● «Зунай наадан-2017» һайндэрһөө тэмдэглэлнүүд
Июниин 24-25-да Агын Буряадай тойрогой 80 жэлэй ойдо зорюулагдаһан «Зунай наадан-2017» соёлой ба тамирай һайндэр үндэр хэмжээндэ үнгэрбэ.
НЭЭЛГЫН БАЯР
Субботын үдэр нээлгын баярта тойрогой засаг дарганар, ажаһуугшад, соёлой ба тамирай мүрысѳѳнүүдэй хабаадагшад болон хүндэтэ айлшад: Забайкалиин хизаарай губернатор Н.Жданова, Гүрэнэй Дүүмын депутат, СССР-эй арадай артист, Россиин Ажалай Баатар, профессор И.Кобзон, Россиин Федерациин Федеральна Суглаанай Федерациин Зүблэлэй аюулгүйгѳѳр хорооной түрүүлэгшын орлогшо Б.Жамсуев, Забайкалиин хизаарай Хуули байгуулгын Суглаанай түрүүлэгшэ И.Лиханов, мэдээжэ уран барималша Д.Намдаков г.м. сугларһан байна.
Жагсаалай үедэ.
Нээлгын ёһолол Агын 2-дохи дунда һургуулиин барабанщицануудай, мүрысѳѳнүүдэй судьянарай, жюриин гэшүүдэй, 2009, 2011, 2013, 2015 онуудай Зунай наадануудай илагша Могойтын аймагай түлѳѳлэгшэдэй, Агын, Дулдаргын аймагайхидай, Ага тосхонойхидой жагсаалаар эхилээ. Жагсаалда хабаадагшадай зариманиинь шарнуудые баринхай, нүгѳѳ зариманиинь хатаран ябаа. Жэшээнь, Могойтын аймагайхид жагсаха үедѳѳ буряадуудай урдын байдал удхалан харуулжа, үрхѳѳрѳѳ утаа гаргаһан һэеы гэр, табан хушуун мал дурадхаба. Энэл үедэ хэмжээ ябуулга хүтэлэн ябуулагшад аймаг бүхэнэй, тосхоной нэрэ солото хүнүүд, амжалтанууд тушаа хѳѳрэжэ байгаа. Тэрэнэй удаа тойрогой эрхим тамиршад ба эдэбхитэй соёлшод Зунай нааданай туг талмай дээрэ гаргаа.
Зүжэглэмэл наадан тойрогой 80 жэлдэ
Һайндэр нээхэдээ, Агын тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Б.Доржиев һайндэрэй түүхэһээ, хүдѳѳ ажахын, тамирай талаар амжалтанууд, Агын дасанда август һарада түсэблэгдэһэн Согшон дуганай рамнай, һайндэрэй мүрысѳѳнүүд тухай һануулаад, тамиршадта аза талаан, илалта туйлалтануудые хүсэһэн байна. Һүүлээрнь Росси гүрэнэймнай һүлдэ дуулал доро Россиин, Забайкалиин хизаарай, Агын Буряадай тойрогой, Зунай нааданай тугууд бодхоогдоо. Тиихэдэ Н.Жданова иигэжэ тэмдэглээ: «Мүнѳѳдэр Агада урдын сагһаа эхитэйшье һаа, мүнѳѳнэйшье үедэ хүгжэжэ байһан, наратай сэлмэг үдэртэй адли һаруул һайхан һайндэр эхилбэ. Жагсаалай үедэ Агын Буряадай тойрогой ажаһуугшадай туйлаһан амжалтануудые, хэһэн ажалайнь дүн харабабди, шагнабабди. Агынхид мал ажалда, ургамал тарилгада, олзын хэрэг эрхилэлгэдэ, социальна һалбарида ехэ амжалтануудые туйладаг заншалтай. Энээнэй түлѳѳ таанадта, илангаяа ветерануудта баярые хүргэнэб. Һайндэр арадай бата нэгэдэлһээ гадна Забайкалиин хизаарта ажаһуудаг бүхы зониие нэгэдүүлһэн үндэһэтэнэй үзэл суртал һүлдэлхэ талаараа шухала юм». Забайкалиин хизаарай габьяата хүдэлмэрилэгшын нэрэ зэргэдэ хүртэһэн 8 нютагайхиднай энэ үдэр шагналнуудые абаа.
Шан барюулгын удаа режиссёр Доржи Батуевай табиһан зүжэглэмэл наадан дурадхагдаа. Эндэ һурагшад, аман зохёолой бүлгэмүүд, соёлой ажалтад, «Амар сайн», «ДалиТЭ» театрнуудай артистнар, оюутадай «Сансара», Агын хүүгэдэй уран урлалай һургуулиин «Баяр» бүлгэмүүд хабаадаа бшуу. Энэ зүжэглэмэл нааданай удха, хэрэгсэлнүүд, хубсаһа хунар бэлэдхэл дээрэ 50-яад шахуу хүн хүдэлһэн байна. Тиихэдээ тэдэнэр талын буряадуудай элдэб сагуудые үзэжэ гараһан тушаа харуулаа: түүхэ, шажан шүтѳѳн, хамалган болон дайн дажарай хатуу жэлнүүд, совет засагай үе, мүнѳѳнэй амгалан үе саг.
...
ХААЛГЫН ЁһОЛОЛ
Июниин 25-ай үдэшэлэн тамиршадта шан барюулгын ёһолол, тэрэнэй удаа зунай һайндэрэй гала-концерт болоо.
Мүнѳѳ жэл аймагайнгаа 75 жэлэй ой угтажа байһан могойтынхидай можо 5-дахяа шүүжэ, һайндэрэй дамжуулгын кубогта хүртэбэ. Хоёрдохи һуурида - Агын аймагай, 3-дахида - Ага тосхоной, 4-дэхи һуурида Дулдаргын аймагай можонууд гараһан байна. Илагша можонуудта тус тустань 150, 100, 50 мянганай мүнгэн шангууд барюулагдаа.
Илагшын кубогта дахяад Могойтын аймаг хүртэбэ.
Тиихэдэ манай нютаг хүбүүн, мүнгэшэ, алташа дархан Жигжит Баясхаланов (зураг дээрэ 1-дэхи рядта баруун гарһаа 1-дэхи), бүхэ барилдаанай, һур харбалгын, мори урилдаанай абаргануудта тусхай шангуудые урлаһан байна. Тиигэжэ тэрэ барилдаанай абарга Балдан Цыжиповтэ буряад хутага, һур харбаашан Арсалан Дармаевта һурша номо, Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай Ехэ шанда хүртэһэн «Победа» ажахын Резонанс гүйгѳѳшэдэ мориной тоног зэмсэг барюулаа. Барилдаашан Зориг Жамбалов эрхим бүргэдэй хатарай түлѳѳ Забайкалиин хизаарай барилдаанай федерациин тогтооһон тусхай шангаар урмашуулагдаа.
Гала-концерт Иосиф Кобзоной дуу гүйсэдхэлгѳѳр эхилээ. Тэрэ «Я люблю тебя, Россия», «Надежда», «Украина нэнька, матушка Россия», «День Победы», Буряадай гимн, «Тоонто нютаг», «Хүрин хээр» г.м. арбаад дуу дуулажа, тойрогойхидой шэхэ хужарлуулаа. Тиихэдэ Доржи Болотов, Дылгыр Ирдынеев, Дашима Цынгуева, Бальжима Цыбенова, Баир Тумуров, Ирина Насанова, Алдар Жамсоев, Дулма Сунрапова, Чингис Раднаев, Сэсэг Аюшеева, Бадма-Ханда Аюшиева, Митып Шагдаров, Оюна Дарижапова, Тимур Болотов гэгшэд ирагуу һайханаар дуулаа. Мүн Гор Испирян авторска дуугаа зэдэлүүлээ. Гала-концерт Александр Бороевой «Агамнай» гэһэн дуугаар түгэсѳѳ, удангүй баглаа сэсэгтэл задаран, огторгой ѳѳдэ дэгдэһэн шара, ногоон, ягаан, улаан… элдэб үнгэтэ салют үгтѳѳ.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
АБАРГА БҮХЭ БАЛДАН ЦЫЖИПОВ: «Эндэ һая Ингушетидэ үнгэргэгдэһэн дүрэ буляалдаата барилдаагаар Россиин чемпионадта хабаадажа ерээб. Түрүүшын дабаа гараад, удаадахи дабаанда Осетиин барилдаашанда шүүгдээб. Тэрэмни саашаа дабаад барилдахадаа, баһал шүүгдэһэн байна. Цыбик Максаров амжалтатай барилдажа, 3-дахи һуури эзэлээ һэн. Тэрэ мүрысөөнэй дүнгөөр Цыбик Максаров Россиин можын гэшүүн болоо, би жэл тухай гэшүүн ябаһанаа болёоб. «Ёрдын нааданууд» гэһэн фестивальда хабаадааб. Пятибориин мүрысөөндэ барилдаан, һур харбалга, гүйдэл, 10 кг шулуу шэдэхэ, модо таталга г.м. янзанууд ороһон байна. Барилдаагаар, шулуу шэдэлгээр шүүгээб, модо таталгаар - 2-дохи, гүйдэлөөр - 3-дахи, һур харбалгаар 17-дохи һууринуудые эзэлжэ, хамтын дүнгөөр түрүүлһэн байнаб. Улаан-Үдэдэ национальна гвардиин албанда хүдэлдэгби. Хари гүрэнүүдээр барилдажа ябаха гэхэдэ, бидэниие табидаггүй. Гараха эрхэгүйбди. Тиимэһээ Росси соо үнгэргэгдэһэн мүрысөөнүүдтэ барилдажа ябанаб. Һорилго хэхэдээ, Цыбик Максаров, Зүдхэлиин Эрдэм Цыренжапов гэгшэтэй спарринг хэдэгби».
Дэлгэрэнгыгээр 26-дахи дугаарта.
