Монголой хилэ дээрэ үнэн болоһон ушар.
Нэгэтэ хилын харуулшад манай тала дайдаар хулгайгаар тарбагануудые агнаhан монголнуудые бариhан ушартай. Хүршэ гүрэнэй хилэ эбдэгшэд «Москвич» авто-унаадаа hуугаад, тэрьедэхэ hэдэлгэ хэhэн гэдэг. Хилын харуулшад араhаань ородой джип - УАЗ машинаар намнажа, монголнуудай «Маргаринай» сахариг ба мотооройнь картер хоёрые сүмэ буудажа тогтообо ха.
Хуули эбдэгшэд буу шууень, бүтэн үлүү сахаригыень, насосыень г.м. бүгэдые тушаажа абаад, гансал тарбаганай арhануудые ба ѳѳхыень үлѳѳhэн байгаа. Удаань монголнуудаар ѳѳhэдѳѳрнь авто-унааень түлхюулжэ, застава руугаа тууhан ушартай.
Тиигээд заставынгаа тээ урдань харагдажа эхилхэдэ, удаан ябадалhаа хашарhан хилын харуулшад авто-унаагаа түлхиhэн монголнуудта застава руу сэхэ ошохыень захираад, ѳѳhэдѳѳ урагшаа түргэн ябашаhан түүхэтэй. Тэдэнэр старшинагайнгаа түрэhэн үдэрэй найрта яараhан шалтагтай ха. Һанамжаарнь, соорхой сахаригтай, сүмэрhэн мотоорhоо тоhониинь дууhан гоожоhон авто-унаатай монголнууд яашье тэрьедэхэ аргагүй байгаа. Ябагаар зугадахаа hэдээ hаань, тойроод үндэр орьёлто ууланууд найдамтай хаалтаар зогсоо ха юм.
Хилын харуулшад ехэ омог дорюунууд, хүхюутэйнүүд ябаа: хилэ эбдэгшэдые бариhанайнгаа түлѳѳ хүн бүхэниинь эрэлхэг зоригой медаляар шагнагдаха, горитой мүнгэн шанда хүртэхэ гэжэ эли. Тиимэhээ нэгэ монголой араhаань гүйжэ тогтоогоод, машинын сахаригай соорхой камера эрихэдэнь, ехээр наадалжа энеэлдээд, хахархай резинэ шэдэжэ үгэhэн ушартай.
Уданшьегүй заставадаа хүрэжэ ерээд, браконьернүүдые бариhан тушаагаа үндэр ноёдтоо элидхэhэнэй удаа найрла- хаяа ябашаба ха.
Теэд hайндэрэй шэрээгэй саана садатараа сэнгэхэ хубигүй байшоо. «Монголой браконьернүүд тэрьедээ!» - гэhэн дежурнын дохёо бүхы заставые хүлгѳѳбэ. Бахардан мэгдэhэн пограничнигуудай хараhаар байтарнь, тушаажа бариhан «Москвичынь» гүрэнэй хилэ шууяса гаталаад, далда орошобо.
- Яагаад??!!! - гэhэн ганса бодолтойгоор хилын харуулшадай авто-унаануудтаа түргэн hүрэлдэжэ hуугаад, гүйлгэжэ намнахада, монголнуудай мүр сараашье үгы, агаарта дэгдэhэндэл анир-шэбэр, хон-жэн байhан юм.
Yндэр хада уулануудай харгыгаар авто-унаа жолоодохо хэрэгтэ монголнуудай урда тээ гараха зон тон хомор гэжэ мэдээжэ. Ралли-урилдаанай абаргануудайшье хүсэхэнь бэрхэтэй гэжэ тэмдэглэгдэдэг.
Тиимэhээ хилын харуулшад заставаяа шортоо hула бусаха баатай болоо hэн ха. «Гэмынь урдаа, гэмшэлынь хойноо» - медаль шагналай орондо гауптвахтада hууhан ушартай.
Талаан боложо, хуули эбдэгшэдые монголой хилын харуулшад барижа, тогтооhон байгаа. Тиигэжэ тэдэ хүйхэрнүүдэй ямар аргаар зугадаhаниинь элирүүлэгдэжэ, хэнэйшье этигэхээр бэшэ энэ ушар гайхуулhан гэдэг.
Монтировко болон мушхаха түлхюурнүүдгүй браконьернүүд сахаригай гадаада талынь зузаан резинэ хутагаар отолжо задалаад, досоохи соорхой камерынь орондо тарбаганай арhануудые шиихажа, hѳѳргэнь боортолон эрмэглэжэ шадаhаниинь гайхалтайшье hаа, бодото ушар. Хилын харуулшадай энеэлдээд үгэhэн хахархай камераар мотооройнгоо соорхойдо халааhа табижа бүглѳѳд, тарбаганай арhаар томоhон ооhороор тэрэнээ бүхѳѳр няажа уяhан байгаа. Удаань бишыхан түүдэг табижа, дээрэнь тарбаганай ѳѳхэ хайлуулжа шэнгэн тоhон болгоод, «Москвичайнгаа» мотоор руу юулэжэ хүдэлгѳѳд… шууяса зугадаhаниинь тэрэ!