Манай парадһаа ерээд байтар, Намжилма абгай ерэбэ. Тиигээд намтай ошолдоод ерэгты гэхэдэнь, бидэ баяр-лалдашабабди. Тэргэ мориндо һуужа холо ябаагүй бидэндэ энэ ехэл гоё юумэн болобо. Дүрбэн мѳѳртэй үргэн тэргэдэ нагаса абгайтаяа һуужа, гүүртэ ошохоор гарабабди. Мориёо боожоороо сохиходонь, оройдоо хатаржа үгэнэгүй, харин ташуураа абажа ерээд ташуурдажархихадань, тэрэнь ухаа алдан хатаржа, «унажа бү орхигты, баряад һуугты» гэжэ Намжилма абгайн хэлэхэньшье тэрэ, барижа үрдеэгүй бидэнэр унашан алдабабди.
- Унашахань гээшэ гү даа. Баряад һуугты гэнэ бэшэ гүб, - гэжэ маниие зэмэлбэ.
…Талада гарахадамнай, гоё гээшэнь! Агаар сэбэр, сэсэг ногооной үнэр хангалтана. Тээ тэрэ ойн наагуур долгилжо, модон хүдэлжэ байһандал үзэгдэнэ.
- Нагаса абгай, энэ ямар юумэн долгилжо, модон хүдэлжэ байһандал үзэгдэнэ гээ-шэб?! - гэжэ гайхан асуухадамни, Намжилма абгай:
- Энэшни зэрэлгээн гээшэ, - гэжэ хэлэбэ.
- Зэрэлгээн гэжэ юун гээ-шэб? - гэжэ Цырегма бүри гайхашаба.
- Хабар игаажа, наранай шарахада, газарай шииг нойтониинь ѳѳдѳѳ хѳѳрэжэ, газа-рай нюруу дээрэ долгилжо байһандал үзэгдэдэг. Тэрэниие зэрэлгээн гэжэ нэрлэдэг юм, - гэбэ.
Иимэ сэнгэлигтэ гараад ябахада, ехэ хүхюу. Цырегма би-дэ хоёр жаргажал ябанабди. Дуу дуулалданабди, ямаршье шалтаггүйгѳѳр энеэлдэшэнэбди. Намжилма абгайн магтахада, бүришье урмашажа байжа дуулалданабди. Харгымнай хахалһан газарай дундуур зурына. Тээ урдамнай гэрнүүд харагдажа:
- Энэ ерэбэ гүбди? - гэжэ би хүхибэб.
- Үгы бэд даа. Энэшни поле-вой стан гээшэ. Харана гүт тэрэ тракторнуудые, хабарайнгаа таряа хаяжа ябана ха юм, - гэжэ нагаса абгай тээ холо, баруун тээ тооһо татан һубарилдажа ябаһан табан трактор заажа харуулба. Зүүн тээшээ харахадамнай, зургаа-долоон трактор ябана.
- Мүнѳѳдэр һайндэр ха юм. Эдэ юундэ амарнагүй гээшэб? - гэжэ гайхабаб.
Тиихэдэмни нагаса абгай энеэжэ:
- Амаралтада хүн булта амарнагүй ха юм даа. Хабарай тарилга соо таряан дээрэ ябаһан зоной амаржа байха болоо һаань, хаанаһаа ехэ талхан абтахаб даа. Таряагаа хуряагаад лэ, одоол амарна бэзэ, - гэнэ.
- Таанад амардаг гүт? - гэжэ Цырегма һонирхобо.
- Мал дээрэ хүдэлһэн зон амаралта бүхэндэ амаржа байха аргагүй гүб даа. Хони малаа орхижорхёод амархадамнай, хэн малыемнай харахаб? Харин ээлжээгээр курортдо ошожо, яһалашье амараа аабзабди даа, - гэнэ.
Яндала голой гарасада тулажа ерэбэбди. Нагаса абгай тэргэһээ буужа, мориёо уһалба.
Гол гараад, үшѳѳ нилээхэншье ябажа, Ёндогоо хүрэбэбди. Урдаһаамнай барбагар томо нохой гүйжэ ерэн, һүүлээ шарбалзуулан эрхэлжэ, тэргэ дээрэмнай гарашан алдана.
- Хойшоо, Барда, - гэжэ абгайн бадашахада, саашаа болон, ангагашан эрхэлжэ, мориной тархи ѳѳдэ һүрэнэ.
Цырегма бидэ хоёр Бар-даһаа айһандаа, бэе бэедээ няалдашоод һуунабди.
Хорёодо туласа ерээд, абгай буужа, мориёо уяад:
- Һуужа байгаарайгты, энэ Бардатнай зуухадаашье болохо, - гэжэ хэлээд, эрхэлжэ байһан Бардые хоолойбшоһоонь хүтэлэн абаашажа, баханаһаа уяатай бэлэн гэнжэдэ шагтагалба.
Бидэ түргэхэн тэргэһээ буужа, гэртэ оробобди. Хүн үгы. Газаашаа гарахадамнай, хуһамаг хорёогой саанаһаа Бадма хуряахай ерэжэ ябаба. Бидэ урдаһаань гүйлдэжэ ошобобди.
- Оо, айлшад ерээ бы! Хонохо һаатнай, хони гаргахабди, үнжэхэ һаатнай, үхэр гаргахабди, хонохо гүт? - гэжэ хүхинэ.
- Хонохобди, - гэнэб.
- Хэды хонохобта?
- Мэдэнэгүйбди.
- Оо, эдэмнай гайтай айлшад байнал. Олол хонохо алтай. Айлшад түрүүшын үдэр алтан, хоёрдохи үдэрѳѳ мүнгэн, гурбадахи үдэрѳѳ гуулин болодог юм гэжэ мэдэхэ гүт? Гуулин айлшад болохо дуратай гүт? - гэжэ энеэхэдэнь, бидэ эшэһэндээ уруугаа харашабабди.
- Үгы даа, нааданаб даа, - гэнэ хуряахай.
Үглѳѳдэрынь бидэ хоёрые нагаса абгай абаад, хонидоо адуулба. Харин хуряахай хэрэгээр центр ошобо. Хонид тооһо татаһаар, мааралдаһаар, бэлшээридэ гараба.
- Тади, хулай, - гэжэ байгаад нагаса абгайн хашхарха дуулдана.
Бидэшье тогтоолсожо гүйлдэбэбди. Тэдэнэр бэлшээридэ тараад, жэжэхэн сагаан шүдэнүүдээрээ сард-сард гэтэр ногоо түргэ түргэн зулгаана. Ябаһан газартань юумэн үлэнэгүй шахуу.
- Нагаса абгай, хэды хонитойбта? - гэжэ һонирхобоб.
- Найман зуун.
- Хонидой нооһоор оймһо юумэ оёдог гүб даа, тиимэ гү? - гэнэ Цырегма.
- Тиимэ бэд даа. Хонидоймнай нооһоной үнэтэй гээшэнь аргагүй ха юм. Гансал оймһо оёхо бэшэ, харин нэгэ хониной нооһоор шамда таараха хорёод джемпер фабрикада нэхэнэ ха юм, - гэжэ нагаса абгай хѳѳрэбэ.
- Оо, аяар хорёод! Эдэ бүхы хонидойтнай нооһоор хэды джемпер оёхо болоно гээшэб?
- Бодоод үзыш даа.
- Байза, найман зууе хорёор үдхэхэдэ, 16000 джемпер! Ой, баһашье амаргүй даа! - гэжэ би хэлээд, иимэ ехэ баялигые хаража ябаһан нагаса абгайтай байһандаа омогорхобоб.
Нараншье һаяхан тонгойжо, хонидшье ургы ногоондо садаба хэбэртэй. Хонидоо гэр руугаа шэглүүлхэ гэжэ ябатарнай, нэгэ хонин түрэжэрхибэ. Нойтон хурьгаяа тэрэ забда залигүй долёоно. Дулаан хадань хурьганиинь уданшьегүй хатажа, буржагархан сагаан бэеэ нариихан хүлнүүд дээрээ даажа ядан, һалганан бодоно. Бидэнэй тэрэниие ѳѳгшѳѳн дүтэлхэдэмнай, эхэнь харамнан мүргэхэеэ һанажа, бидэ шашхалдан, һѳѳргѳѳ гүйлдэбэбди. Теэд нагаса абгай нэгэшье айнгүй, тэрээхэн хурьга тэбэрин абаба. Бидэ Бадма хуряахайндаа ехэл һайнаар амараад бусаа һэмди.
