ГОЛ ЭЛИДХЭЛЭЙ БАРИМТАНУУДААР...
Тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Буянто Батомункуев хүдөө ажахын hайндэрөөр сугларагшадые амаршалаад, мүнөөдэрэй байдалаар тобшо мэдээсэл хээ. Тэрэнэй хэлэhээр, байгша ондо шииг нойтон хэм соогоо ороhон, мүнгэн зөөриин саг соогоо һомологдоhон ушарhаа хамтын ба таряашанай-фермерскэ ажахынууд хабарай тарилга, үбhэ сабшалга, таряа хуряалга г.м. ажал хүдэлмэриеэ түсэбтөө хүрэмэ дүүргэһэн байна. Намартаа таряалануудhаа 16400 тонно ургаса хуряагдаа. Энэ болбол нёдондонойхиһоо 16,4 хубяар ехэ. Нэгэ гектар талмайhаа дунда зэргээр 17,6 центнер ургаса хуряагдажа амбаарлагдаа. Тусхайлбал, 6788 тонно шэниисэ, 8740 тонно обёос, 300 тонно ешмээн ба тритикале культуранууд хуряагдаа. Хабарай тарилгада хүрэхэ таряанай хүрэнгэ яhала нөөсэлэгдэбэ. Таряа тарижа, баян ургаса хуряаhан хамтын болон үмсын ажахынуудые заабол нэрлэхэ хэрэгтэй: «Хүнхэр» СПК (нэгэ гектарhаа 21,5 ц), Сувор Батомункинай ИП (23 ц), Баир Дондоковой КФХ (30 ц), Доржи Шойдоковой КФХ (21,2 ц), «Победа» СПК (20,1 ц), «Урда-Ага» АК (20 ц), Доржинима Балбаровай КФХ (25,3 ц). Саашань хэлэхэдэ, хамтын ажахынуудаар 181000 тонно тухай малай хоол нөөсэлэгдөө, нэгэ толгой малда 10,3 центнер тэжээл болоно. Таряашанай-фермерскэ ажахынууд 61 тонно бэлдээ бшуу.
Мал ажал дээрэ тогтоходо, «Согто-Хангил», «Балжана», «Хүнхэр», Ленинэй нэрэмжэтэ, «Гэрэл» ажахынууд, Калининай нэрэмжэтэ, «Родина» үүлтэртэ заводууд мал олоор үсхэбэрилдэг гэжэ хэлэгдээ. Хабарай сагта тойрог дотор 100 эхэ хонинhоо дунда зэргээр 79 хурьган абтаhан байха юм. Тойрогой 36 хонишод зууhаа зуу гаран хурьга абажа, ажалай амжалта туйлаа. Зундаа хони хиргалгын кампани соогуур 235,6 тонно нооһон абтаһан байна. Хонин ажалда үрэжүүлгын хүдэлмэринүүд үргэлжэлhөөр. Эртын түрэлгэдэ 51000 эхэ хонин үрэжүүлэгдэхэ, диилэнхи хубинь хэмэл аргаар.
Хүдөөгэй мүнөөдэрэй асуудал – залуу кадрнуудаар хангалга гол шухала болонхой. Хонишод, малшад, мэргэжэлтэд дуталдана. Байгша ондо Агын аймагай «Хүнхэр» ажахы «Забайкальский фермер» конкурсдо хабаадажа, 26,8 сая түхэригэй грант шүүжэ, мал гаргадаг ба мяха буйлуулдаг цех нээхээр хараална. Тиихэдэ «Туяа» кооператив тушёнко, «Прогресс» комбикорм буйлуулдаг газарнуудые түхеэрнэ. 2015 онһоо кооперативууд гүрэнэй дэмжэлтээр 100 сая түхэригтэ хүртэһэн байха юм. Агын ба Могойтын мяханай комбинадууд, Дулдаргын мал гаргадаг цех, «Зугаалай», «Сэсэг», «Туяа», «Агасбыт» СПК-нууд тоосоото хугасаада ажалаа эрхимээр ябуулаа. Тойрогой үмсын хамһабариин 6 ажахы хизаарай «Агростартап» конкурсын грантда хүртөө. Агропромышленна комплекс хүгжөөлгэдэ гүрэнһөө 302,8 сая түхэриг – нёдондонойхиhоо 54,6 хубяар ехэ мүнгэн зөөри ороhон байна. Гүрэнэй дэмжэлтээр хүдөө ажахыда олон программанууд бэелүүлэгдэнэ. Хүдөөдэ үмсын хэрэг эрхилжэ эхилhэн фермернүүдтэ горитойхон дэмжэлтэ үзүүлэгдэнэ. Жэлэй дүүрэхэ үеэр хони мал хүгжөөлгэдэ субсиди орохоор хүлеэгдэнэ. Хизаарта «Семейная ферма. Забайкалье» гэһэн программаар таряашанай-фермерскэ болон үмсын хамһабариин ажахынууд хони абажа үсхэбэрилнэ. Хони арьбадхаха дуратайшуулда 8410 мал тараагданхай. Мал абаһан зон 2023 онһоо эхилжэ, түлыень бусаажа эхилхэ юм.
Эбэртэ бодо мал ба хонин һүрэг дээрэ тогтоходо, гарза хоролто бии. Октябриин 22-ой байдалаар, ажахынуудта 9071 толгой эбэртэ бодо мал үсхэбэрилэгдэнэ, энэ хадаа 14 хубяар үсөөрөө гэжэ ойлгохо хэрэгтэй. Хонин һүрэг дээрэ жэлһээ жэлдэ гарза хоролто ажаглагдана. Энэ жэлдэ 18028 толгойгоор үсөөн болоо. Агын тала дайдаар 78390 толгой хонин бэлшэнэ. Эхэ хонидой тоо 44455 толгойдо хүрэнэ.
(Үргэлжэлэлынь 45-дахи дугаарта уншахада болохо).
Эрдэни ЧИМИТДОРЖИЕВ.
