Шэнжэлэгшэ В.Махатовай тэмдэглэhээр: «Романай жанр буряад литературын урдань туйлаhан бүхы амжалтануудые, олон дүй дүршэлыень суглуулан бэедээ абана, согсолно гэхээр. Мүн эндэ түрэлхи хэлэнэй, аман зохёолой, бэшэмэл литературануудай баялиг, хамаг уран hайханай аргануудайшье шэмэг ашаглан хэрэглэгдэнэ».
   Дайнай hүүлээрхи буряад уран зохёолой гол туйлалтань хадаа буряад романай бүрилдэжэ, hуурияа олоhониинь болоно.
   1949 ондо бэлигтэй уран зохёолшо Ж.Тумунов «Нойрhоо hэриhэн тала» романаа түгэсхэжэ хэблүүлhэн юм. Тус роман бэшэхэ тухай бодол уран зохёолшын ухаанда бүри дайнай урда тээхи жэлнүүдтэ түрэжэ, түрүүшын хэhэгүүдынь бэшэгдээд, хэблэлдэ гараhан байгаа. Дайнай үедэ сэрэгэй албанда ябахадаа, романаа бэшэхэ бодолоо зохёолшо орхёогүй. Сэрэгэй албанhаа табигдажа ерэхэдээ, энэ зохёолоо үргэлжэлүүлхэ зорилго урдаа табиhан байна. Энэ hаналаа бүтээжэ, Ж.Тумунов түрүүшын буряад роман бэшэжэ хэблүүлбэ.
   Ж.Тумуновай роман буряад уран зохёолшодой гушаад онуудай үедэ үргэлжэлhэн зохёолнуудай эгээл томо хэлбэри болохо роман бэшэхэ гэhэн зорилго урдаа табяад байhан үедэ эхи табиhан түүхэтэй бшуу. Тэрэ үеын түрүүшын буряад уран зохёолшод Ц.Дон, С.Туяа, Д.Дашинимаев ба бусад роман бэшэжэ эхилhэн юм. Уран зохёолшодой гушаад онуудай хамалганда абтажа алуулhанhаань боложо, тэрэ зохёолнуудынь дууhан бэшэгдэнгүй, гар бэшэмэл хуудаhануудынь үгы болошоhон түүхэтэй. Ц.Дон 1937 ондо тушаалгаха үедөө «Тужа соо» гэжэ романаа дүүргээд байhан гэжэ баримта бии. Харин тэрэ зохёолойнь олдоогүйнь харамтай.
   Лариса ХАЛХАРОВА, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй кандидат, Доржо Банзаровай нэрэмжэтэ БГУ-гай доцент,
   Оросой холбоото Уласай болбосоролой хүндэтэ ажалтан.

You have no rights to post comments