- Информация о материале
- Автор: Валентина Цыренжапова
- Категория: Барбаадай
- Просмотров: 1034
Хүндэтэ үхибүүд!
Хэр угhаа хойшо бүhэтэй хүн эрын юhэн эрдэм шудалдаг байhан. Тоолобол, агнуури, нарин урлал, бүхэ барилдаан, һур харбалга, мори һургалга, ташуур томолго, hээр шаалга, түмэршэ дархан, шүдэр, тушаа зайдаха.
Ангуушад олзотой бусахын түлөө ой тайгын эзэдые гуйжа, һү сайгаа үргөөд, агнуурида гарадаг байһан. Харгыда гарахынгаа урда тээ аягаа дээшэнь шэдэдэг: аягань амhараараа дээшээ хаража унаа hаа, олзотой бусаха гэhэн тэмдэгтэй байгаа. Гэнтэ ямар бэ даа шалтагаанаар буу һүргэжэ, ан оноогүй һаань, ангуушанай шагтыень хайшалжа абадаг hэн. Тэрэ үедэ шагта үнэтэй зүйлдэ тоологдодог һэн ха.
- Информация о материале
- Автор: Дарима Базарова
- Категория: Барбаадай
- Просмотров: 263
Үнгэдэ сэбэр байлга, гоё һайханиие, юумэнэй шанар ойлгохо мэдэрэл, басагад, бүри жаахан байхаһаатнай хүмүүжүүлэгдэхэ ёһотой.
Нэн түрүүн, эжытнай гоё һайханай, урин налгайн жэшээ болодог: бүри хоёртойхон байхадаа, эжынгээ помада амандаа түрхижэ, үндэр һүеытэй гуталыень үмдэжэ туршадаг байһанаа һанана гүт? Теэд томо болоод, өөрөө юумэндэ һурахаяа хүлеэжэ байнгүй, багаһаа эхэнэр хүнэй юһэн эрдэмэй нэгэндэ - үнгэдэ сэбэр байлгада һурахатнай шухала.
Дарима Базаровагай фото.
- Информация о материале
- Автор: Долгор Раднабазарова
- Категория: Барбаадай
- Просмотров: 234
Һүниие һүни гэнгүй, үдэрые үдэр гэнгүй, ямаршье сагта ходо хажуудатнай байжа бөөмэйлһэн, эдеэ хоолоор таһалдуулангүй, һургаал заабари хэлэжэ ябаһан эхэ эсэгэеэ, аха заха зоноо хүндэлжэ, ашыень харюулхада буян шуу. Эхэ эсэгынгээ, наһатай зоной ядаха сагтань туһалха, үбшэн, хэбтэриин болоһон хүниие галлаха гээшэ баһал ехэ буян болоно. Ядажа ябаһан хүндэ туһала гэхэдээ, даараһан хүрэһэн хүниие дулаасуула, гэдэһээ үлдэһэн, ангаһан хүнэй унда харяа, эдеэлүүлэ гэжэ заадаг байгаа.
Буянтай ябахын тула хамаг муу ааша, үйлэ ябадалнуудые тэбшэжэ, һайн үйлэ хэрэгүүдые бүтээхэ хэрэгтэй. Жэшээнь, гансаардаһаниие сэдьхэлэй дулаагаар жэгнэхэ, наһатай зондо гурбан зөөлэниие эдлүүлхэ, түгэншэлжэ ябаһан зониие гэртээ урижа хонуулха г.м. һайн юумэ үйлэдэбэл, буян хуряагдана, туһа эрижэ абаһан хүн хэһэн һайе һанажа ябаха, өөртэш туһалха бшуу. Тиимэһээ «Урдуураа гараһаниие ундалуула, хойгуураа гараһаниие хонуула», «Туһа хэһэн үрэтэй, тодхор хэһэн харюутай», «Хүндэ туһагүй – Бурханда буянгүй», «Хорые тоһоор харюула», «Зан буруутай хүндэ зол жаргал тудахагүй» г.м. олон һургаалтай сэсэн мэргэн үгэнүүд бии.
Долгор Раднабазарова.
- Информация о материале
- Автор: Эрдэни Чимитдоржиев
- Категория: Барбаадай
- Просмотров: 142
Үбэр Байгалай хизаарта ная гаран элдэб янзын зэрлиг амитад ажамидардаг юм.
Зарим тэдыень нэрлэбэл: шандаган (заяц), хэрмэн (белка), үнэгэн (лиса), хирhан (корсак), зээгэн (росомаха), шэлүүhэн (рысь), үен (горностай), шоно (волк), боро гүрөөhэн (косуля), буга (изюбр, марал), бодон гахай (дикий кабан), баабгай (медведь), жэрхи (бурундук), зэрлиг миисгэй (манул) ба бусад амитад хизаарай баялиг болоно. Эдэ булта гүрэнэй харууһан доро байдаг.
Эрдэни Чимитдоржиев.
- Информация о материале
- Автор: Эрдэни Чимитдоржиев
- Категория: Барбаадай
- Просмотров: 251
Ангуушад ой соо ан амитадай нарай гүлгэ харабал, туһалха, абарха гэжэ оролдодог.
Нарай зулзагад шадалгүй, айһан нюдөөр харашоод байха. Ангуушадай нохойнууд гүйлдэжэ ерээшье һаа, гүлгэндэ хүрэдэггүй. Нохойшье нарай нялха амитаниие хайрладаг. Иимэ амитаниие гансаарыень орхижо болохогүй гэжэ ангуушад хэлэдэг. Амитаниие баряад, дулаанаар орёожо, зэмьеэдээ абаашадаг. Айнгяар шэшэрхэдэжэ байһан амитанай баймга дадахада, хооллуулха шухала. Зэрлиг амитаниие эдеэлүүлхэ гээшэ ехэ буян.
Үер, шуурган, һалхин, газарай хүдэлэлгэ, түймэр г.м. байгаалиин аюулһаа ан гүрөөл зободог, тулидаг гээшэ. Тэдэ амитадые хайрлажа, хоолоор хангаха, аргалха ёһотой.
Эрдэни Чимитдоржиев.
