Эрхи татаха, уншаһан маанияа тоолохо гээшэ онсо гуримтай юм.
Эрхи заабол нара зүб эрьюулхэ хэрэгтэй. Тиихэдээ долёоборой үзүүрһээ эрхыгээр эмирэгдээд, доошоо нара зүб эрьелдэһээр бууха ёһотой. Эрхы долёобор хоёройнгоо үзүүрхэнээр эрхиеэ татаа һаа, зүб гэжэ бодомоор. Маани уншажа, буян хэһэнэй һүүлээр эрхиеэ эбхээд, толгойень оройдонь тобойлгоод, хоёр альган дээрээ хүндэтэйгөөр үргэжэ һүгэдэдэг, бурханһаа адис абадаг, хэлэхэ үгэеэ хэлэдэг ёһотой.
Эрхиин толгой гээшэ эрхиин ооһорой хоёр үзүүр гулдируулжа гаргаһан, эрхиин һубһануудһаа хэмжүүрээрээ томо монсогор шүрэ (хуба) юм. Эрхиин толгой хэдэн янзаар хэдэг: томо шүрын (хубын) хажуу таладань нүхэ гаргаад, тэрээгээрнь эрхиин ооһорой үзүүрнүүдые гаргажа, дээрэһээнь хэдэн үнгын шулуу үлхэжэ, сасаг хэдэг. Мүн томо улаан шүрэшье хэхэ.
Эрхи зүүхэдээ, толгойгоорнь уруунь байлгаха ёһогүй. Маани уншахадаа, эрхиингээ толгой алхажа татадаггүй, толгойдонь хүрөөд, һөөргөө эрьеэд уншагдадаг гуримтай.
Бөөрэ гээшэ эрхи үлхэхэдөө, адли зайда гурбан газар (хорин долоон эрхиин дараа бүхэндэ нэгэ бөөрэ) үлхэлсэһэн шүрэ гү, али ондоо эрдэниин шулуун. Эрхиин бөөрэнүүдые хоёр хажууһаань мүнгэн сахаригуудаар хабшажа мүн лэ гоёодог юм.
Тоолуур (хаалта) - эрхиин үлхөөдэ бүхэлэгдэһэн, уншаһан тарни тоолохо гэһэн арбан һубһан. Эрхиеэ татажа, арбадахи тоолуураа захадань хүргэхэдөө, мянган маани уншагдаба гэжэ тоолохо.
Дулды - эрхиин дундуурнь һаадгүй ябахаар мүнгэн сахариг. Эрхи татахада, дулды абяа гаража байха ёһотой юм.
Автор: Эрдэни Чимитдоржиев.
Фото-зурагууд: Жалсан ЛУБСАНДАШИЕВАЙ.