Хүнэй наhан 12 жэлээр хубаардаг:
Хүнэй түрүүшын наһан - Тахяа (нялха наhан)
Хоёрдохи наһан - Бишэн (1-3 наhан)
Гурбадахи наһан - Хонин (Ямаан) (3-7 наhан)
Дүрбэдэхи наһан - Морин (7-12 наhан)
Табадахи наһан - Yхэр (12-17 наhан)
Зургаадахи наһан - Хулгана (17-24 наһан)
Долоодохи наһан - Гахай (24-31 наһан)
Наймадахи наһан - Нохой (31-42 наһан)
Юhэдэхи наһан - Могой (42-54 наһан)
Арбадахи наһан - Луу (54-70 наһан)
Арба нэгэдэхи наһан - Туулай (70-85 наһан)
Арбан хоёрдохи наһан - Бар (Yхэл)

   ЭРЭ ТАХЯА
   Хүнэй түрэхэhөө нэгэтэй болотор наhанай эзэн Тахяа гэдэг. Тэрэ гансааран үлэхэ дурагүй, хажуудань заабол хүн байха ёhотой. Энэ үедэ эгээл хэрэгтэй шухала юумэн – энэрхы хандаса. Нялхада шэрүүн муухай аяг ааша харуулангүй, үнэнхэ зүрхэнhөө энхэрэн эрхэлүүлжэ, өөгшөөн магтажа байбал, биополи гэдэг элшэ гэрэлтэ бэень хүсэтэй шангаар хүгжэдэг гэжэ тэмдэглэгдэнэ. Тахяа оршон тойронхи байдалhаа туйлай ехэ мэдээнүүдые бэедээ шэнгээдэг.
   Ямар хүнүүд, ямар байдал тэрэниие тойроноб гэжэ маша шухала. Yлгынь хажууда ямар удха шанартай номууд зогсоноб, гэр дотор ямар дуу хүгжэм, ямар удхатай теле-дамжуулганууд зэдэлнэб, гэр бүлын харилсаа хөөрэлдөөнүүд болоноб г.м. мэдээнүүдые нялхын hүнэhэн бэень дүүрэнээр шэнгээдэг. Эдэ бүгэдэ нялха үхибүүнэй саашанхи хуби заяанда хэмгүй ехэ нүлөө үзүүлдэг гэжэ эли. Юушье ойлгохогүй, мэдэрэлгүй наhанайнгаа хугасаада хүн, үнэн дээрээ, урдахи наhанайнгаа туйлай ехэ асуудалнуудые шиидхэдэг ха.
   Эрэ тахяа хашхарха хуугайлха дуратай, тиигэжэ тэрэ түби дэлхэйдэ өөр тушаагаа донгодон мэдүүлнэ. Донгодооень «бүглэхэ, таглаха» хэрэггүй.

   БИШЭН
   1-hээ 3 хүрэтэр хүнэй наhан Бишэн эзэнтэй. Энэ үедэ хүнэй бэе махабадта ехэ хубилалтанууд болодог ушарһаа тэрэ hулардаг, бэлээр үбшэлдэг. Бишэн оршон тойронхи байдалаа барижа, үзэжэ шэнжэлдэг, туршадаг, танилсадаг. Эбдэрхэй нааданхайнууд ба хэрэгсэлнүүд - Бишэнэй шэнжэлэлгын дүнгүүд гэжэ ойлгохонь шухала. Тэрэнэй тула үхибүүе зэмэлжэ, хараажа болохогүй! Бишэн ехэ уран ба хурса үгэтэй. Тиимэhээ энэ үедэ үхибүүд hанагдаагүй зохидоор хэлэжэ гайхуулдаг ба хүхеэдэг. Бишэн ехээр гүйхэ, харайха, тамирай элдэб хүдэлсэнүүдые үргэлжэ хэжэ байха ёhотой. Тиибэл бэе махабадынь элүүр энхээр, хүсэ шадалтайгаар хүгжэдэг. Yшөө энэ үедэ үхибүүн бусадта энэрхы дуратайгаар хандажа hурадаг, гэртэхиндээ дуратайгаа харуулхые оролдодог. Тэрэнииень дэмжэжэ, өөрhөө саашань түлхингүй, урдаhаань энэрхы сэдьхэлтэйгээр хандадаг байбал, үхибүүн бүхы наhан соогоо дүтынгөө, харииншье зондо энэрхыгээр лэ хандадаг байха.

   ХОНИН (ЯМААН)
   3-hаа 7 хүрэтэр хүнэй наhан Хониной hүлдэтэй. Хонин - халтад гэhэн юумэнhээ эрхэжэ үсэрэлдэдэг амитан. Гэртэхин үхибүүнэйнгээ тиимэ зантай хаhада ороhые ойлгожо, тон анхаралтайгаар ба дүмэжэ хандаха ёhотой. Эрхэхэ үсэрэлдэхэдэнь диилдэбэл, үхибүүн хашартайгаар гонгинодог зантай боложо, гасалан үзүүлдэг. Тэрээндэнь диилдэжэ болохогүй, хүүгэдые бүдүүн зоной үгэ дуулгажа hургахань шухала. Тиибэшье гэртэхин үхибүүнэйнгээ Хониной орёо хаhада ороhые ойлгохо ёhотой. Сухалдажа хараахада, сохиходо, Хонин үшөө ехээр хэтэрдэг гэжэ эли. Энэ үедэ үхибүүе шуран шамбай, уян нугархай болгодог тамирта hургаха хэрэгтэй. Yшөө хэлэнэй талаар хүгжөөхэнь шухала. Хүн 3-7 наhандаа ямараар дуугаржа hуранаб, тиимээр бүхы наhандаа дуугарха. Элдэб эрдэмүүдтэ наадангаа һургахада, бэлээр ойлгожо хадуудаг. Yшөө Хониие байгаалиин үзэсхэлэнгүүдтэй, амитадай, ургамалай, газар дорохи ашагта малтамалнуудай байдалтай танилсуулжа, hонирхол түрүүлбэл, бүхэли наhан соогоо тэрэ талаар дашууралтай ябаха. Энэ үедэ үхибүүндэ эхэ эсэгынь анхарал ба хандаса маша шухала. Нэгэнэйнь хараажа бархируулаа hаа, нүгөөдэнь заабол нулимсыень аршажа, үхибүүе амарлингы тэнюун байдалда оруулха гэжэ оролдохо ёhотой. Yгы гэбэл, Хониной зүрхэ сэдьхэлдэ бүхы наhан соонь гомдолой шархын hорьбонууд үлэдэг.

You have no rights to post comments