Балжима БАЗАРОВА, Үбэр Байгалай хизаарай ТФОМС-ын Агын филиалай захирал:
   - Минии хүгшэн аба, Ага-Хангилай Дэлэгэй Базар, япон дайнда хабаадаһан. Тэндэ дүшөөд хиилэ болотороо турашанхай, хилэ дээрэ байһан гэжэ ойлгодогби. Минии багахан, гурба-дүрбэтэй байхада, бурхандаа мордоо һэн. Хүгшэн абаяа, ямбын боложо байһыень бүүр-түүр һанадагби. Тиихэдэ Жамсаранов Доржи нагаса абамни зүблэл түрүүлэгшэ ябаһан. Нагаса эжын хөөрэһөөр, нагаса абамни дайнда ошожо ябахадаа, 2 дахин - нэгэ дахин Харымһаа, нэгэ дахин Эрхүүһээ бронёор табигдажа, ара талада ажаллаһан юм.
   1934 оной Доржын Сэмжэд эжымни багша ябаһан. Дайнай үедэ яажа ябаһанаа, юу үзэһэнөө намда ходо хөөрэдэг һэн. Эжы жэлтэй байхадаа үншэрөөд, нагаса эжытэеэ үндыһэн. 1941 ондо долоотой ябаа болоно. Тэрэ сагһаа дайнай үе яажа гаталһан тушаагаа иигэжэ хөөрэдэг һэн: «Зугаалай ошоһон харгын хажуу тээгүүр хуу поли байдаг һэн. Хэшээлһээ тарахадамнай, бултыемнай поли дээрэ абаашаха даа. 8-9-тэй хүүгэд туламуудтай ябахабди. Хүн бүхэмнай үдэрэй 400 грамм хоолос суглуулха ёһотой байгаа». Һургуулида ябахадань, дэбтэр гэжэ байхагүй, тэрэнэй орондо газетын захаар бэшэдэг, булта нюсэгэн бэе дээрээ хүдэһэн дэгэл үмдэһэн, бөөһэтэшэнхэйнүүд лэ, лагбаанайнгаа хүйтэндэ хүрэшэхэгүйн тула дэгэлэйнгээ энгэртэ хээд – иигэжэ үзэг бэшэгтэ ороһоноо, зундаа эдихэ юумэгүй, зумбараанай нүхэ уһаар дүүргэжэ, зумбараа нүхэнһөөнь гаргаад, хоол болгодогоо хөөрэдэг һэн. Манай үеын зон юумэнэй байха бүри улам саашаа, һайн сагта байһан аад, муушалдагбди. Юумэ муугаар хэлэхэдэ, муу.
   Һургуулиин байхадамнай, Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай дүүрэһээр ойн баярта зорюулһан альбом гаргуулдаг һэн. Тиихэдэл Майн юһэн ехэ һайндэр гээшэ гэжэ һайнаар мэдэрһэнби. Багаһаа хойшо уншадаг бүхы номуудни дайнай үеын байха, кинодошье ороходоо, дайнай үе тухай фильмүүдые харадаг һэнби. Майн юһэндэ «Слава» мемориал дээрэ, танкын дэргэдэ болодог митингнүүдтэ, тосхоной түб талмай дээрэ үнгэргэгдэдэг хэмжээ ябуулгануудта хабаададаг, Илалтын һайндэрэй салют харадагби.
   Долгор РАДНАБАЗАРОВА.

You have no rights to post comments