Һууринай түб хотон болбосон түхэлтэй болоно: гудамжануудаар харгы заһабарилагдана, сквер баригдана, амаралгын булангууд түхеэрэгдэнэ. Энэ хадаа үндэһэн түлэблэлнүүдэй, экономическа хүгжэлтын түбүүдые хүгжөөлгын (ЦЭР) болон «Доступная и комфортная городская среда», «Устойчивое развитие сельских территорий» гэһэн программанууд дүүрэн бэелүүлэгдэнэ гээшэ. Аймагай болон «Дулдарга» хүдѳѳ һууринай засаг зургаануудай аша оролдолгоор ажаһуугшадай урманда аятай зохид эрхэ нүхэсэл түхеэрэгдэнэ.

Дулдарга һуурин хизаар, тойрог дотороо эгээл сэбэр нютагуудай тоодо ородог юм, харин һүүлэй жэлнүүдтэ болбосон түхэлөөрөө эрхимүүдэй нэгэн болодог. «Дулдарга» хүдөө һууринай захиргаанай толгойлогшо урагшаа эрмэлзэлтэй Мунко Эрдынеев нютагайнгаа зоной түлөө оролдожо, ниитын ажал амжалтатай ябуулна. Хизаарай Хүдөө ажахын, экономическа хүгжэлтын яамануудай программануудта орожо, конкурснуудта хабаадажа, һууринаа һэргээхэ, болбосон түхэлтэй болгохо талаар ажал бүтээдэг байһан. Тиигэһээр хизаарнай Алас Дурнын федеральна тойрогой бүридэлдэ орожо, элдэб шэглэлээр программанууд бэелүүлэгдэжэ, горитойхон мүнгэн һомологдожо эхилээ.

Үндэһэн программануудай ашаар
Тиин үнгэрэгшэ 2019 онһоо үндэһэн түлэблэлнүүдэй, экономическа хүгжэлтын түбүүдые хүгжөөлгын (ЦЭР), «Доступная комфортная городская среда», «Устойчивое развитие сельских территорий» гэһэн олон программануудаар барилгын, заһабарилгын, һэльбэн шэнэдхэлгын хүдэлмэринүүд бэелүүлэгдэжэ эхилһэн байна. Ганса экономическа хүгжэлтын түбүүдые хүгжөөлгөөр (ЦЭР) Дулдарга һууринда 5 сая 100 мянган түхэриг һомологдожо, горитойхон ажал хэгдээ, мүнөөшье хэгдэнэ. Нютагай захиргаанай мэргэжэлтэд гүрэнэй 144-дэхи Хуули һайнаар үзөө. Программын саарһа дансануудые зүбөөр бүтээхэдэнь, мүнгэн саг соогоо ороо бшуу. Нэн түрүүн, Западный хотондо хоёр харгы бариһан байна. Нэгыень асфальтаар хушаа, нүгөөдыень шорой адхажа харгы хээ. Тэрэ хотоной ажаһуугшад дардам харгытай болоһондоо амараа. Хэзээшье, харгы барилгада ехэ хэмжээнэй мүнгэн гаргашалагдадаг гээшэ. Нютагай захиргаан өөһэдын харгын жасын зөөреэр һууринайнгаа үшөө нэгэ харгы асфальтаар хушаха зорилго табяад, түсэбөө бэелүүлжэ байна. ЦЭР-эй шугамаар ерэһэн мүнгөөр Лазогой гудамжа асфальтаар хушагдана. Тус гудамжа һууринай тэгэн дунда оршодог, тэндэ гүрэнэй олон эмхи зургаанууд бии.

Талмай хубилна
«Дулдаргын оньһожоруулагдамал колонно» гэһэн эмхи (хүтэлбэрилэгшэнь - Андрей Басов) Лазогой гудамжые болбосон түхэлтэй болгоно. Ябаган зоной замда тротуарна плиткэнүүдые, бордюрнуудые дэбдинэ, модон һандалинуудые, һүниин сагта гэрэлтэжэ байха фонарьнуудые тодхоно. Июлиин хуушаар Лазогой үйлсын барилга түгэсэхэ болзортой.

Советская гудамжаар сквер баригдана. Харгын хажуугаар бордюрнуудай табигдахада, зоной автоунаагаа табиха газар үгы болошоно. «Зоной ашада оролдожо, хэжэ байһан ажалаймнай түлөө нютагай ажаһуугшад маанадые магтаха, хараахашье байна. Болбосон түхэлтэй болоходоо, үйлсын хэмжүүр бага болоно», - гэжэ Мунко Эрдынеев энеэн хөөрэнэ. Советская гудамжа болбосон түхэлтэй болоод, саашадаа нээгдэхэ юм. Тии-хэдэнь авто-унаанууд ябаха аргатай болохо. Мүнөө авто-унаанууд нүгөө үйлсөөр ябана. Скверэй дэбисхэр дээрэ ябаган зоной харгы зохёогдохо, харгын хажуугаар сэсэгүүд таригдаха, хүүгэдэй наадаха талмай түхеэрэгдэхэ, авто-унаануудай аалин ябахын тула харгы дээгүүр хүндэлэн тэмдэгүүд табигдаха бшуу.

«Доступная комфортная городская среда» гэһэн программаар үнгэрэгшэ жэлдэ 16 квартирна гэр байрын дэбисхэртэ багахан сквер хэгдэһэн байна. Эндэ Ага тосхоной үмсын хэрэг эрхилэгшэ подрядна ажал эрхилһэн аад, дутуу хээд байна. Тиихэдэнь энэ хэрэгынь сүүд хүрэтэр ошоо. Дулдарга нютагай захиргаан барилгын объектнүүд дээрэ хиналта, шалгалтануудые хэжэ байха зорилготойгоор «Госстройнадзор» албантай нягтаар харилсажа, энэ жэлһээ ажал ябуулжа эхилээ. Гүрэнэй албан барилгын объектнүүдые номой ёһоор шалгажа байха уялгатай.

Олон жэлдэ хүдэлхэеэ болиһон худалдаа наймаагай дэлгүүр үмсын хэрэг эрхилэгшэдтэ арендэдэ үгтэһэн байна. Тэндэ мүнөө «Наш Дискаунтер» гэһэн эдеэ хоол худалдадаг түб нээгдэнхэй. Тус түб шадархиие болбосон түхэлтэй болгохо хараа түсэб табигданхай. Талмай асфальтаар хушагдаха, һандалинууд түхеэрэгдэхэ. Түбэй гудамжануудай булта ниилэхэдэ, нэгэ томо комплекс болохо удхатай. Лазогой гудамжа, паркын дэбисхэр, Советская гудамжаар сквер, Партизанская гудамжа асфальтаар хушагдаха – эдэ бүгэдэ бүтэхэдөө, Дулдарга хото мэтэ болбосон түхэлтэй болохо бшуу. Ганса түб хотоной ажаһуугшад бэшэ, бүхы дулдаргынхид аргагүй баяртайнууд.

Ерэхэ жэл ЦЭР-эй шугамаар найман сая мүнгэн орохоор хараалагдана. «Доступная комфортная городская среда» программаар Илалтын парк һэльбэн шэнэлэгдэхэ. Дурасхаалай хүшөөнүүд заһабарилгада орохо юм. Мүн үндэһэн түлэблэлнүүдээр хэлэхэдэ, тамирай шугамаар нэгэдэхи һургуулиин дэбисхэр дээрэ зоной бэе махабад элүүржүүлдэг тренажёрнууд табигдана. Һууринай урда бэедэ 900 мянган түхэригэй тренажёр табигданхай. «Доступная комфортная городская среда» программаар үмсын хэрэг эрхилэгшэ Бато Гончиковой ударидадаг бригада олон объектнүүд дээрэ ажал ябуулна. Үнгэрэгшэ жэлдэ ЦЭР-ээр Звёздная, Забайкальская, Цветочная, Северная гэһэн шэнэ үйлсэнүүдтэ шорой адхажа харгынууд хэгдээ. Мунко Эрдынеевэй хэлэһээр, Дулдаргада ябуулагдажа байһан ажалнууд хараалагдаһан болзор соогоо хэгдэнэ. Һомологдоһон мүнгэн саг соогоо ашаглагдана. Байгша ондо хараалагдаһан хэмжээ ябуулганууд түсэбэй ёһоор ябуулагдана. Бүхыдөө үндэһэн түлэблэлнүүд гурбан жэлэй туршада бэелүүлэгдэхээр хараалагданхай. Дулдарга һууринда 9 мянгаад хүн ажаһууна, 3 мянгаад үрхэтэ айл тоологдоно.

ТОС-ууд, санитарна сэбэрлэлгэ...
Байгша ондо дэлхэй дүүрэн тараһан халдабарита коронавирус үбшэнэй һүжэрһэн ушарһаа ТОС-уудай ажал, санитарна сэбэрлэлгын хүдэлмэринүүд Дулдаргада ябуулагдаагүй. Захиргаан олон хүниие суглуулхаяа нарилаа бшуу. һууринай захиргаан жэл бүри ТОС-уудай хоорондо «Самая благоустроенная территория и организация всех форм собственности», «Двор образцового содержания», «Лучшая усадьба» гэһэн конкурснуудые соносходог. Дулдаргада «Зелёная волна» гэһэн акциин хэмжээндэ субботник эмхидхэгдэдэг заншалтай. Аймагайнгаа ойн ажахытай хэлсэжэ, Илалтын парк соо мододые тариһан, хуушан уляаһан мододые тайража абаһан байна. Дулдаргын нобшо хаядаг газарынь заха хизааргүй үргэдэнэ. «Олерон +» эмхиин свалка хаахадань, һэшхэлгүй зон нобшоёо асараад, газаагуурынь хаяжархина. Эндэ нобшо хаяхагүй гэһэн мэдээсэлтэй аншлаг та-биһаниинь, зон анхарангүй, нобшо ноохойгоо хаяһаар лэ байдаг. Бүхы аймагһаа суглуулагдаһан нобшо эндэ буулгагдана. «Чистый лес без огня» акциин хэмжээндэ һуурин тойроод ургаһан ой модод, бургааһан соогуур сэбэрлэлгын ажал хэгдэжэ байдаг. «Чистые берега» акцида хабаадагшад Элеэ голой эрье сэбэрлэдэг. «Дулдарга» гэһэн муниципальна эмхи (хүтэлбэрилэгшэнь - Б-С.Намсараев) һууринаа сэбэр байлгаха хэрэгтэ жэлэй дүрбэн сагта горитойхон хэмжээнэй ажал ябуулдаг шуу. Тус эмхи бидэнэй ябаһан үдэр харгы хүндэлэн ябаган хүнэй гарадаг газар (зебра) шэрдэжэ байгаа һэн. Шабартай хотондо, Октябриин 50 жэлэй гудамжаар палисаднигуудые барижа, модо тариһан байна.

You have no rights to post comments