Хүндэтэ үхибүүд! Гал гээшэ буряад-монгол угсаатанай нангин шүтѳѳн юм, элинсэг хулинсагнай галай эзэн заяашаяа ехэ хүндэлдэг байһан. Энэ дугаарта гал гуламта сахиха ёһонуудтай танилсахыетнай уряалнабди.
ГАЛ ТУХАЙ ДОМОГ
Үни холо сагта дэлхэй дээрэ гал үгы байһан юм. Харин тэнгэридэ һүни бүри хэдэн мянгаад галхан носодог байгаа. Галтай болоо һаа, дулаасаха һэмди гэжэ газар дэлхэйн ажаһуугшад ойлгоходоо, тэнгэриһээ ямар аргаар гал асархаб гэжэ бодомжолбо. Хүниие эльгээхэ гэхэдэ, хүн огторгой ѳѳдэ гаража шадахагүй байба. Удаань зүбшэлдэжэ, бишыхан бэетэй, шуран солбон хараасгайе эль-Улаагшан харагшан хоёр долёолдобо. Улаан хүбүүн гараад, Мүнѳѳшье болотор үгы. Уһан соо шэнгэхэгүй. гээхэ гэжэ шиидэбэ. Хараасгай зүбшѳѳжэ, бэрхэтэй замда гараба. Тэрэнэй дээдэ тэнгэридэ ерээд, нэгэ айлайда хүрэхэдэнь, галынь түлигдэжэ, эдеэн бусалжа байба. Шуран хараасгайн үрхѳѳрнь ороод, гуламта соонь ууяжа байһан сог хушуундаа зуугаад, дэгдэн гараха гэхэдэнь, эдеэ бэлдэжэ байһан хүгшэн оог хууг табиба. Гартаа барижа байһан хабшагаараа далагад гэхэдээ, хараасгайн һүүл хабшажа үрдибэ. Хараасгай һүүлээ таһалуулаашье һаа, зууһан согоо алдабагүй. Иигэжэ газар дээрэ гал бии болоһон түүхэтэй.
ГАЛДАА НАРИН НЯГТААР ХАНДАЛГА
Галай хүсѳѳр бидэ эдеэгээ шанажа, садхалан ябанабди, һэрюун, хүйтэн болохолоор, бэеэ дулаасуулнабди. Гал маанадта ехэ туһа хүргэдэг гээшэ. Тиимэ һэн тула галдаа нарин нягтаар, хүндэтэйгѳѳр хандаха ёһотойбди:
- Галдаа муухай юумэ хэхэгүй.
- Шорой шохой оруулхагүй.
- Муухай саарһа түлихэгүй.
- Галдаа уһа адхахагүй.
- Гал руугаа нёлбохогүй.
- Гуталаараа пеэшэнэйнгээ үүдэ хаахагүй.
- Хурса үзүүртэй түлеэ үзүүрээрнь түлихэгүй.
- Хүүгэдые галаар наадхуулхагүй.
- Тамхи гал руугаа татажа болохогүй.
- Галаа хараахагүй.
- Галайнгаа үнэһэ хүнэй урдаһаа баряад гарахагүй, хаяхагүй.
- Боро хараанаар үнэһэ гаргажа хаяхагүй.
Дэлгэрэнгыгээр 16-дахи дугаарта.
