«Гурба» тоо юртэмсын гурбан хуби hүлдэлдэг: тэнгэри, дэлхэй ба газарай доодо түбиие.
Мүн лэ хоногой туршада саг гурба дахин hэлгэдэг: үглөөгүүр, үдэр, үдэшэ. Хүн гурбан бэеhээ бүридэнэ: махабад бэе, нарин мэдэрэл, һүнэһэн. Нангин бүтээлэй зальбаралнуудые гурба дахин дабтадаг ёhотой. Бурханда мүргэхэдөө, эгээл багань гурба дахин мүргэдэг, гурба дахин хүрдэ эрьюулдэг, гурба дахин дасан гороолдог, сэржэм үргэхэдөө, гурба дахин сасажа сүршэдэг гуримтай. Yргэлэй үедэ гурба дахин иимэ зальбарал дабтагдадаг: «Хүхэ Мүнхэ Тэнгэри амгалан мандаха болтогой! Хүрьһэтэ алтан дэлхэй амгалан hалбарха болтогой! Эхэ зургаан зүйл хамаг амитан амгалан тайбан жаргаха болтогой!»
«Гурба» тоо - хамаг муу муухайе, бузар буртагые арюудхалгын hүлдэ тэмдэг. Yни урдын сагhаа монгол туургата арадууд ажаhуудалаа галаар арюудхадаг заншалтай. Дабхар гурба тоо «33» - галай hүлдэ тэмдэг.
Хүн бүхэн гурбан Заяашатай байдаг: Гал Заяаша, Зол Заяаша, Эмэгэльжэ Заяаша. Гал Заяаша гал гуламтые һүнөөнгүй бадарааха нангин үүргэтэй. Зол Заяаша адууhа мал, буян хэшэг үршөөдэг. Эмэгэльжэ Заяаша үри хүүгэдэй hүлдэ үршөөдэг.
«Гурба» тоо - зол жаргал, буян хэшэг заяаһан үлзы хутагта тоо.
Yхибүүнэй 18 наhа хүсэхэдэ: «Сэдьхэлдэнь гурбан сэсэг, гурбан эрдэни мүндэлэн hалбараг! - гэжэ үреэдэг. - Бурханда Этигэлтэй, нигүүлэсхы сэдьхэлтэй, эрэлхэг зоригтой абари зантай hууха болтогой»!
Монголой дэбисхэр 3 газар хубаагдадаг: Ара-Монголой 33 дайда, Үбэр-Монголой 33 дайда, Зүүн-Гарай 33 (Джунгариин) дайда. Хамтадаа 99 – баhал нангин тоо - бии болгоно.
«ЮРТЭМСЫН ГУРБАНАЙ» ТААБАРИНУУД
«Юртэмсын гурбан» гэһэн таабаринуудые түүрээе!
Гурбан эрдэни гэжэ юун бэ?
- Холо газарые гаталха морин эрдэни, хариин уласые ураг эльгэн болгохо үхин эрдэни, хуурай газарые үтэгжүүлхэ хонин эрдэни.
Гурбан бардам гэжэ юун бэ?
- Мүнгэтэй хүн омог бардам, хүсэтэй хүн дунда бардам, эрдэмтэй хүн эрхим бардам.
Гурбан муухай гэжэ юун бэ?
- Хурьган малгайда шэгэбшэ муухай, хооһон эмээлдэ хударга муухай, хулһан ташуурта зангяа муухай.
Гурбан бог гэжэ юун бэ?
- Муухай үбhэн - hүриин бог, муухай hамган - гэрэй бог, муухай түгсэг - ойн бог.
Гурбан бэрхэ гэжэ юун бэ?
- Үндэр уулын дабаа дабахада бэрхэ, уhа мүрэнэй гүнзэгые гаталхада бэрхэ, олон хүнэй урда ябахада бэрхэ.
Муу муухайе тэмдэглэхэдээ, «гурба» тоо тон үсөө хэрэглэгдэдэг. Тон мэдээжэнүүдынь гэбэл, иимэ: «Гурбан хүбүүдэй нэгые хүндэ үгэжэ болохогүй. Гурбан хүбүүе таhалхада, хойноо хоригтой, хоёр заяандаа нүгэлтэй, аюултай, үри бэедээ яаха аргагүй хашалантай, харгынь хаалтатай, хэшэгээ алдаха».
Буддын шажанда «гурбан хорон» гэhэн ойлгосо бии: уур сухал, мунхаг, ташаяангы – бүхы зоболоной үндэhэн гэжэ тоологдодог. Нүгэлтэй хүн гурбан муу заяанда унадаг гэдэг. Гурбан муу заяан: адагуусан боложо түрэлгэ, тамада уналга, бэрид боложо түрэлгэ.
