Зунай амаралта соогуур бидэ хүгшэн аба эжытэеэ Галааста гэжэ нютаг ошоо һэмди.
Харгыдаа хадын үбэртэ тогтожо, хүгшэн эжымнай газар һэндэжэ, сагаахан монсогор юумэнүүдые малтаба. Минии һонирхоходо, энэшни тибһэн - улаалзай сэсэгэй үндэһэн гээшэ гэжэ ойлгуулаа һэн. Юундэ тибһэ суглуулнабибди гэжэ һурахадамни, Сагаалган соогуур мэдэхэш гэжэ хэлэбэ. Тиихэдэнь яахадааш Сагаалган соогуур мэдэхэ юмбиб гэжэ һанабаб.
Сагаалган - арадаймнай эгээл ехэ, эгээл һайхан һайндэр. Сагаалганай үдэр хүгшэн аба эжыгээ амаршалхаяа ерэхэдэмнай, маанадаа элдэб амтатай эдеэгээр хүндэлбэ. Стол дээрэ бүхэлеэр, бууза, бообо… Үшѳѳ тиихэдэ мини тон дуратай хангалтама хүхэ ягаахан үрмэн байба!
Буряадуудай эгээл амтатай эдеэнэй нэгэн - үрмэн тухай би таанарта нэгэ бага хѳѳрэһүү. Үрмэндэ ээзгэй, татаһан мойһон, үзэм, хэршэһэн хилээмэн, пряник, зѳѳхэй гү, али тоһон, һүн, саахар ородог гэжэ мэдээжэ. Үрмэнэй нэгэ рецепт гэжэ байдаггүй. Хүн бүхэн, нютаг бүхэндэ ѳѳрынхеэрээ үрмэ худхадаг. Эхэнэр бүхэн минии үрмэн тон амтатай гэжэ һанадаг аабза. Жэшээнь, бидэ эжытэеэ үрмэ иигээд худхадагбди. Тон түрүүн би подполи сооһоо нэгэ баанха саахартай холиһон татаһан мойһо гарганаб. Таглааень нээхэдэмнай, мойһоной айхабтар һайхан үнэр гэрээр дүүрэн тарадаг. Тиигээд нэгэ бүүлхэ хилээмэ (сагаан, хара хилээмэн - хамаагүй) жэжэхэнээр хэршэнэбди. Тон тиимэхэнээр нэгэ килограмм зѳѳлэхэн пряник хэршэнэбди. Нэгэ литр шахуу һү һулахан гал дээрэ халаагаад, досоонь хахад маргарин гү, али тоһо хайлуулнабди. Эжымнай ехэнхидээ маргарин хэдэг, тоһон хурса болгоно гэжэ тоолодог. Тиигээд галаа үшѳѳ аалихан болгоод, саахар нэмэнэ. Саахарай хайлаһан хойно бэшэ зүйлнүүдые: үзэм, хилээмэ, пряник хэнэ. Эдэ бүгэдые үрхэлжэ худхажа байха ёһотой. Эгээ һүүлдэнь мойһо хэнэбди. Мойһонтой худхагдахадаа, үрмэн гээшэмнай хүхэ ягаан үнгэтэй, хангалтама һайхан үнэртэй, ёһотой үрмэн болодог. Эжымнай бүхы зүйлнүүдые дүтэрхыгѳѳр, ѳѳрынхеэрээ хэдэг. Ээзгэй - тэды грамм, пряник эды грамм гэжэ байдаггүй.
Дээжыень галдаа, бурхандаа үргѳѳд, газаа хүрэхыень гаргадагбди. Үрмэн гээшые хүйтѳѳр эдидэг ёһотой. Энэмнай буряад морожено болонол даа. Бага байхадамнай, хүгшэн эжымнай хүрэһэн морожено тэбшэ соо һүхѳѳр сабшаад, маанадта хубаажа үгэдэг һэн гэжэ эжымни хѳѳрэдэг.
Зай, би таанарта хүгшэн абындаа Сагаалганаар золгохоо ошоод байһанаа хэлэжэ байтараа, үрмэ худхаха тухай хѳѳрэшооб. Саашань шагнагты. Тиигээдлэ дуратай үрмэнһѳѳ тон түрүүн ама хүрэбэб. Амтатай даа!.. Нэгэ монсогор сагаан амтатайхан юумэн амандам орошобо. Юун гээшэб? Фрукт гэхэдэ, фрукт бэшэ, жэмэс гэхэдэ, жэмэсшье бэшэ. Гайхалтай!
Минии гайхаһан шарайем хүгшэн эжым хараад, миһэрэн хэлээ һэн:
- Һанана гүш, үнгэрэгшэ зун тибһэ суглуулһанаа? Энэшни үнѳѳхи талын тибһэмнайл даа. Шиниил суглуулһан. Амтатай бэзэ?
Дэлгэрэнгыгээр 49-дэхи дугаарта.
