- Батор, «Бэлэн хэлэн» гэһэн наада ямар зорилготойгоор зохёохо гэжэ шиидээбта?
   - Ажалай һүүлээр гэртээ ерэхэдэмни, хүүгэдни наада наадая гэдэг. Тиигэжэ элдэб янзын наада һанаад наададаг һэмди. 10, 7, 3 наһатай гурбан басагадтайб, басагадни мүрысэжэ наадаха дуратайнууд юм. Мүнөөнэй юумэнэй элбэг дэлгэрэнги, элдэб технологиин хүгжэһэн сагта басагадни интернедээр ород видеоматериалнуудые харана, һургуулидаа, хүүгэдэй сэсэрлигтэ ород хэлэн дээрэ хөөрэлдэнэ, аба эжыдээ ородоор хандана ха юм. Тиимэһээ бидэ Цыцыгма нүхэртэеэ гэртээ ганса буряадаараа хөөрэлдэжэ, аба эжынгээ һургаал заабари хүүгэдтээ заахые оролдодогбди. Буряад хэлэеэ мэдээд ябаа һаань, зүб гэжэ һананаб. Буряад хэлэеэ мэдүүлхын түлөө гэр бүлөөрөө булта суглараад, нэгэ түргэн харюугай үйлэтэй наада (игра на реакцию) наадаха дуратайбди: алибаа зураг харамсаараа, бултанһаа урид юунэй зураатай байһые нэрлэхэ. Нэгэ дахин дунда басагамни иимэ наада наадажа байтараа, буряадаар үгэ хэлэжэрхёо бэлэй. Тиихэдэнь иимэрхүү наадан туһатай, үрэтэй байха ха гэжэ һанаад, хүүгэдтэ шунал түрүүлхэ, ухааень түргэн хүдэлгэжэ һургаха, мүн шухалань, буряад хэлэ зааха иимэ наада өөрөө һанажа үзэхэм гэжэ бодооб. Наада зохёохо ажал эхилхэдээ, түрүүн буряад хэлэеэ үргэхэ гэһэн зорилготой «Түхэриг» дамжуулгын хүтэлэн ябуулагша, Агымнай хүбүүн Ким Харганаевтай уулзажа, һанал бодолтоёо хубаалдаһан байнаб. Кимэй туһалхаб гэһэн харюуда урмашан, ажалаа одоол эхилээ һэм.
   - Нааданда юундэ «Бэлэн хэлэн» гэһэн нэрэ үгтөөб?
   - Нааданай зурагуудые зуража эхилхэдээ, нэрыень һанаха хэрэг гараа. Удаан лэ ухаагаа «һунаагаабди». Һүүлэй һүүлдэ хүүгэдэй буряад үгэнүүдые бэлээр хадуужа абахаар, наадахадашье бэлэн дүримүүдтэй наадан хадань «Бэлэн хэлэн» гээд нэрлэхэ гэһэн һанал дээрэ тогтообди.
   - «Бэлэн хэлые» ямар наһанай, хэды хүн ямар дүри-мөөр наадаха ёһотойб?
   - Наадагшад хэды наһатайб – хүүгэд, залуушуул, наһатай зон гү – илгаагүй юм. Илангаяа жаахан үхибүүд наадажа, багаһаа буряад үгэнүүдые сээжэлдэжэ, хадуужа абаа һаа, бүхэли наһандаа мартахагүй гэжэ бодомжолдогби. «Бэлэн хэлэн» наада 2 хүнһөө эхилээд, 5-6 хүнэй наадахада болохо. Бидэ гэртээ табуулаа нааданабди. Эндэнэй манайда 70 наһандаа хүрэжэ ябаһан хадам эжымни айлшалхадаа, одхон басагантайм үдэр бүри наададаг байгаа. Нааданда 55 түхэреэн карточка дурадхагдана. Тэрээн бүхэндэнь 8 зураг зураатай. 8 зурагай нэгэниинь лэ нүгөө карточкын нэгэл зурагтай адли байха. Бүхы карточкануудые һагшаад, хүн бүхэндэ нэгэ-нэгээр тарааха, үлэһэн хулуудаяа столойнгоо дунда зурагаарнь дээшэнь харуулаад табиха. Хүн бүхэн столой дунда байһан тон дээрэхи карточкын зурагтай адли зураг гартаа бариһан карточка соогоо олохо ёһотой. Адли зурагуудые оложо, тон түрүүн шангаар буряад хэлэн дээрэ зурагай нэрэ нэрлэжэ үрдигшэ хүн хулуудын дээрэхи карточка өөртөө абаха эрхэдэ хүртэнэ. Эндэ тон дэлгэрэнги буряад үгэнүүдые нэрлэхээр зурагууд хэрэглэгдээ. Наадагшад дахин өөрынгөө карточка дээрэ хулуудын шэнээр нээгдэһэн карточкатай адли зураг бэдэрнэ. Тии тииһээр хулуудын дууһатар наадаха ёһотой. Хэндэ тон олон карточка сугларнаб, тэрэ илаһанда тоологдохо. Нааданай дүрим соо үшөөшье ондоохоноор наадаха нэгэ арга бэшээтэй байха.

You have no rights to post comments