Майн 9-эй үдэр газаа хүйтэн, hалхи бороотой байбашье, Эсэгэ ороноо хамгаалжа, хархис дайсанаа бута сохиhон баатарнуудаа, ара талын ажалшадаа хүндэлжэ, Агын Буряадай тойрогто Агуу Илалтын 77 жэлэй ойн баярта зорюулагдаhан хэмжээ ябуулганууд үргэн дэлисэтэйгээр эмхидхэгдээ. Тосхон, һуурин бүхэндэ энэ нангин дурасхаалта үдэр бултанай хүлеэһэн арадай һайндэр болоо бшуу. Аймагуудай түб һуурингуудһаа репортаж дурадхая.

АГАДА

Ага тосхоной «Слава» хүшөөдэ.   Авторай фото.

Ага тосхондо түрүүн заншалта ёhоор «Агинский колхозник» хүшөөгэй дэргэдэ үглөөнэй 11 сагта хүн зон олоор сугларжа, «Вспомним всех поимённо!» гэhэн митингдэ хабаадаа.
Хүтэлэн ябуулагшад сугларагшадые Агуу Илалтын 77 жэлэй ойн баяраар амаршалаа. Хүндэтэ ветерануудаа, ара талын ажалшадаа болон дайнhаа бусаагүй баатарнуудаа хүндын ёhоор дурсаа.
Агын тойрогһоо 5860 хүн Улаан Армида татагдажа, Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда хабаадаһан. Тэдэнэй 2793-иинь амгалан байдалай түлөө ами наhаяа үгэжэ, алдалан унаhан юм. Тойрогhоо 15 сая түхэриг, 12000 дулаан хубсаhан, 18000 адууһан, 34000 эбэртэ бодо мал, 169000 хони ямаан Улаан Армида туhа болгожо эльгээгдэhэн. «Агинский колхозник» гэhэн танкова колонно Агын тойрогой ажаhуугшадай суглуулһан мүнгөөр бүтээгдэhэн. Эдэ танкнууд 63-дахи гвардейскэ танкова бригадада орожо, 1943 оной Прохоровко ба Курска дугааг шадар болоhон шуһата байлдаануудта хабаадаhан юм. Манай нютагуудһаа дайнда абтаhан сэрэгшэд байлдаанай хатуу гал дүлэн соогуур ябажа, Эсэгэ ороноо хамгаалалсаа. Ара талын ажалшад унаhан малгайгаа абаха сүлөөгүй, улаан гараараа хүндэ хүшэр ажал хэжэ, Агуу Илалта шэрээлсээ.
Агын аймагай захиргаанай толгойлогшо Жаргал Жапов арад зоноо Илалтын 77 жэлэй ойн баяраар амаршалаад, баатарай үхэлөөр унаhан сэрэгшэдээ, ара талада ажал хэhэн зоноо дурсаа. Ага тосхоной залуушуулай зүгhөө Агын 2-дохи дунда hургуулиин 11 ангиин hурагша Содном Сухеевтэ үгэ үгтөө. Ургажа ябаа залуушуулда энэ hайндэр тон ехэ жэшээ, хүмүүжэл боложо үгэнэ гэжэ тэмдэглэхээр. Удаань «Агинский колхозник» хүшөөгэй дэргэдэ дурасхаалай гүрлөө сэсэг табигдаа.
Һүүлээрнь «Слава» хүшөөдэ митинг үргэлжэлөө. Эндэ Yбэр Байгалай хизаарай Хуули байгуулгын Суглаанай түрүүлэгшын орлогшо Цырен Цыренов, Агын Буряадай тойрогой сэрэгэй комиссар, подполковник Мунко Батоев, Агын Буряадай тойрогой Наһатайшуулай зүблэлэй түрүүлэгшэ Цырендаши Санданов, Агын тойрогой гимназиин 10-дахи ангиин hурагша Дамдин Болотов гэгшэд Агуу Илалтын hайндэрөөр бүгэдэниие амаршалаа. Мүн гүрлөө сэсэгүүд табигдажа, минутын туршада абяа шэмээгүй байдал тогтоо. Буу hүргэжэ, дайнда алдалан унаhан баатарнуудай мүнхэ дурасхаал хүндэлэн ёhологдоо.
Митингтэй зэргэ «Олимп» тамирай түбһөө «Бессмертный полк» жагсаалда алхалалга боложо, Агуу Илалта шэрээлсэhэн баатар сэрэгшэдэйнгээ фото-зурагуудые бариhан зон тосхоной түб талмай хүрэтэр алхалалдаа.
Агын түб талмай дээрэ hайндэрэй хэмжээ ябуулга эмхидхэгдээ. Сенатор Баир Жамсуев: «Энэ Илалтын түлөө манай гүрэнэй сая гаран хүн алдалан унаhан. Энэ болбол манай эгээл hаруул hайндэр болоно. Мүнөө манай сэрэгшэд, офицернүүд Эсэгэ ороноо хамгаалжа, Агууехэ Эсэгын дайнда ябаhан үбгэ эсэгэнэрэйнгээ жэшээ дээрэ Украинада баатаршалга харуулжа ябана», - гээд тэмдэглэбэ.
Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Буянто Батомункуев, дайнай ветеран Самбу Базаров Илалтаар бүгэдые амаршалаа. Һайндэрэй үргэлжэлэлдэ концерт эмхидхэгдээ.
Мүн тиихэдэ Баатарнуудай аллей дээрэ баглаа сэсэгүүд табигдаа.
«В городском саду играет…» фестиваль-мүрысөөн Агын соёлой байшан соо үнгэргэгдөө.Yбэр Байгалай хизаарай туберкулёз үбшэнтэй тэмсэдэг больницын ажалтад «Вальс Победы» ба «Песни Победы» янзануудаар хабаадажа, гран-при шангуудта хүртөө, хамта 20000 түхэригөөр урмашуулагдаа.
Мүн тиихэдэ «Шашлычный дворик», «Бургерист», «Лотос», «Самурай» гэhэн эдеэнэй газарнууд хабаадагшадта сертификадуудые барюулаа.
Валентина ЦЫРЕНЖАПОВА.

ДУЛДАРГАДА

Хаһагүй бороотой үдэрэй тудабашье, ветеранууд олоор сугларба.   Авторай фото.

Агуу Илалтын ойн баяр Дулдаргын аймагай захиргаанай дэргэдэхи талмай дээрэ «Эхо прошедшей войны» зүжэглэмэл наадаар эхилһэн байна. 

Һүүлээрнь «Весна Победы!» гэhэн һайдэрэй жагсаал эмхидхэгдээ. Эндэ дайнай газарта алдалан унаһан түрэлхидэйнгөө дүрэ зурагуудые барижа, «Бессмертный полк» акцида хабаадаһан хүнүүд, ажалша коллективүүд, дайн байлдаануудай ветеранууд, сэрэгэй албанда татагдаадүй залуушуул г.м. Советская гудамжаһаа «Память» мемориальна комплекс хүрэтэр алхалалдаа. Һайндэрэй жагсаалай колонные Дулдаргын 1-дэхи дунда һургуулиин һурагшад толгойлоо, Россиин Федерациин туг Мангад һууринда алба хаадаг сэрэгшэд үргөөд ябаа.
«Память» мемориальна комплексын дэргэдэ Агуу Илалтын 77 жэлэй ойдо зорюулагдаһан баяр ёһололой митинг үнгэргэгдөө. Энэ хэмжээ ябуулгада Дулдаргын аймагай захиргаанай толгойлогшо Базар Дугаржапов, Дулдаргын аймагай депутадуудай зүблэлэй түрүүлэгшэ Батор Доржиев, Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшын орлогшо Билигма Будаева, «Служба в с.Мангут «Пограничное управление ФСБ России по Забайкальскому краю» эмхиин хүтэлбэрилэгшэ Дмитрий Фёдоров, Дулдаргын аймагай «Боевое братство» ниитын эмхиин түрүүлэгшын уялга дүүргэгшэ Баир Галиндибаев, Дулдаргын аймагай наһатайшуулай зүблэлэй түрүүлэгшэ Баир Нимаев, һуурингуудай толгойлогшонор, ажахынуудай, эмхинүүдэй хүтэлбэрилэгшэд, үмсын хэрэг эрхилэгшэд хабаадаа. Митингдэ хабаадагшад амаршалгын болон наһатайшуулда баярай үгэнүүдые хэлээ. Дулдаргын аймагта Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай нэгэл ветеран – Георгий Тимофеев мэндэ байна, дайнай ара талада ажаллаһан 36 хүн, дайнда нүхэрөө алдаһан 7 эхэнэрнүүд тоологдоно гээд мэдээсэгдээ. Амаршалгын үгэнүүдэй һүүлээр бүгэдэ сугларагшад сэрэгшэдые ёһолон хүндэлжэ, минутын туршада дуугай зогсоо.
Майн 9-эй һайндэрэй хэмжээндэ «Салют Победы» гэһэн концерт-наадан болоо. Дулдаргын аймагай соёлой ажалтад, һурагшад, үхибүүд дайнай үеын дуунуудые дуулажа, шүлэгүүдые уншажа, хатаржа, харагшадай нюдэ хужарлуулаа. Мүн Дулдаргын хүүгэдэй эдиршүүлэй тамирай һургуули «Полевой кухни» эмхидхээ, тэндэ хүн зон тоһотой хилээмэ, гэршүүхын хааша эдижэ, халуун сай уужа дулаасаа бшуу. Дулдаргын ДЮСШ-гай тогоошон Вера Романова 15 гаран жэлэй туршада Илалтын үдэр гансаараа хоёр тогоон хааша шанадаг байна.
Удаань хүдөө һуурингуудай бүдүүн зонһоо бүридэһэн можонуудай дунда, мүн сэрэгэй албанда татагдаадүй залуушуулай хоорондо дуунай ба жагсаалай харалга-мүрысөөнүүд эмхидхэгдэбэ. Дулдаргын аймагай депутадуудай зүблэлэй түрүүлэгшэ Батор Доржиевай мэдүүлһээр, ковид үбшэнэй һүжэрһэн шалтагаанаар хоёр жэл Майн 9-иие үргэнөөр тэмдэглээгүй байһанаа, мүнөө жэл зоноо бодхоожо, олоной хабаадалгатайгаар, үргэн дэлисэтэйгээр үнгэргэхэ зорилго табигдаа. Томошуулай дунда тү-рүүшынхеэ эмхидхэгдэһэн дуунай ба жагсаалай харалга-мүрысөө арад зон ехэ һайшааһан байна. Аймагай хүдөө һуурингууд 7 можо табиба, тэдэнэй дундаһаа Yзөөн нютагайхид шалгаржа, түрүү һуурида гараhан байна.
Залуушуулай харалга-мүрысөөндэ дүн хамта 19 можо хабаадаа. Басагадай взводуудһаа Yзөөнэй дунда һургуулиин түлөөлэгшэд түрүүлээ, хүбүүдэй хоорондо Дулдаргын хоёрдохи дунда һургуулиин һурагшад илаа.
Агууехэ Илалтын һайндэрэй үргэлжэлэлдэ үдэшэ тээ Илалтын сэсэрлиг соо «Сияет май салютами Победы!» гэһэн концерт-наадан болоо. Энэ хэмжээ ябуулгада дуунууд зэдэлээ, тиихэдэ «Свеча памяти!» гэһэн акци эмхидхэгдэһэн байна. Хүн бүхэн дэн асаржа, «Аллея Героев» дурасхаалай газарта носоогоо юм.
Цымжидма ДОЛГОРОВА.

МОГОЙТОДО

«Хэтын жагсаалда». Авторай фото.

Могойто тосхоной сүлөө сагаа үнгэргэлгын түбэй талмай дээрэhээ Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда Агуу Илалта туйлаhаар, 77 жэлэй ойн баяр тухай «Память поколений» гэhэн радиогазетын дамжуулга 9 сагhаа зэдэлэн сууряатаа.

Үглөөнэй 10 сагта гурбан газарта - мэргэн буудагша Семён Номоконовой, Советскэ Союзай Баатарнууд: Базар Ринчиногой болон Александр Парадовичой стеллэнүүдэй хажууда митингнүүд болоо. Советскэ Союзай Баатар Александр Парадовичто зорюулагдаhан стеллын нээлгэ баярай оршон байдалда үнгэргэгдэhэн байна.
Һүүлээрнь дайнда хабаадаһан элинсэгүүдэйнгээ дүрэ зурагуудые, шар, тугуудые бариhан «Хэтын жагсаалда» хабаадагшад гурбан гудамжада колоннонуудые бүридхөөд, Юбилейная үйлсэдэ ниилэжэ, тосхоной түб талмайда хүрэжэ ерээ.
Могойтын аймагай захиргаанай толгойлогшо Булат Нимбуев Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда хабаадагшадые, ара талын ветерануудые ба hайндэртэ сугларагшадые Агуу Илалтын һайндэрөөр амаршалаад, амгалан байдал хүсөө. Хэмжээ ябуулгада ара талын ажалай ганса ветеран Самая Батожаргалов хабаадаа юм.
Удаань түб талмай дээрэ «Победная весна!» гэhэн олон хүнэй хабаадалгатай зүжэглэмэл наадан эхилжэ, олоной анхарал татаһан байна. Тиигээд «Победа» мемориалай дэргэдэ митинг үнгэргэгдөө юм.

Үдэрэй «Весна памяти», үдэшын «Победный май» концерт-нааданууд соёлой байшан соо харуулагдаа.

Һүүлээрнь түб талмай дээрэ «Свеча памяти» акци эмхидхэгдэжэ, үдэшын харанхые хаха зуран, фейерверкнүүд ялараа.

Нордоп БАБУЕВА.

You have no rights to post comments