Мүнөө жэл Агын тойрогой уран зохёолой нэгэдэлэй 70 жэлэй ойгоор дашарамдуулан, прозаик, драматург, Буряадай арадай уран зохёолшо, Буряадай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ Доржо Осорович Эрдынеев тухай зураглан хөөрэхэмнай. Намтарыень Агын Буряадай автономито тойрогой соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ Дарма Базарович Дондоков хөөрэжэ үгэбэ.

 

Д.Эрдынеев.

 

Буряад угсаатанай түлөөлэгшэ, бэлигтэй уран зохёолшо Доржо Осорович Агын аймагай Удаганта нютагта 1936 оной декабриин 5-да харгана омогой Осорой Эрдэниин гэр бүлэдэ түрэһэн намтартай. Доржо Осоровичой намтар түүбэрилэн харахада, үндэртэйшье, набтартайшье - элдэб дабаануудые гаталан гараһан ахатан юм.

Балшар бага наһандаа түрэһэн эсэгэеэ алдаһан. Эсэгэнь хүндэ үбшэндэ дайрагдажа, наһа бараһан юм. Эхынгээ ондоо хүнтэй хуби заяагаа холбожо, Сталинай нэрэмжэтэ колхозой малшан боложо ошоходонь, Доржо хүбүүн Норжимо хүгшэн эжынгээ хажууда үндыжэ, һургуулида һураа. Агын 1-дэхи дунда һургуули дүүргээд, 1954-1955 онуудта Агын МТС-тэ трактористаар ажалайнгаа намтар эхилһэн. Тэрэ үедэ Дунда Агын Сталинай нэрэмжэтэ колхозой газар дайда хахалалсаха, алтан шаргал таряа хуряалсаха, колхозой үндэһэн һуури табилсаха хуби заяатай байгаа. Энэ нютагтаа хүдэлхэдөө, нютагайнгаа зонтой харилсахадаа, суг хүдэлхэдөө, хүдөөгэй ажабайдал һайн мэдэхэ болоһон. Хүдэлжэ байха үедөө аха захатанһаа, нютагайнгаа санаартанһаа уг тухайгаа һуража абаһан, зурхайшадһаа мэдэхэ болоһон. Тиимэһээ угаа удхалжа, уран зохёолойнгоо бүтээлнүүдые зохёодог байһан гэжэ ойлгогшоб. Трактористаар хүдэлжэ байха үедөө Доржо Осорович гэр бүлэтэй, хүбүүтэй болоо. Нүхэрэйнгөө хүндэ үбшэндэ дайрагдажа, наһа барахадань, хүбүүгээ хүгшэн эжыдээ орхижо, Москва хотын М.Горькиин нэрэмжэтэ литературна институдта оюутан боложо ороһон. Институдаа дүүргэжэ, гэр бүлэтэй болонхой, түрэл нютагаа бусаад, соёлой клубые даагшаар хүдэлөө. Энэ үедэ «Сахюурта» гэһэн гар бэшэмэлэй сэтгүүлдэ эдэбхитэйгээр хабаадажа, өөрынгөө бэшэһэн богонихон рассказуудые толилуулһан. Ж.Балданжабоной нэрэмжэтэ уран зохёолой нэгэдэлэй түрүүшын гэшүүдэй нэгэн, тэндэһээл уран зохёолойнь зам эхи абаһан. Саашань харабал, Улаан-Үдэ хото гэр бүлѳѳрѳѳ ошожо, «Буряад Үнэн» газетэдэ юрын сурбалжалагшаар хүдэлхэдөө, коммунис партиин гэшүүн болоо. Өөрынгөө бэшэһэн согсолбори - «Газарай амисхал» гэһэн түрүүшынгээ ном Буряадай номой хэблэлээр 1963 ондо гаргаһан.

 

Дэлгэрэнгыгээр 47-дохи дугаарта

You have no rights to post comments