Багша ябаһанаа, эмшэн болоо
Манай аба Бубеев Даши Шабданович 1893 ондо Буряад-Монгол Республикын Баргажанай аймагай Мүргэн тосхондо түрэhэн, абзайт угай. Айлай гурбан хүүгэдэй ехэнь юм, Санжидма, Дарима дүү басагадтай бэлэй. Тэрэ үедэ хүгшэн абань эрдэмтэй – хуушан лата, монгол, түбэд, ород хэлэнүүдые мэдэхэ байhан. Аба хөөрэдэг hэн: «Таба наhатайдамни хүгшэн аба монголоор бэшэжэ, уншажа hургаа, үльгэр хөөрэхэдэнь, тэрэ дороо сээжэлдээд хэлэдэг байгааб». 1924 ондо хүгшэн абань Агын багшанарай нэгэ жэлэй буряад-монгол хэлэнэй багшын hургуулида эльгээжэ, 1924-1934 онуудта Хориин, Захааминай, Агын аймагуудаар 10 жэл монгол хэлэнэй багшаар хүдэлөө. 1934 ондо hургуулинуудта хуушан буряад-монгол хэлэ бэшэгэй үзэгдэхэеэ болиходо, аба ажалгүй болоhон юм.
1920-1930-аад онуудта Агада дээдэ эрдэмтэй аргашад хүдэлжэ байгаа: Эстониин Тарту хотын Юрьевскэ университет дүүргэhэн дээдэ эрдэмтэй эмшэн Лыксок Жабэ, Эрхүүгэй дээдэ hургуули дүүргэhэн эмшэд Салдамай Искакович Ертагаев, Дмитрий Константинович Шопхоев. Лыксок докторой: «Та хори, барга буряадуудай түүхэ гүнзэгыгөөр мэдэнэт, монгол хэлэнэй багшаар олон жэл хүдэлhэн хадаа зониие аргалха эмшэн боложо шадахат, бологты», - гэхэдэнь, аба зүбшөөhэн ха. «Би дээдэ эрдэмтэй аргашанай хажууда хүдэлжэ, ехэ hургуули абаhанби», - гэжэ аба хөөрэдэг hэн.
1934 ондо С.И.Ертагаев аймагай эмнэлгын таhагые даагша ябаа. Тэрэ абые халдабарита үбшэнүүдые аргалха дүрбэн hарын Сүүгэлэй hургуулида эльгээhэн. Тиигээд аба бүхэли наhаараа Агын аймагай олон нютагуудаар ябажа, үбшэнтэниие аргалаа.
1926 ондо Ага нютагай Жамсаранай Дарима гэжэ нүхэртэй боложо, дүрбэн хүүгэдээ үндылгэн, ажалаа аажам хэжэ байтарынь, Эсэгын дайн эхилшоо.
Цыден ДАШИЕВА, Агын Буряадай автономито тойрогой элүүрые хамгаалгын габьяата хүдэлмэрилэгшэ.
