Абидын Алдар лама Могойтын аймагай Ага-Хангил нютагта 1990 ондо түрэһэн. Тэрэ сагаангууд угай юм. 1996 онhоо 2002 он болотор Ага-Хангилда, hүүлээрнь 2002 онhоо 2007 он болотор Агын 2-дохи дунда һургуулида һураа. 2007 ондо дунда һургуулияа дүүргээд, Агын дасанда хубарагаар орожо, Агын Буддын шажанай академиин гүн ухаанай факультедэй оюутан болоhон байна. Тэндэ хоёрдохи курс болотор гүн ухаа шудалаа, 2008 ондо Монгол ошожо, Гандан дасанай һургуулида 5 hарын туршада һураад, 2009 ондо февраль һарада Энэдхэг гүрэн ошожо, Гоман дасанай гүн ухаанай факультедэй оюутан болоо юм.
Алдар лама Агын дасанда хубараг ябахадаа, Энэдхэгэй Гоман дасанда һураха ехэ һанал хүсэлтэй байгаа. Агын Буддын шажанай академидэ ба Гандан дасанда һураад, түбэд хэлэ, гүн ухаа һайнаар шудалаад, Агын дасанhаа Гоман дасан ошоhон юм. Алдар ламын хэлэһээр, Гоман дасанда ямаршье хубараг орохо аргатай, гансал һураха дүүрэн хүсэлтэй байхань шухала. Энэдхэг түрүүшынхеэ ошоходоо, Дхарамсала хотодо эмшэндэ һуража байhан Бато ламатай Москваhаа Дели хото ниидэһэн байна. Энэдхэг ошоходонь, бүгшэм халуун байгаа, тиибэшье удангүй хари гүрэнэй уларилда дадаа бшуу. Гоман дасанай һургуулида түбэд хэлэ ба шойро үзэжэ эхилээ.
Брэйбун Гоман дасан Энэдхэг гүрэнэй Карнатака штадта оршодог. Алдар ламын хэлэһээр, мүнөө дасанда 1900-гаад ламанар һурадаг ха. Түбэд дасан байхадань, ехэнхидээ түбэд ламанар hурана, мүн тиихэдэ монголнууд, буряадууд, ладак, мумба, непал, бутан, хальмаг, тува, тайвань гэхэ мэтэ олон үндэhэ яһатан энэ дасанда һурадаг байна. Дасанда таба наһатайһаа һуража эхилдэг юм.
Гоман дасанда нэгэ дүүрэн курс 16 жэл соо гарадаг, тиихэдэ табан, арбан жэл, али 22 жэлшье һуража болодог. 16 жэлэй курс дүүргэхэдээ, габжын зиндаатай гарадаг, 22 жэл һурахадаа, һаарамбын зиндаатай болодог.
Алдар лама 14-дэхи жэлээ һуража байна, гаарамбын зиндаатай юм. Гаарамба гэхэдээ, дасанай һургуулиин бүхы шалгалтануудые тушааhан, али тушаажа дүүргэхэеэ байhан үндэр зиндаатай ламые хэлэдэг. Дээдэ курсын оюутад – 14 жэлһээ дээшэ курсда һуража байhан ламанар гаарамбын зиндаатай болодог юм. 10-дахи курс дүүргэхэдэ, парчин рабжанбын зиндаа үгтэдэг.
Гоман дасанай оюутад 16 жэлэй туршада гүн ухаа үзэдэг. Гаарамба зиндаатай ламанар гүн ухаанай хажуугаар эрдэм ухаа үзэдэг, хэшээлнүүд булта түбэд хэлэн дээрэ үнгэргэгдэдэг.
«Бурханай ном үзэхэдөө, ехэ юумэ мэдэжэ абахаар. Тиигэжэ ехэ мэдэсэ абахадаа, зүб бурууе, hайн мууе илгаруулжа шадаха аргатай болоно. Тиимэ аргатай болоходоо, хүн зүб харгыда орожо, бэеэ зүбөөр абажа ябаха, мүн ондоо хүнүүдые зүб харгыда оруулха шадабари олоно. Хүн ном үзэжэ, ухаан бодолдоо шэнгээхэдээ, сэдьхэлээ номгоруулжа шадаха аргатай болоно. Тиимэһээ ном үзэлгэ сэдьхэлэй байдалда, бэедэ ехэ туһатай юм», - гэжэ Алдар лама айладхана.
(Үргэлжэлэлынь октябриин 27-до гараһан тусхай дугаар "Дунгар" соо уншахада болохо).
Цымжидма ДОЛГОРОВА.
