Декабриин 2-то Дулдаргын аймагай Үзѳѳн нютагай соёлой шэнэ байшан соо тойрогой 80 жэлэй ойдо зорюулагдаһан буряад заншалта наадануудаар – һээр шаалгаар болон шагай наадаар Агын Буряадай тойрогой нээмэл мүрысѳѳнүүд эмхидхэгдэбэ.

 

НЭЭЛГЭ

Эдэ ехэ мүрысѳѳнүүдтэ хабаадагшадые тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Бато Доржиев, Дулдаргын аймагай толгойлогшо Базар Дугаржапов, Буряад ороной болон Эрхүүгэй можын үндэһэтэнэй тамирай федерацинуудай толгойлогшонор Алексей Гыргенов, Александр Урбагаев, Захааминай аймагай эдэбхитэн Баир Жамьянов г.м. амаршалаа.

Нээлгын ёһололдо хабаадагша можонуудай ударидагшад тайзан дээрэ жагсаа. Һээр шаалгада бүхыдѳѳ 28 можо суглараа, тэрэ тоодо Буряад ороной Захааминай аймагай 7 можо, Түнхэнэй 2 можо, Ивалгын болон Усть-Ордагай Буряадай тойрогой можонууд хабаадаһан байна. Шагай нааданда Агын, Дулдаргын, Могойтын аймагуудай, Ага тосхоной, Сахюуртын, Үзѳѳнэй 2 можо - бүхыдѳѳ 7 можо мүрысөө.

Адаглахада, эдэ заншалта наадануудта агынхид үндэһэн дэгэлээ, малгайгаа ёһо руунь үмдэжэ заншаһан байна. Буряад оронһоо, Эрхүүһээ бууһан айлшад үндэһэн хубсаһа һажаалган оёһон самсануудтай гараа. Түнхэнэй аймагай можонууд ѳѳрын тусгаар нэрэтэй байна. «Бурхан Баабай» – Хойто Гол һууринай һээршэдэй можо, нютагайнгаа үргэлтэй мүргэлтэй, домогто газарайнгаа нэрээр нэрлэгдэһэн. Энэл нютагтай үшѳѳ нэгэ һээршэдэй «Алтан Мундарга» можо Саяан уулын нэгэ орьёл толгойн нэрээр нэрлэгдэһэн. Юрэл «Түнхэн-1», «Түнхэн-2» гэхын орондо «Түнхэнэй аймагай Бурхан Баабай можо» гэжэ соносхоходонь, зохид байба.

 

ҺЭЭР ШААЛГА

Зарим можынхид 1-дэхи дабаандаа һээр хухалангүй, мүрысѳѳнһѳѳ гараха баатай болоо. Аяар холоһоо зорижо ерээд, нэгэ шаагаад, нааданһаа гарашахань урмагүй, тиимэһээ һээр шаалгаар мүрысѳѳнүүдтэй зэргэ шагай наада эмхидхэхээр байна гэһэн һанамжа энэ үдэр нэгэтэ бэшэ дурадхагдаа. Харин Догойн 2-дохи можынхид: Бато Тагаров, Баяр Жаргалов, Баяр Жамбалов, Батор Лодонов, Жамбал Тудупов - табуулаа 5-дахи дабаан хүрэтэр, гурбаниинь 10-дахи дабаан хүрэтэр ошоходоо, бүхыдѳѳ 1250 нюдэ абажа, бэшэ можонуудтаа ямаршье найдалүлѳѳнгүй, 1-дэхи һуури эзэлһэн байна. Тиихэдэ догойнхид эбтэй эетэйгээр хамтын наада харуулжа шадаа: нэгэшье һаа хүнэйнгѳѳ үлэхэдэ, һээрээ хухалаад байгшадынь, хухалаагүйшье һаа, сохихыень хүлеэжэ тайзан дээрэ зогсоо бшуу. Можынгоо иимэ тулга түшэгтэй байхадаа, шаажа байһан һээршэнэй һанаа сэдьхэлыньшье тэгшэ байгаа ёһотой.

 

Ж.Тудупов.

 

2-дохи һуурида 965 нюдэ абаһан Захааминай аймагай Санагын 1-дэхи можо, 3-дахида - Түнхэнэй аймагай Бурхан Баабай можо (660 нюдэтэй) гараа.

Мүрысѳѳнэй 14-дэхи дабаанһаа илагшадай нэрэнүүд элиржэ эхилээ. Һээр шаалгаар илагшад хубиин, можын болон абарга илагшые элирүүлгын мүрысѳѳнүүдтэ тодороо.

20 наһа хүрэтэр һээршэдэй дунда эгээл эрхимүүд Түнхэнэй ба Захааминай хүбүүд байба: 1-дэхи һуури Жалсып Манзаров эзэлээ. Хориһоо дээшэ наһанай хабаадагшадай хоорондо Догойн Жамбал Тудупов эгээл эрхим байба.

Сэрэгэй түймэр сарадаг алба хаагша, гэр бүлэтэй, нэгэ хүбүү үндылгэжэ байһан Догойн хүбүүн, сагаангууд омогой Жамбал Тудупов һээр шаалгаар абарга илагша болобо, илагшада 13000 түхэриг, Үзѳѳнэй ажаһуугша, мэдээжэ һээршэн Б.Рыгзыновэй табиһан дааган, Агын дасанай байгуулһан тусхай шан - хонин болон «Толон» газетэдэ жэлэй захилай сертификат барюулагдаа.

Абарга илагшада халтал булигдаһан Түнхэнэй 2000 оной хүбүүн, Буряадай мэдээсэлэй-экономическа техникумэй оюутан, хонгоодор омогой Жалсып Манзаров 10000 түхэриг болон буруун шангуудта хүртѳѳ.

3-дахи һуури элирүүлгын мүрысѳѳндэ Захааминай агропромышленна техникумэй оюутан, 1999 оной шошоолог омогой Баир Хадаев ба Захааминай 1990 оной түлѳѳлэгшэ, гэр бүлэтэй, хоёр үринэрые үндылгэжэ байһан хүрхүүд омогой Владимир Дашеев хоёр 14-дэхи дабаа гаталһанай һүүлээр үшѳѳ гурба-гурбан һээр хухалаа. Хэн хэнииньшье булигдахаар бэшэ. Эсэстэнь ѳѳһэдынь шиидхэбэреэр 3-дахи һуури хоюулаа хубааба гэжэ соносхогдоо бэлэй.

 

ШАГАЙ НААДАН

Хабаадагшад наһанай илгаагүй няһалалга, шүүрэлгэ, мори урилдаан – эдэ гурбан янзаар мүрысѳѳ. Мүрысэгшэдэй наада шүүгшэдээр тойрогой Захиргаанай мэргэжэлтэн Ринчин Гармажаповай хүтэлбэри доро Үзѳѳнэй дунда һургуулиин һурагшад ажаллаа. Ехэ хананхатайгаар наада ажаглаһан һурагшад, хэзээшье, шагай нааданай амта таняа бэзэ.

 

Д.Жаргалов (зүүн гарһаа), Д.Жамьянов (баруун гарһаа).

 

Шагай наадан соёлой байшанай хатарай уужам танхим соо үнгэргэгдѳѳ. Мүрысѳѳн тухай һанамжатаяа шагай шүүрэлгээр 1-дэхи һуури эзэлэгшэ, Орловскын түймэр саралгын харуулай дарга Дашидондок Дамбаевич Жамьянов хубаалдаба:

- Би 1960 гаран онуудта хүүгэд наһандаа наададаг һэм, тэрээнһээ хойшо наадаагүй байһанаа, шагай нааданай һэргээгдэжэ эхилхэдэ, хоёрдохи жэлээ мүрысѳѳнүүдтэ хабаадажа байнаб. Мүнѳѳ оройдоол 7 можо мүрысэбэбди. Бүхы тойрог сооһоо олон суглархаар байгаа гээшэ ааб даа. Минии һанахада, шагай наадаар мүрысѳѳнүүдые наһанай хубааряар хэхэ ёһотой. Шатар, теннис, һээр шаалгашье - бүхы наадануудта наһанай хубаари байдаг ха юм. Бидэнэй, дала хүрэхѳѳ байһан зоной гар, нюдэн, хүзүүншье һаа залуугайхи шэнгеэ бэшэ болоһон ха юм. Тиигээ һаань, хүдѳѳгэймнай наһатайшуулшье туршахал даа. Наадажа байхада гоё: хүнтэй уулзанаш, хѳѳрэлдэнэш, таниха зон ябана... Гэртээ наадаха хампам болодоггүй, тиигээдшье хэн намтай наадахаб даа? Агада 40 лет Победы гудамжаар Ветерануудай байшан нээһэниинь ехэ болоо гэжэ һанагшаб. Тэндэ шагай наадаха бордюртай ехэ зохид стол бии, тренажёрно зал байха. Мүнѳѳ 3 компьютер асараа, дуратай хүнэй компьютерта һурахада болохо.

Дашидондок Дамбаевичай дурадхал «Алтаргана» нааданай болон бэшэшье мүрысѳѳнүүдэй эмхидхэлэй хорооной зүблѳѳндэ харагдаха, шиидхэбэринүүд абтаха бэзэ гэжэ найдая.

Энэ удаа можын мүрысѳѳндэ 1-дэхи һуури эбтэй эетэй Агын аймагай, 2-дохиие – Ага тосхоной, 3-дахиие Сахюуртын можонууд эзэлээ.

Дэлгэрэнгыгээр 49-дэхи дугаарта 

You have no rights to post comments