Гал гэжэ ямар хүсэтэйб? Ганса шиирын зуруул модонhоо ой тайга, тала дайда, хайрата зэрлиг амитад ямар ехээр хосорноб? Хохидол хэhэн гаршыень тоолохын аргагүй бшуу. «Гал уhан хоёрто ама бү гара, бү эдирхэ» гэжэ буряад зон дэмы таамаг хэлсээгүй ёhотой даа. Гал гээшые зүб мүрөөр эдлэбэл, туhатай, хүнэй хани нүхэр болодог, буруу эдлэбэл, одоол дайсан болодог ха юм.

Хомхой халуун, ута улаан галай хэлэнүүд ой модо гамгүй орёон, hүрөөтэйгөөр шууян-хүүен урагшаа дабшана. Эртын хабар боложо, саhан хайлаад, нёдондоной газараар унаhан шара набшаhад ууян, галай хүсэтэй халуун амисхалда шатан, хүхэ шороб утаа гэзэгэтүүлэн, Мүнгэтын хүндыгөөр тарана.
…Түймэр түргөөр хабарай хониной түрэлгэ боложо байhан Мүшэр үбгэнэй бууса тээшэ дүтэлбэ. Хонин дээрэ үлэhэн хори наhатай Сэсэг басаганиинь уй-хай, яаха хээхэеэшье ойлгожо ядан, бууса тойрон гүйнэ… Yдэрөө оложо, Мүшэр үбгэн хүгшэнтэеэ сээнтэр ороhон байгаа.
- Бурхан, абарыт, бууса, малнай хосорхонь лэ! Яаха хүн гээшэбиб! Хүн зон абарыт! – гэжэ Сэсэг басаган Мүнгэтын хүнды талаар дүүрэн хашхарба. Оог-хуугай абяаниинь хада уулаар, хүнды тохойгоор «абарыт, абарыт» гэhэндэл, дабхар дабтан сууряатана.
Эгээл энэ үедэ дүтүүр Байсын хүндыдэ хониёо адуулжа байhан, сэрэгэй албанhаа hаяхан ерэhэн Мүнхэ хүбүүн энэ сууряа дуулаад, залд гэжэ, «Сэсэгэй абяан, яагаа гээшэб?!» гэмсээрээ, хада өөдэ мориёо шабхадан гүйлгэбэ. Yнинэй ханилдаг Сэсэгэйнгээ абяа хаанашье, хэдыдэшье hүхирэг, илгаруулхал! Доошоо харахалаарнь, хүршэ Мүшэр үбгэнэй буусые түймэр бүhэлэн дүтэлжэ ябаба. Моринойнгоо шадал мэдүүлэн, Мүнхэ түргэн доошоо шуумайба. «Урдаhаань гал табиха, хоёр гал уулзажа унтарха ёhотой… Түргэн үрдихэ хэрэгтэй», - гэжэ сахилгаан бодолнууд толгойдонь зуралзана. Моринhоо шуумар шамдуун буужа, бүдтэ гал носоожо, бууса тойрон гүйлгэбэ.
Хоёр хүсэтэй гал түймэр урда урдаhаа тулалдахаяа, урдань дайралдаhан юумэ үнэhэн тоборог болгон, шуухирса дүтэлбэд. Хоёр хүсэтэ гал уулзажа, носолдоhоор унтарба…
Мүнхын хойшоо бууса тээшэ эрьежэ харахадань, Сэсэг басаган нэгэ уйлан нулимсаяа аршажа, нэгэ баяртайгаар энеэбхилэн дүтэлжэ ябаба. Мүнхэ урдаhаань баhал гүйбэ. Хоёр инагууд галай аюулhаа зайсажа гараhандаа тэбэрилдэшэбэд. «Мүнхэ, хүлисыш даа намайе, хадамда гарыш даа гэхэдэшни, арсаа бэлэйб, би гансал шамдаа дуратайб!» гээд, халуун мэдэрэлдэ баригдан, Мүнхые бүри шангаар тэбэринэ. «Сэсэгни, бидэ хоёрой дуранай хүсэн галай хүсэнhөө бүри хүсэтэй байна даа», - гэжэ нүхэрынь басаганай толгой эльбэбэ.
Хоёр инагууд хаб хара газарай хүрьhэ гэшхэжэ, гар гараа шангаар адхаад, холые шэртэн байгаад hэн.

You have no rights to post comments