- Болот Дугарцыренович, hүүлэй үедэ хэр барилга болоно гээшэб?
- 2020 ондо манай аймаг дотор 2 ехэ барилга боложо байна. Ушарбай ба Сагаан-Шулуутай нютагуудта соёлой шэнэ байшангууд бодхоогдоно. Хизаарай «Служба единого заказчика» гэhэн гүрэнэй эмхи зургаан барилгашадтай хэлсээ баталжа, мүнгэнэй асуудал шиидхэдэг. Ушарбайда «Тубаир» (хүтэлбэрилэгшэнь – Б.Тудупов) эмхиин, Сагаан-Шулуутайда Шэтэ хотын «Мкаян» гэhэн үмсын үйлэдбэриин (хүтэлбэрилэгшэнь – С.Мкаян) дүршэлтэй барилгашад хүдэлнэ. Аймагтамнай ехэ барилга бүтээдэг Бальжинима Тудупов нёдондо «Yбэр Байгалай хизаарай габь-яата барилгашан» гэhэн нэрэ зэргэдэ хүртөө hэн. Мүнөөдэрэй талаар, соёлой байшангуудай барилга графигай ёhоор хэгдэнэ. Бидэ долоон хоног бүри барилгын газар ошоод, байра байдалыень хаража, эмхидхэлэй талаар туhаламжа үзүүлхые оролдодогбди. Мүн барилгын зураг, проектно-сметнэ данса саг соонь хээд байхада hайн. Юуб гэхэдэ, ерэхэ жэлнүүдтэ объектнүүд барилгада орохо гэжэ найдалтай байхаар аргатай байнабди. Данса бэлдэлгэдэ ехэ анхарал хандуулагдадаг.
- «Экономическа хүгжэлтын түб» (ЦЭР) гэhэн түлэблэлөөр ажалнууд хэгдэдэг ааб даа…
- Алас Дурнын федеральна тойрогто ороhон сагhаа хойшо 3-дахи жэлээ энэ түлэблэл бэелүүлжэ ябанабди. Тиин Ага станцида соёлой байшанай ехэ заhабарилга болоно. Эндэ Б.Тудуповай эмхиин барилгашад баhал хүдэлнэ. Хизаарай Элүүрые хамгаалгын яаманай шугамаар мүнгэн hомологдожо, Ага-Хангил, Сагаан-Шулуутай, Догой, Сагаан-Уула, Наринай Адаг нютагуудта, Бурятская станцида фельдшерско-акушерскэ пунктнуудай барилга түлэг дундаа ябажа байна. Тендерээр шүүжэ гараhан Шэтын, Эрхүүгэй барилгын эмхинүүд августын тэн болотор ажалаа түгэсхэхэ түсэбтэй. Барилга хэхэ газарай асуудал саг соонь шиидхэжэ, барилгашадые байха байратай болгоо hэмди.
- Yшөө ямар барилгын эмхинүүд хүдэлдэг бэ?
- Могойтын МСО ехэ ажал хэхэеэ болёо. Хажуугаарнь «Агастрой-М», «Жаргалов» ИП, «Могойтуйская строительная компания» ООО г.м. барилгын 6 эмхи таhалгаряагүй хүдэлдэг. Муниципальна үйлэдбэринүүд үгы хэгдэжэ, РСУ шэнги эмхинүүд байхаяа болёо. Yмсынхид бүхы гаршаяа өөhэдөө даагаад, олзо олохо ёhотой гэжэ хэлэгдэдэг болонхой.
- Эрдэм hуралсалай гуламтанууд заhабарилагдана гү?
- һуралсалай шэнэ жэлдэ бүхы hургуули, сэсэрлигүүд заhабарилгада ородог. Мүнөө жэл аймагай 12 hургуулида столовын заhабарилганууд боложо байна. Ерэхэ жэлhээ федеральна бюджедhээ хүүгэдэй халуун эдеэнэй мүнгэн hомологдожо эхилхэнь. Тэрэ мүнгэ абахын тула hургуулиин хоол бариха газарнуудые тааруу хэмжээндэ (норматив) хүргэхэ ёhотойбди. Уhаар, дулаагаар хангалгын, канализациин системэнүүд түхеэрэгдэнэ.
- Yмcын барилга тухай хэлэжэ үгыт даа.
- Мүнөө сагай эрхээр, үмсын гэрэй барилганууд, 2 квартирна гэр лэ бэшэ hаа, шалгалтада орохоёо болиhон. Yмсын гэр ехэнхидээ субсидиин мүнгѳѳр баригдадаг. «Молодая семья» түсэбөөр федеральна бюджедhээ мүнгэн туhаламжа үзүүлэгдэдэг. 2019 ондо гэр барилгын мэдүүлгэ абаха гэхэдэмнай, хүн зон хандаагүй. Мүнөө жэл 14 хүнэй мэдүүлгэ хаража, саарhа бэлдэжэ байнабди. Хажуугаарнь «Хүдөө ажахын залуу мэргэжэлтэд» ба «Хүдөө нютагта ажаhуужа хүдэлдэг эрхэтэд» гэhэн 2 программаар гэрнүүд баригдадаг. Урда жэлнүүдтэ 5-6 мэргэжэлтэд гэртэй болодог hаа, мүнөө жэл оройдоол нэгэ айл субсиди абаха. Ерэхэ жэл хүдөө ажахын 10 гаран мэргэжэлтэдтэ гэр бариха тухай список эльгээгээд байнабди. Yмсынхид субсидиин мүнгөөр материал абаад, бэшэ юумэндэ мүнгэ гаргангүй, барилгын ажал өөhэдөө хэхэдэнь болохо. Энэ талаар комисси, шалгалта хэхэеэ болёобди, «өөhэдөө бариха аргатай hаа, барихадатнай болохо, зүгтөө жэлэй эсэстэ гэртнай баригдажа тушаагданхай, тэндээ ороод, тоосохо ёhотойт, үгы hаа абаhан субсидитнай бусаагдаха» гэhэн эрилтэ табидагбди. Хубиин ёhоор, барилгын зүбшөөл ба «Барилга хүсэндөө оробо» гэhэн мэдүүлгэ (уведомление) хэжэ, регистрационно зургаан ошоод, гэрэй данса бүридхэдэг. Зайн галай, түймэрэй аюулгүй байхын тула шаба утаhанай сопротивлени шалгаһан протокол байха ёhотой. Тэрээнгүйгөөр гэрэй ямаршье данса хэгдэхэгүй. Могойтын «Спектр» эмхи (хүтэлбэрилэгшэнь – Болот Юндунов) үмсын гэрнүүдэй зайн гал шалгажа, протокол үгэдэг.
- Yншэн хүүгэдтэ гэр баригдана гээшэ гү?
- Мүнөө энэ асуудал хизаарай гүрэнэй зөөриин департамент шиидхэдэг болонхой. Хизаарай (субъектын) хэмжээндэ аукцион хэгдэдэг. Манай хэрэг гэхэдэ, жэшээнь, үншэн хүүгэдэй Могойтодо гэр абахаяа hанаа hаань, ажаhууха талмайдань таарама, дулаасуулгын, сэбэрлэлгын hужаануудтай, уhатай, угаадаhанай нүхэтэй гэр оложо үгэдэгбди. Мүнөөнэй үншэн хүүгэд хүдөө нютагта гэр барюулдаггүй, «аймагай түбтэ гү, али городто барюулхам» гэхэдэнь, арсаха аргагүйбди, тэдэнэр субъектын ямаршье нютагта гэр барюулха эрхэтэй юм. 2020 ондо Могойтын аймагта 3 үншэн хүүгэдэй гэр абтаха ёhотой.
- Барилгын материалай талаар ямаршуу гээшэб?
- Анхан барилга хэхэдээ, эндэ тэндэhээ материалнуудые абаад, хуушаншье hаань табижархидаг hааб даа. Мүнөө тиимэ юумэн огтолон болохогүй, барилгын материал хэдэг үйлэдбэринүүдэй продукци ба шэнэ материал хэрэглэхэ гэhэн эрилтэ бии. Харганаашын «Керамика» заводой нөөсэ хирпиисэнүүдээр соёлой 2 байшан баригдажа байна.
- Yшөө ямар асуудал шиидхэхээр гээшэб?
- Мүнөө барилгада хари гүрэнэй барилгашадые хабаадуулхагүй гэhэн тогтоол бии. Энэнь нэгэ талаhаа hайн. Зүгтөө нютагтамнай шулуугаар ажал хэхэ хүбүүд үсөөн. Жэшээнь, барилга дээрэ хирпиисээр хана бодхоохо бетонщигууд, штукатурдаха хүнүүд, плиточнигүүд ехэ хомор юм. Барилга хүгжөөхын тула дунда мэргэжэлтэй барилгашадые hургаха тухай бэшэг хизаарай правительствын дарганарта эльгээгээд байнабди.
- һайнта даа, ажалдатнай амжалта хүсэе!
