Мяхатай шүлэн дом арга болодог гэжэ мэдээжэ. Витаминуудаар элбэг, тиимэһээ шүлэн тамир тэнхээ оруулдаг, дулаасуулдаг, бэе элүүржүүлдэг. Буряад арадай хоолдо ородог шүлэнэй янзануудтай танилсая.
Боро шүлэн – мясной бульон
Зөөлэхэн хара мяха жэжэхэнээр хэршээд гаргаһан шүлэндөө боро талха һамардаг. Энэ – боро шүлэн.
Боро шүлэндэ һонгино, чеснок, перец мэтын амта оруулдаг зүйлнүүдые хэхэгүй гэхэл даа.
Удаан үбдэһэн, тамираа барагдаһан, хии хөөрэһэн, шэнээгээ алдаһан болон нарай бэедэ боро шүлэн тэнхээ, хүсэ шадал оруулдаг.
Хирмасатай шүлэн – суп с ливером
Үүсэ гаргахадаа, буряад зон хирмаса хэдэг; хото, дотор өөхэ, хүзүүнэй мяха гонзогороор зүһөөд, уушха, бөөрын өөхэ, һархинсаг мэтые гүзээн соо хээд, һайнаар орёожо хүргэдэг.
Хирмаса багашагуудаар хэхэдэ, тааруу юм.
Тэрэнээ үбэл-хабартаа жэжэхэнээр хэршэжэ, шүлэ шанахада, үлтэй, гэдэһэ доторто тон туһатай эдеэн болодог гээшэ.
Орооһоной шүлэн – суп с зерном
Урдань буряад зоной шүлэндөө холихо юумэниинь гэхэдэ, гансал орооһон байгаа. Хожомынь лабшаа, макарон, хартаабха, хапууста гэхэ мэтые холидог болоһон.
Орооһоной шүлэндэ аарса халаахада, ехэ амтатай, үлтэй хоол болодог.
Ехэ тогоон соо орооһо хээд, яһатай мяха үйжэ, орооһонойнь үлтиртэр бусалгахада, үдхэн, эдеэшэг шүлэн гараха юм.
Борсотой шүлэн – суп с вяленым мясом
Үүсын мяханһаа годод мяха абажа, 20-30 см зуруудаар отолоод, хүнэй үндэрһөө дээрэхэнэ, һалхитуулагдажа байха газарта хатаадаг.
Үбэлэй эхинһээ хатааһан борсо һэбхигэр, зөөлэн байдаг.
Борсо аян замда абаад ябахада, эгээл тааруу. Гутахагүй.
Зунай сагта тусгаар амтатай борсотой шүлэ гаргахаар юм.
Таһалһан талхатай шүлэн – суп с домашней лапшой
Таһалһан талхатай шүлэн бэлээр шэнгэдэг хоол юм.
Шүлэнэй талха нэгэ бага уһантай, үндэгэнтэй болон шэмхэ дабһантай холёод худхажа, тэрэнээ хатуу болоторнь бажуугаад, нарииханаар таһалдаг.
Иимэ шүлэ хүүгэдтэ үгэхэдэ тон тааруу, хорогүй.
Мүн диетическэ хоолдо ородог.
Шүлэн – суп, бульон
Арад бүхэн өөр өөрын үндэһэн хоол шүлэнтэй.
Википедиин баримтаар, дэлхэй дээрэ зуун табяад шүлэн бии, тэдэнэй мянгаад янза тоологдодог.
Хүйтэн ба халуун шүлэн байдаг, мяханай, загаһанай, һархяагай, һүнэй, овощной гэхэ мэтэ, мүн нялуун болон фрукт, жэмэсүүдээршье хэһэн шүлэн байха.
Оросой Уласта эгээл дэлгэрэнги шүлэн хадаа щи болон борщ юм. Гол хоолдоо шүлэ хэрэглэлгээрээ оросой уласайхид дэлхэй дээрэ 2-дохи юм, харин түрүүшын һуурида – хитадууд.
Дарима БАЗАРОВА.
Авторай, m.dom-eda.com, agamuzey.ru сайтнуудай фото-зурагууд.
