Тэдэнэй яараагүйдэнь, хэды хоногһоо дулаасуулгын ээлжээтэ хаһа эхилхэнь гээшэ. Дулаасуулгын хаһын эхилхын урда тээ хизаарай Правительствын түрүүлэгшын орлогшо Андрей Гурулёв тойрогой аймагуудаар ябажа, заһабарилгын хүдэлмэринүүдтэй танилсаа. Гол түлэб, Могойтын аймагай хүдөө нютагуудаар ябажа, котельнинүүдые хаража, һайн сэгнэлтэ үгэһэн байна.

Тойрогой ЖКХ-гай объектнүүдые дулаасуулгын хаhада бэлэдхэлэй хүдэлмэринүүд байгша ондо саг соогоо эхилһэн байна. Заһабарилгын ажалай ябаса тушаа тойрогой Захиргаанай инфраструктура хүгжөөлгын таһагай гол мэргэжэлтэн Туяна Цырендашиева манда тодорхойгоор хөөрэжэ үгэһэн байна.

Туяна Баторовнагай хэлэһээр, Үбэр Байгалай хизаарай Правительствын тогтоолоор, байгша ондо аймагуудай гэр байрын болон коммунальна түхеэрэлтэнүүдые, котельни, соргонуудые заһабарилгада хизаарай бюджедһээ мүнгэн зөөри саг соогоо һомологдоо һэн. Заһабарилгада зуу гаран сая түхэриг һомологдоһон байна. Мүн аймагай, хүдөө нютагуудай захиргаануудай бюджедһээ мүнгэн гаргашалагдана. Гурбан аймагта, Ага тосхондо дулаасуулгын хаhада бэлэдхэлэй хэмжээ ябуулгануудай түсэбүүд зунай эхиндэ тодорхойлогдоһон байгаа. Тойрогой дэбисхэр дээрэ дулаагаар хангадаг хори гаран эмхи ажал ябуулдаг. Эдэ эмхинүүд тойрогой 133 котельниин ажаябуулга хангадаг гээ-шэ. Энэ үбэлдѳѳ дулаагаар таhалгаряагүй хангажа байха талада зуу мянга гаран тонноһоо үлүү нүүрhэн хэрэгтэй болохо юм. Байгша оной дулаасуулгын хаһада Түгнын, Уртын нүүрhэнэй уурхайнуудhаа түлишэ шэрэгдэхэ юм. Дулаасуулгын хаһын эхилхэдэ, тойрогой гурбан аймагта, Ага тосхондо нүүрhэн буулгагдаха. Дулаагаар хангадаг эмхинүүд шулуун нүүрhэ олзоборилдог бүлгэмүүдэй урда үнгэрэгшэ дулаасуулгын хаһын үри шэриеэ бусаана.
Мүнөө зундаа ямар заһабарилганууд хэгдээб гэжэ тодорхойлходо, Агын аймагай Орловск ба Шэнэ Орловск тосхонгуудта дулаа дамжуулдаг соргонууд шэнэлэгдээ. Шэнэ Орловскдо жэл бүри заһабарилгын хүдэлмэринүүд үргэнөөр хэгдэдэг. Хоёр-гурбан жэлэй саада тээ тосхоной котельни заhабарилгада горитойхон мүнгэн hомологдожо, һэльбэн шэнэлэлгын хүдэлмэринүүд хэгдэһэн байха юм. Хүсэ ехэтэй котёлнууд табигдаа, зайн галай хэрэгсэлнүүд шэнээр hэлгүүлэгдээ һэн. Олон дабхартай шулуун байшангуудай канализациин, уhаар хангалгын сетьнүүдые һэлгүүлгын ажал хэгдэнэ. Мүнөө зунай шанга һалхинһаа хэдэн гэрэй орой унажа, ехэ борооной һүүлээр гэр байранууд шиигтэй боложо, ажаһуугшадые мэгдэхээгээ. Мүнөө тэдэ гэрнүүдэй орой хушаха ажал олоной хүсөөр эмхидхэгдэнэ. Тосхоной котельнинүүдтэ хуушарhан түхеэрэлтэнүүдые hэлгүүлгын, шэнэ котёлнуудые табилгын, дулаа дамжуулдаг соргонуудые заhабарилгын хүдэлмэринүүд түгэсэхэ шатадаа дүтэлөө.

Могойтын аймагай муниципальна байгуулалтануудай 51 котельни дулаагаар хангадаг 14 эмхи ажалладаг юм. Хара-Шэбэр нютагай hургуулиин котельнидэ заhабарилгын хүдэлмэринүүд нягтаар ябуулагдана. Барнаулай «Алтайснабмаш» гэһэн подрядна эмхи КВр-1,25 МВт котёл табиһан байна. Энэл эмхиин барилгашад нютагай участково больница руу дулаа оруулдаг түхеэрэлтэнүүдые һэлгүүлээ. Нэмэжэ хэлэхэдэ, тус подрядна эмхиинхид иимэшүү хэмжээнэй ажал аймагай урда бэеын Хүһөөшэ, Нуринск нютагуудта хээ бшуу. Мүн тиихэдэ Хара-Шэбэрэй түб котельнидэ Москва хотын «Контур» эмхи котёл һэлгүүлгын ба бусад хүдэлмэринүүдые дүүргэжэ байнхай. Нютагай захиргаанай толгойлогшо Билик Гомбоевой хэлэһээр, подрядна эмхинүүд конкурсын торгнуудые шүүжэ, саг соогоо барилгын ажал эхилээ һэн. Үнгэрэгшэ үбэл Хара-Шэбэрэй эмхи зургаануудай байшангууд соо дулаан байгаа. Котёлнууд хуушарһаншье һаа, ехэ һаатангүй хүдэлһэн байна. Нёдондо дулаасуулгын талаар ехэ ажал хэгдээгүй байһанаа, байгша ондо ажаһуугшадай урманда горитойхон ажал хэгдээ гээд мэргэжэлтэд тэмдэглэнэ. Дээрэ хэлэгдэһэн «Контур» эмхиин барилгашад Ушарбайн түб котельнидэ шэнэ 2 котёл табиһан байна. Түб котельни шэнэ котёлнуудтай болоходоо, байшангуудые дулаагаар таһалгаряагүй хангадаг болохонь. Аймагай комиссиин гэшүүд нютагуудаар ябажа хараад, заhабарилгын хүдэлмэринүүдэй дутуу дундануудые заагаа, подрядчигтань усадхаха тухай даабаринуудые үгѳѳ.

Зунай сагта Агын аймагай муниципальна эмхинүүд котельнинүүдтэ горитой хэмжээнэй ажал ябуулаа.
Орловск тосхоной захиргаан котельнинүүдтээ заhабарилгын хүдэлмэри-нүүдые үнгэргэхэ талаар Шэтын «Альфастрой», «Благоустройство» эмхинүүдтэй хэлсээ баталhан байна. Тэдэ эмхинүүд тосхоной котельнинүүдэй хуушарhан һужаануудые hэлгүүлхэ, хүсэ ехэтэй котёлнуудые табиха түсэбдаабаритай юм. Нэмэжэ хэлэхэдэ, «Благоустройство» эмхи Орловскдо бэшэ, мүн Хүнхэртэ, Гүнэйдэ котёл табилгын, дулаа дамжуулдаг һужаануудые, утаанай гарадаг болон уһанай ябадаг соргонуудые hэлгүүлгын хүдэлмэринүүдые хэнэ бшуу. Тиин эдэ нютагуудай котельнинүүдтэ энэ жэлэй зунай халаанай хүдэлмэринүүд эршэдэнхэй. Сентябриин хорёодһоо эхилжэ, гүрэнэй, үмсыншье гэр байранууд дулаагаар хангагдажа эхилдэг болзортой. Агын аймагай эмхи зургаанууд хизаарай дэбисхэр дээрэ шулуун нүүрhэ олзоборилдог уурхайнуудтай түлишөөр хангагдаха талаар хэлсээ батална. Августын эсэстэ нүүрhэн шэрэгдэһэн байна.

Дулдаргын аймагта мүнөө үбэл 28 котельни хүдэлхэ юм. Аймагай захиргаанай бюджедhээ hомологдоhон мүнгэн зөөриин туhаар котельнинүүдэй заhабарилгын хүдэлмэринүүд үнгэргэгдэжэ байна. Дулда рга hууринай, зарим хүдөө нютагуу-дай котельнинүүдтэ котёлнууд hэлгүүлэгдээ, утаанай гарадаг соргонууд тортогhоо сэбэрлэгдээ. Газар доогуур халуун уhа дамжуулдаг соргонууд олон модоной зайда шэнэлэгдэнэ бшуу. Нёдондо үлэhэн нүүрhэтэй. Тэрэнь hарын туршада хүрэхөөр хараалагдана. Мүнөө жэлэй дулаасуулгын хаhада дулдаргынхид Yреэйн ба бусад шулуун нүүрhэнэй уурхайhаа нүүрhээр хангагдаха гэжэ хэлэгдэнэ.

Ага тосхондо дулаагаар хангадаг «Тепловик» гэһэн эмхи (Ц.Содномдашиева) «Баатар» тамирай түб руу дулаа оруулдаг котельнидэ котёл табяа.

Бадма Цыреновэй гудамжаар оршодог түб котельнидэ жэл бүхэндэ үргэн хэмжээнэй ажал хэгдэдэг гээшэ. Жэл бүри котёлнууд һэлгүүлэгдэдэг юм. «Бэшэ аргагүйбди. Шадахал аргаараа котельнинүүдтээ шэнэ түхеэрэлтэнүүдые абажа байдагбди. Түб котельниһээ олон байшангууд дулаагаар хангагдана ха юм», - гэжэ «Тепловик» эмхиин хүтэлбэрилэгшэ Цыремжит Дарижаповна хэлэнэ һэн.

Дулдаргын аймагай Балжана, Ара-Элеэ нютагуудай дунда һургуулинуудай дулаа оруулдаг котельнинүүдтэ баһал горитойхон ажал хэгдээ. Эндэ Барнаулай «Промышленная группа СПИКОМ» гэһэн подрядна эмхи олон жэлдэ ашаглагдаһан котёлнуудые абажа, орондонь шэнэ котёлнуудые табяа бшуу. Шэнэ котёлнууд ехэ хүсэтэй, дулаа һайнаар үгэдэг юм. Бүхыдөө заһабарилгын хүдэлмэринүүд августда хэгдэжэ дүүрэһэн. Подрядна эмхинүүд даалгагдаһан ажалаа саг соонь, һайн шанартайгаар дүүргэхые оролдон ажаллаа. Тойрогой бусад нютагуудаар заһабарилгын ажал түгэсэжэ байна.

Сентябрь һарада «Агауглесбыт» эмхиин бааза дээрэ хэдэн вагоноор дүүрэн ашаатай нүүрhэн буулгагдажа эхилдэг гээшэ. Тус эмхиин директор Баир Бадараевай тэмдэглэhээр, Буряад ороной, Үбэр Байгалай хизаарай шулуун нүүрhэнэй уурхайнуудhаа малтаhан нүүрhэн поездоор асарагдадаг. Жэшээлхэдэ, Хара-Нуурай, Түгнын, Уртын г.м. уурхайнуудhаа нүүрhэн шэрэгдэхээр хүлеэгдэнэ. Нүүрhэ шэрэдэг, ашадаг, түлхидэг трактор техникэ ээлжээтэ хаhада хүдэлхэ бэлэн. Мүнгэнэй талаар байдалынь хэсүүшэг. Тус эмхиhээ нүүрhэ шэрэдэг эмхинүүд, муниципальна байгуулалтанууд хэдэн сая үри шэритэй байна. «Дулаасуулгын хаhын эхилхын урда тээ үри шэриеэ түлөөд байхань шухала», - гэжэ Баир Бальчиндоржиевич нютагайхидтаа дахяад hануулха байна.

Бүхыдөө тобшолжо хэлэхэдэ, дулаасуулгын хаһада бэлдэлгын хүдэлмэринүүд саг соогоо хэгдэжэ, гэр байранууд, социальна байшангууд дулаагаар таһалгаряагүй хангагдажа эхилхэ гэжэ найдая.

You have no rights to post comments