Дэлхэйн зон шэнэ 2018 он угтаба. Харин буряад-монголшуудай хулинсагуудай – талын гуннануудай зохёоhон урдын литээр февралиин 16-да шара шорой нохой эзэнтэй 4716-дахи жэл мүндэлхэнь. 

 

Дүрбэн нюдэтэй банхар. 

 

Урдын сагhаа монгол туургата арадууд морин эрдэниин, табан хушуун малай хажуугаар нохойнуудаа үндэрѳѳр сэгнэдэг байhан түүхэтэй. Мүнѳѳ буряад-монгол үүлтэрэй нохойнууд элдэб янзаар нэрлэгдэдэг: гуннануудай нохой, монголой шоно дарагша, банхар, түбэдэй дүрбэн нюдэтэй нохой, хотошо.  

Анха түрүүшынхеэ Түбэдhѳѳ ерэhэн гэдэг «Дүрбэн нюдэтэй банхар» нохойнууд талын нүүдэлшэдэй үнэн нүхэрынь болоhон. Хоёр нюдэн дээрээ, соходоо сайбар хоёр толботой банхарнууд, нээрээшье, холоhоо харахада, дүрбэн нюдэтэй мэтээр үзэгдэдэг.

Монголнуудай нохойнууд тушаа хитадай болон бусад арадуудай XI-XIII зуун жэлнүүдэй түүхын бэшэгүүд соо тэмдэглэлнүүд бии. «Хара шаргал үнгэтэй айхабтар үдхэн нооhотой, хүдэр томо, асари хүсэтэй ба хүн мэтэ hүбэлгэн ухаатай нохойнууд монголнуудые хаа-хаанагүй үдэшэн дахадаг. Банхарнууд хэзээдэшье унтадаггүй. Тэрэ нохойн нюдѳѳ аняад, харанхыда амархашье үедэнь дээрэхи хоёр нюдэниинь бүгэдые харан адаглажа байдаг. Хии юумэнүүдые – ада баршадые, альбан шүдхэрнүүдые алдангүй обёоржо, хусаад үлдэдэг…», - гээд бэшэгдэнэ.

Банхарнууд «эзэдтээ зол жаргал асардаг нохойнууд» гээд мүнѳѳшье хүрэтэр тоологдодог. Yбэлдѳѳ тэрэ үүлтэрэй нохойнууд ёhото монсогор томо нооhон шаарнууд мэтээр үзэгдэдэг, янгинама хүйтэндэ ядамаргүй саhан дээрэ хэбтээд унтадаг.

 

Дэлгэрэнгыгээр 5-дахи дугаарнуудта.

You have no rights to post comments