Хониной наһан - шүдѳѳрнь
Хониной наһа яагаад илгаруулдаг бэ гэхэдэ, шүдыень хаража мэдэдэг. Могойтын аймагай Кировэй нэрэмжэтэ ажахын ахалагша хонишон Рабдан Цыбеновэй хэлэһээр, хонин гээшэ богони наһатай амитан. Шүдэн аман соонь гансал доогуур ургадаг. Хоёр, дүрбэ, зургаа, найма гээд хоёроор нэмэгдээд ургадаг. Хоёр шүдэтэй байбал, нэгэ наһатай. Дүрбэн шүдэтэй байбал, хоёртой хонин…
Буряад зон гээшэ хэдэн зуугаад жэлэй туршада табан хушуун малай мяха буйлуулжа, эдеэ хоол бэлдээд, үл хоолоо залгадаг һэн. Мяхаар хэгдэдэг хоол малша буряадта олон юм. Тэдэнэй зарим нэгыень дурдая. Жэшээнь, бүхэли мяхан, хототой шуһан, эреэлжэ, хошхоног, ормог, тархи, һугабша, шабай, арьбан, бууза, банша, хуушуур, шарбин гэхэ мэтэ болоно.
Гадна урданай буряадууд мяха борсолжо, аян замда ябахадаа гү, али ааяма халуун зунай сагта шүлэ хэжэ уудаг һэн. Борсо гээшэ зурууд зуруудаар зүһэжэ, һалхинда хатааһан мяхан юм. Хониной тархиин яһа бусалгажа уубал, хүнэй бэе махабадта туһатай.
Толи
Хурьган – ягнёнок
Хонин – овца
Хонишон – чабан
Хонин һүрэг – овечье стадо
Нарин нооһотой хонин – тонкорунная порода овец
Нарибтар нооһотой хонин – полутонкорунная порода овец
Шэрүүн нооһотой хонин – грубошёрстная порода овец.
