Оршон сагай байдалаар харахада, буряад хэлэн орёохон байдалда орожо, илангаяа багашуулай, залуу хүбүүд басагадай дунда хэрэглэгдэхэеэ болижо, мартагдажа байна. Тиимэһээ залуушуулда хандажа, «ямар арга боломжонуудые хэрэглээ һаа, яагаа һаамнай, түрэл хэлэмнай хүгжэхэб?» гэһэн асуудалда харюу бэдэрбэбди.
Дарима ДАМДИНОВА, 29 наһатай, Ага тосхон, администратор:
- Минии һанахада, үхибүүдые хүмүүжүүлгэ, мүн түрэл арадайнгаа ёһо заншал, гуримуудые, буряад хэлэеэ мэдэлгэ г.м., нэн түрүүн, гэртэхинһээл дулдыдадаг шуу. Аба эжынэр үхибүүдтэеэ балшар багаһаань ходо буряадар хѳѳрэлдэжэ, түрэл хэлэн дээрээ номуудые, газетэ уншуулжа, бэшүүлжэ, даабаринуудые дүүргүүлжэ байгаа һаань, эхэ хэлэндээ эрхим һайнаар эльгэлхэ һэн. Энээндэ ехэ саг хэрэгтэй бэшэ, ажалай һүүлээр 1 часайшье һаа туршада буряад хэлэеэ үхибүүдтэеэ үзѳѳ һаань, ямар ехэ нүлѳѳтэй байха һэн бэ гэжэ һанамаар. Тиихэдэ багашуул сүлѳѳ сагтаа компьютерай урда һуужа, элдэб янзын мультфильмуудые хараха дуратай. Тиимэһээ тэрэ мультигуудые буряад оршуулгатайгаар харуулжа байгаа һаа, гоё һэн. Һүүлэй үедэ дэлгүүрнүүдтэ, гүрэнэй эмхинүүдтэ харахада, буряад хэлэн дээрэ ханын зурагууд үлгѳѳтэй байдаг. Тэдэ мэтые олоор тараажа үлгѳѳ һаа, һайн һэн. Мүн Агын телевиденидэ буряад хэлэеэ үзэе, дэмжэе гэһэн удхатай ролигуудые, рекламануудые оруулжа байгаа һаа, туһатай байха гэжэ бодоноб.
Дыжит ЖАМБАЛОВА, 28 наһатай, Буряад орон, Хэжэнгэ һуурин, англи хэлэнэй багша:
- Бидэ гэр бүлэдѳѳ гурбан һайхан басагадтайбди. Багамнай гурба һаратай, абгайнарнай 5 ба 6 наһатайнууд. Үхибүүдтэеэ гэртээ буряадаар лэ хѳѳрэлдэдэгбди. Мүнѳѳнһѳѳ багашуулдаа буряадайнгаа ёһо гуримуудые, жэшээнь, аха захатаниие хүндэлхэ, урдаһаань дуугархагүй, хаанашье ябахадаа, журам мэдэхэтэй байха ёһотой г.м. тухай хѳѳрэжэ, ойлгуулжа байдагбди. Үшѳѳ тиихэдэ мүнѳѳ үедэ залуушуулай дунда «Архи, тамхи хэрэглэхэгүйдэ - моодно!» гэһэн уряа доро элдэб янзын акци, флешмобууд ябуулагдадаг болонхой бшуу. Тиимэ ажал, үнэхѳѳрѳѳ, туһатай гэжэ һанамаар. Юуб гэхэдэ, залуушуул бэе бэеэ һажаалдадаг ха юм. Тиин багашуулай, залуу хүбүүд, басагадай дунда буряад хэлэеэ үзэхэдэ, моодно гэжэ «брэнд» бии болгохо хэрэгтэй гэжэ һанамжатайб. Бүхы тээгүүр «Буряад хэлэ үзэе, хүгжѳѳе!» гэһэн томо стенд, ханын зурагуудые үлгѳѳ һаа, үлүү болохогүй. Мүн түрэл хэлээрнь һонирхуулхын тула элдэб янзын зурагуудтай номуудые, видео-хэшээлнүүдые олоор гаргаа һаа, туһатай. Ага нютагай нүхэднай бидэндэ «Толоной абдарһаа» гэһэн Агын тойрогой «Толон» һониной хэблүүлһэн буряад оньһон үгэнүүдтэй, таабаринуудтай, үреэл магтаалнуудтай, гоё һайхан буряад зурагуудтай ехэ сэнтэй ном бэлэглээ һэн. Тэрэ номоо баряад, үдэшэ бүхэндэ басагадтаяа таабари таалсадагбди.
Улзыто ЦЫРЕНДАШИЕВ, 31 наһатай, Шулуутай һуурин, хүүгэдэй сэсэрлигэй харуулшан:
- Минии һанахада, үхибүүнэй хэлэндэ орохоһоо эхилжэ, түрэл хэлэн дээрэнь дуугаруулха хэрэгтэй. Арадайнгаа түүхэ, ёһо заншалнуудтай, гуримуудтай танилсуулжа, хѳѳрэжэ байха юм. Буряад хэлэнэй багшанарые үхибүүд анхаралтайгаар шагнаад, зааһан юумыень ѳѳртѳѳ «шэнгээн» абаха ёһотой. Түрэл арадайнгаа хэлэ мэдэхэгүй һаа, аягүйл даа. Үхибүүн томо боложо, холын газараар ябаха, хари гүрэндэ һургуули һудар, ажал хэжэ магад. Тиин нютаг зонтоёо уулзаад, буряад хэлэн дээрээ харилсаха аргагүйдэбэл, гэртэхинэй һургаагүй, эрхимээр хүмүүжүүлээгүйдэнь гэмшэхээр байха гэжэ һанамаар. Түрэл хэлэеэ шудалалгада гэртэхин, үхибүүдшье, багшанаршье - хүн бүхэн оролдожо, түрэл хэлэеэ үргэжэ, дэмжэжэ ябая!
Дэлгэрэнгыгээр 1-2-дохи дугаарта.
