Ажалай баян дүршэлтэй хонишон залууһаа аба эжыһээ угаар дамжаһан дүршэл абажа, Ошон гэжэ газарта Жалма нүхэртэеэ хонин һүрэг үсхэбэрилнэ. Хүдѳѳ буусада жэл бүхэндэ амжалтатай хүдэлжэ, эрхим үрэ дүн харуулжа, ходо магтаалтай ажаллана бшуу. Агын аймагай, тойрогой, хизаарай засаг зургаан малшанай бэлэгүй ажал үндэрѳѳр сэгнэжэ, олон тоото баярай бэшэгүүдээр, бэлэгүүдээр шагнаһан юм. Эндэ һая хонишон Батор Цыбенжаповта хүдѳѳдэ горитойхон хэмжээнэй ажал хэһэнэйнь түлѳѳ гүрэнэй үндэр шан хайра – II шатын «За заслуги перед Отечеством» гэһэн орденой медаль барюулагдаһан байна.
Июлиин халуун үдэрнүүдэй үеэр малшан Батор ба Жалма Цыбенжаповтанай бууса хүрэжэ, ажал хэрэгүүдтэйнь танилсаабди.
Малшад бууса дээрээ үглөөнэйнгѳѳ хүдэлмэринүүдые хэжэ, сүлөөгүй байба: гэрэй эзэн хониной хорёо соо малаа ажаллана, Жалма нүхэрынь үнеэдээ һаагаад, һүтэй хоёр хүнэг бариһан, гэр руугаа алхалжа ябаба. Малшадай зунай хаһын ажал үглөөнэй 5 сагһаа эхилдэг гуримтай. Хонидоо бэлшээридэ туужа гаргаха, үнеэдээ һаахаг.м. үдэр бүриин ажал эхилдэг. «Эдэ үдэрнүүдтэ Ага руу ябалган болоо, нүхэдөө, түрэлхидөө, суг хүдэлһэн ажалшадаа урижа сайлуулаабди. Хэрэгээ бүтээгээд, мүнөө одоол ажалаа хэхэ сүлөөгүй сагнай ерээ», - гэжэ Жалма нүхэрынь энеэбхилэн хөөрэнэ. – Хонидойнгоо нооһо хайшалжа тушаагаабди. Хайшаһаа адаһан хонид үтэнэ, шарха дээрэнь хоро сасажа аргалнабди. Тиигэжэ мүнөөдэр хонидоо бэлшээридэ орой гаргабабди, - гээд тэрэ хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ. Буусын эзэн Батор Цыбенжапов газаахи ажалаа дүүргээд, хөөрэлдөөндэмнай хабаадалсаба.
МАЛША УГАЙ ҮРИ
Батор Цыбенжапов хурса хутагата худанса шарайд омогой Цыбенжабай Бальжинимын ба Мыдыгма Гуруевагай гэр бүлэдэ дүрбэн хүүгэдэй дунда үри боложо, 1965 ондо түрэһэн намтартай. Эдир багаһаа хонидой маараан соо үндыжэ, хүдөөгэй ажалда хүдэржэһэн. Абатаниинь Шэгдэнгээдэ (Согто-Хангилай газар) хурьга, хуса харадаг байгаа, һүүлдэ Батор хүбүүнэйнгээ сэрэгэй албанһаа ерэхэдэ, эхэ хонидые үсхэбэрилдэг болоо һэн. Хангилай баруун тээ хүдөө буусада мал хаража байһанаа, 1992 ондо иишээ, Ошон гэжэ газар руу, зөөжэ ерэһэн байнад. Согто-Хангилһаа урагшаа Саһаша ошожо ябаһан харгыһаа холо бэшэ Ошондо аба эжынь XXII партсъездын нэрэмжэтэ ажахын хонин һүрэг арьбадхалсажа, нютаг нугадаа хүндэтэй хонишод ябаhан. Батор Бальжинимаевич Ага-Хангил нютагта тоонтотой Жалма нүхэртэй боложо, аба эжынгээ хажууда ажал хэлсэжэ, мал ажаллаха баян дүршэлтэй болоһон. Аба эжынгээ наһанай амаралтада гарахада, бууса эзэмдэжэ, ажал хэрэгүүдыень үргэлжэлүүлээ. Түрүүшын жэлнүүдтэ аба эжынь хүбүүнтэндээ хамһалсажа, захяа заабаринуудые хэлэдэг байһан. «Мыдыгма хадам эжыгээ дахажа, ажал хэхыень хаража, һуража, хүдэлмэридэ дүршөөб. Мүнөө болоходо, эжыдээ ехэ баяртай байдагби», - гэжэ Жалма бэринь холо үеын сагуудые дурсана. Гэрэй буусын эзэн эхэнэр Жалма Цыбенжапова Ага-Хангилда Бадмын Цыдендоржын 8 хүүгэдэй дунда үндыһэн, хара ажалда багаһаа дүршэһэн гэхэдэ алдуугүй.
- Хониндо ороод, яагаад түл абахабибди гэжэ түрүүшын жэлдэ айгаа һэм. Һүүлдэнь бүрин бүтэн түл абажа, энэл хэбээрээ оролдоод, саашаа ажаллая гэжэ Батор нүхэртөө хэлээ һэм, - гээд, Жалма Цыдендоржиевна хөөрөөгөө саашань үргэлжэлүүлнэ. Малшадай бууса дээрэ 445 толгой зуһаг харууһалагдадаг, жэл бүри зууһаа зуу гаран түсэб дүүргэдэг байһан. Ажахын хүтэлбэри зуһаг хонидые харадаг малшадта 70 хубиһаа бага бэшэ түсэб дүүргэхэ тухай даабари үгэдэг һэн. Цыбенжаповтан хараалһан түсэбөө ходо үлүүлэн дүүргэжэ, магтаалда, шагналнуудта хүртэдэг байгаа. Һая малда ороходоо, Далай Гунгаев, Даша Дондоков, Владимир Баирон, Ринчин-Доржо Шойдоков хонишодоор хүдэлжэ ябаа. Тэдэ малшадһаа баһал дүршэл абаһан. Оршон сагта тэдэнэй үхибүүд ажал хэрэгүүдыень үргэлжэлүүлнэ. Түрүүлэгшэ Батожаргал Батоболотовтой суг ажаллаһандаа малшад баяртайнууд байдаг. Батожаргал Жамсаранович мэнэ-мэнэ малшадые эрьежэ, обёос, фураж, бензинээр ходо хангажа байдаг һэн. Тиихэдэ ажахынгаа зоотехнигүүдтэй - Дылык Ширапов, Шоёгма Ухинова, Бато Жалсапов ба бусадтай үгэ нэгэтэйгээр олон жэлдэ ажаллаһан. Мэргэжэлтэн Бато Жалсапов Цыбенжаповтанай даашын хонидто бонитировко хэдэг байгаа. Һүүлдэ ажахын түрүүлэгшээр Зорикто Дондоков хүдэлжэ эхилхэдээ, малшадтаа горитойхон дэмжэлтэ үзүүлдэг. Нэгэтэ З.Дондоков ажахынгаа зуутан малшадые суглуулжа, Байгал далай амархыень автобусоор абаашаһан. Малшадай дунда Байгал түрүүшынхеэ хараһаншье зон байгаа бэлэй. Харгыдаа Ивалгын дасан хүрэжэ, Этигелов хамба ламада мүргөө. Урда тээнь Хитадай Манжуур хото долоон хоногоор ошожо, амараад ерэһэн. Түрүүлэгшэ Зорикто Дамдиновичай аша оролдолгоор, Цыбенжаповтанай буусада шэнэ хашаар баригдаһан байна. Мүнөө малынь дулаан байра соо үбэлжэдэг гээшэ. Тээ баруун тээнь абатанайнь мал ажалладаг байһан хуушан хашаар зогсоно.
