Хүнхэрэй "Ургы" бүлгэм.
Энэ мүрысѳѳ хаража байхадаа, буряад угсаата араднай урдын ёһо заншалнуудаар ямар баян гээшэб, ямар элдэб янзын наадануудтайб, арадай дуунуудтайб, таабаринуудтайб, мэргэн оньһон, жороо үгэнүүд-тэйб – харуул-һан ёһо заншалнууд даб-тагдаша-гүй байна гэжэ гайхахаар. Эгээл энээн тухай Эрхүүгэй гүрэнэй университедэй буряад хэлэнэй ба филологиин кафедрые даагша, хэлэ бэшэгэй эрдэмүүдэй кандидат, доцент, мүрысѳѳ шүүгшэдэй түрүүлэгшээр ажал-лаһан Елена Шаракшинова иигэжэ хэлэнэ: «Алтаргана» фестивалиин хэмжээндэ болодог «Буряадай нэгэ үдэр» гэһэн мүрысѳѳндэ аман зохёолой бүлгэмүүд урдынгаа байра байдал, ажаһуудал, ёһо заншалнуудые харуулхые оролдодог. Элдэб нютагуудта, гүрэнүүдтэ ажаһууһан буряадууд бэе бэеһээ нэгэ ондоошог ёһо заншалнуудтайбди, тиимэһээ аман зохёолой бүлгэмүүдэй харуулһан ёһололнууд дабтаг-данагүй. Анхандаа басагаяа яагаад хүргэдэг, яагаад оро заһадаг байгааб г.м. мүнѳѳ сагта мартагдаагүй, ажабайдалда хэрэглэгдэдэг заншалнууд дурадхагдадаг байгаа. Мүнѳѳ мартагдахаяа байһан шэнэ ёһололнуудые харуулхадань һонин байба. «Буряадай нэгэ үдэрые» сэгнэхэ талаар тон хүн-дэ мүрысѳѳн гэжэ һананаб. Юундэб гэхэдэ, ганса сценичес-кэ талаһаань бэшэ, харин урдань ямар бай-гааб – тэрэнииень зүбѳѳр хэнэ гү, хубсаһаниинь ямар бэ, урдын заншалаар бэе бэедээ хандана гү – бултыень хараадаа абаха ёһотой. Хэдэн дахин шүүгшээр ажаллаһан байхадаа, мүнѳѳ боложо байһан мүрысѳѳн үндэр зэргэдэ байна гэжэ тобшолноб».
Мүнѳѳ жэлэй мүрысѳѳндэ багашуулай, эдиршүүлэй, залуушуулай олоор хабаадаһандань олзуурхахаар байба. Юуб гэхэдэ, үндыжэ ябаһан эдэл хүүгэд ёһо заншалнуудаа хадуужа, угайнгаа зѳѳри мэтээр саашань хадагалжа ябаха ха юм.
Ямаршье мүрысѳѳндэ хабаа-дахын тула ехэ бэлэдхэл хэрэгтэй байдаг. Тэрэнииень шүүг-шэд баһал хараадаа абадаг. «Үнгэрэгшэ жэлнүүдтэй сасуулхада, мүнѳѳ хабаадаһан аман зохёолой 24 бүлгэм бүришье һайнаар бэлдээд ерээ. Аман зохёолой бүлгэмүүдэй мүры-сѳѳндэ бэлдэхэ гээшэ орёо. Бэлдэхын түлѳѳ ганса наһатай зонтой хѳѳрэлдэнэ бэшэ, урдань бэшэжэ, суглуулжа абаһан зоной, эрдэмтэдэй литература харана. Иимэ ёһололнуудые миин хараад, шагнаад, ѳѳрѳѳ һанаад бэшэхэ юумэн бэшэ гээшэ ааб даа. Зарим зон урда-найнгаа ёһо заншал һанажа байдаг. Тиибэшье бүхы нарин оньһыень мэдэхэ хүн үсѳѳн. Тиихэдэнь Матвей Хангаловай, Галина Галдановагай, Сергей Балдаевай, Цыбен Жамцараногой, Базар Барадинай шэнжэлэлгын хүдэлмэринүүдтэ хандажа, бага багаар суглуулжа, ехэ ажал ябуулна болонол даа», - гэжэ Елена Константиновна тэмдэглэнэ һэн.
«Буряадай нэгэ үдэртэ» Буряад ороной Хориин, Яруунын, Баргажанай, Хяагтын, Хэжэнгын, Ивалгын аймагуудай, Эр-хүүгэй можын Эрхүү хотын, Ангарай, Баяндайн, Боохоной, Нүхэдэй, Ойхоной, Оһын, Эхирид-Булагадай аймагуудай, Үбэр Байгалай хизаарай Шэтэ хотын, Агын ба Могойтын аймагуудай, Монголой, Дотор Монголой аман зохёолой бүлгэмүүд хабаадаа. Тэдэнэй дундаһаа «Галай эзэн эхэнэрые номгоруулха заншал» харуулһан Хэжэнгын аймагай «Баян сүм-бэр», «Үбэлдэ түхеэрэлгэ» ёһолол дурадхаһан Агын аймагай «Ургы», Дотор Монголой түрэ найр, басагаяа хадамда хүргэлгэ тухай харуулһан «На-ян Наваа», «Хѳѳхэйгѳѳ арюулха» нэрэтэй ёһо заншалтай Оһын аймагай «Эрмэлзэл», Монголой Хэнтэйн аймагай «Үүрэй толон» бүлгэмүүд лауреадууд болоо.
Дэлгэрэнгыгээр 28-дахи дугаарта.
