Шулуутай һайхан нютагай Цыцыгма Абармитова 2008 онһоо хойшо наймаашанаар ажаллахын хажуугаар мүнѳѳ үедэ орёохон байдалда ороод байһан түрэл хэлэеэ үргэхэ, һэргээхэ хүсэлтэйгѳѳр нютаг зонойнгоо дунда бүгэдэ буряадай «Толон» һониндо захил эмхидхэлгэ ехэ эршэмтэйгээр, эдэбхитэйгээр ябуулдаг юм.
Тиимэһээ буряад хэлэнэй хүгжэлтэдэ ѳѳрынгѳѳ нилээдгүй ехэ хубита оруулжа ябаһан эгэшын оролдолго, хэжэ байһан ажалыень дулаахан үгэнүүдээр тэмдэглэнгүй байхын аргагүйл.
Ц. Абармитова Ц. Цырегмаев нүхэртэеэ.
Цыцыгма Абармитовагай тэмдэглэһээр, тэрэ «Толон» һониндо захил гансаараа эмхидхэдэг бэшэ, харин наһанайнь нүхэр Цыдендамба Цырегмаев аха баһал дэмжэн, нүхэртѳѳ туһалдаг байна. Цыдендамба аха долоон хоногой нэгэ дахин хэблэгдэдэг «Толон» газетые пятница бүхэндэ Агаһаа абаад, Шулуутайнгаа ажаһуугшадта абаашадаг заншалтай. Тэрэ хэрэгынь Цыцыгма эгэшэдэ нилээдгүй ехэ туһа болодог гээд хэлэнэ һэн. Тиин тэдэнэй үмсынгөө дэлгүүртэ газетэнүүдые табихадань, захил хэдэг нютагайхид дуратайгаар абажа, «Толоной» һонин уншадаг гээшэ. Цыцыгма эгэшэ иигэжэ хэлэнэ: «Цыдендамбын хаа-яа ямар нэгэн ушараар пятницын үдэр бэшэ, субботодо «Толон» асараа һаань, саг соогоо газетэеэ абажа һураһан нютагаархиднай «юундэ пятницада ерээгүйб?» гэжэ асуужа байдаг (энеэнэ). Харин нүхэрэйнгѳѳ газетэ асаран сасуунь зарим үндэр наһатай үбгэд хүгшэдтѳѳ хонходожо дуулгадагби. Бултыень зохёогоод лэ, газетын хүн бүхэнэй гарта хүрөөгүйдэ, һанаамни тэгшэ бэшэ байдаг. 2008 ондо захил ябуулжа эхилхэдээ, нютагайнгаа 120-130-аад хүниие захюулаа һэнби. Теэд һүүлэй жэлнүүдтэ захилай тоо нэгэ бага унаа. Захяагүй байһан зондо дахин хонходожо, «Юундэ захинагүйбта? Заабол захигты» гэхэһээ эхилээд хѳѳрэлдэдэгби. Агын тойрог соо һонин буряад хэлэн дээрэ гарадаг ори гансал хэблэл «Толон» ха юм. Тиимэһээ илангаяа үхибүүдтээл уншуулха, түрэл хэлэеэ саашань дамжуулха зорилготой ха юмбибди. Илангаяа «Дунгар» гэһэн хабсаргалта алиш наһанай зондо ямар хэрэгтэй, туһатай гээшэб?! Зарим нютагаймнай зон захидагшьегүй һаа, «Дунгар» хараад буляалдан, худалдажа абаха дуратай байдаг. Тиихэдэнь жэлэй захил хэгты гэдэгби. Буряад хэлэеэ хаясаанай бү болгоёл гэжэ арад зондоо хандаха байнаб. Бултадаа эбтэй эетэй, буянтай, хэшэгтэй ажаһууя». Цыцыгма эгэшэ ба Цыдендамба аха 1972 ондо өөрын гэхэ гуламтаа бадараажа, наһан соогоо зонтойл адли ажал хэһэн. Агын РАЙПО-гой таһагта хоюулаа олохон жэлэй туршада хүдэлѳѳ. Үрэ дүнтэйгѳѳр хүдэлһэнэйнгѳѳ түлѳѳ баярай бэшэгүүдтэ, энгэрэй тэмдэгүүдтэшье хүртэһэн байха. Мүнѳѳ 5 үхибүүдые хүл дээрэнь бодхоогоод, 10 аша зээнэртэй болоһон, эбтэй эетэйнүүд, нютаг зондоо хүндэтэйнүүд ажаһуунал даа.
Дэлгэрэнгыгээр 45-дахи дугаарта.
