай хүдэлмэрилэгшэдэй эмхидхэһэн «Эрхим хүтэлбэрилэгшэ» гэһэн мүрысөөн тухай хэлэхэдэ, хабаадагша бүхэн түрүүшын шатада буряад хэлэнэй мүнөөдэрэй орёо байдал, гол удха тухай хөөрэжэ, «Мүнөө сагай һуралсалай шухала асуудал» гэhэн сэдэбээр 5 минутын туршада багахан элидхэлнүүдые хэһэн байна. Энэ шатын мүрысөөндэ хабаадаhан hуралсалай эмхинүүдэй хүтэлбэрилэгшэд ямар онол аргаар буряад хэлэеэ бүгэдын болгохоб, яажа түрэлхи хэлэ үрэ дүнтэйгөөр заахаб гэхэ мэтэ асуудалнуудта харюу үгөө юм. Тэдэнэр 2-дохи шатада дуу, хатар гү, али уран шүлэг, зүжэг гүйсэдхөө, 3-дахи шатада hайхан үреэл түүрээгээ. Тон түрүүн тайзан дээрэ Шандалиин дунда һургуулиин директор Дамдинжаб Доржиев гаража, сэнтэй һанамжаяа дамжуулан, «Алтаргана» арадай дуу хангюурдаа, абынгаа захяа үреэл хэлээ. Тэрэнэй удаа жэнхэни буряад хубсаһатай хүтэлбэрилэгшэд Жамсаран Базаргуруев (Шулуутайн һургуули), Жигзымцырен Шойдокова (Хүнхэрэй һургуули), Дарима Долсонова (Зугаалайн һургуули), Дулма Бадураева (Согто Хангилай сэсэрлиг), Дарима Содбоева (Үбэр Аргалиин сэсэрлиг), Баярма Балдоржиева (Алханын сэсэрлиг), Цыжидма Очирова (Зугаалайн сэсэрлиг), Цырегма Жамбалова (Хойто-Агын сэсэрлиг) гэгшэд һубарин гаража, буряад хэлэеэ магтан, талаан бэлигээ харуулаа. Сугларагшад удхатай элидхэлнүүдыень ехэ анхаралтайгаар шагнаа бшуу. Жэшээнь, «Эрхим хүтэлбэрилэгшэ» гэһэн мүрысөөндэ түрүү һуури эзэлһэн Ага-Хангилай дунда һургуулиин директор Цырегма Шойропова иигэжэ хөөрөө һэн: «Үхибүүн анха түрүүн хэлэндэ ороходоо, аба эжынгээ хэлэн дээрэ ухаагаа гүйлгэжэ, һанал бодолоо элирхэйлдэг. Тиимэ һэн тула эхын һүнтэй дамжан ерэһэн түрэлхи хэлэн дээрээ үхибүүдээ һургаха, һургаал заабари дамжуулха гэһэн эрилтэ Буряад Уласай хэлэ хүгжөөхэ түсэб соошье табяатай байдаг. Манай тойрогто түрэл хэлэеэ хүгжөөхэ зорилготойгоор олон хэмжээ ябуулга үнгэргэгдэнэ, агаарай долгиндо буряад хэлэн дээрэ телевидениин ба радиогой дамжуулганууд зэдэлнэ, «Толон» газетын дугаарнууд гарана, шэнэ номууд барлагдана. Буряадуудай анхан сагһаа сахиһан соёл, тамир, ёһо заншал һэргээгдэнэ. Оролдолгонууд яһала биил даа. Теэд юундэ үндэһэн буряад хэлэн дээрээ һайнаар хөөрэлдэжэ шаданагүйбибди гэһэн хүшэр асуудал гарана. Энээн тухай толгойгоо гүйлгэжэ, бодолго бодохоор байна. Дунда һургуулинуудта буряад хэлэнэй хэшээлнүүд 1 часаар хоёрдохи жэлээ хаһагдаад байна. Гэртээ, сэсэрлигтэ, һургуулида буряад хэлэеэ тон һайнаар, эршэмтэйгээр, нягтаар үзэе гэжэ та бүгэдэндэ хэлэхэ байнаб. Жэшээнь, һуралсалай түсэб халта ондоо болгоод, дан гүнзэгы шэглэлыень хүнгэдхөөд, эгээл үдэр бүриин яряанай хэлэндэ «папа», «мама» гүүлэнгүй, «аба», «эжы» гэжэ хэлэтэрынь үхибүүдээ һургахамнай болтогой! Үргэн дэлисэтэй, жэнхэни түрэл буряад хэлэеэ дээшэнь үргэжэ, үнэн зүрхэнһөө һанаагаа зобожо, удхыень ойлгожо, үндэһэн хэлээрээ хөөрэлдэел даа гэжэ уряалха байнаб».

 

Дэлгэрэнгыгээр 45-дахи дугаарта.

You have no rights to post comments