- Батор Цыдыпович, уншагшадыемнай өөртэеэ танилсуулыт даа.

   - Би хонишод Раднаев Цыдып ба Чимитцыренова Дулмажаб хоёрой гэр бүлэдэ 1968 ондо 11 хүүгэдэй 8-дахинь боложо түрөөб. Эхин шатын hургуулида һуража байхадаа, барилдаагаар аймагай хэмжээнэй мүрысөөнүүдые һонирхожо харадаг һэм. 1980 онһоо, 5-6-дахи ангиин ябахадамни, Мижит Буянович Насакдоржиев барилдаа заажа эхилээ. Манай анги булта барилдаанда ябажа эхилээбди. Тон түрүүн «Ленинец» һониной кубогай турнирта түрүүлһэн байнаб. 1981 ондо можын хэмжээнэй мүрысөө шүүгээ һэм. Теэд 1982 ондо барилдаанай секци хаагдаа бэлэй. Найр нааданай, hайндэрнүүдэйл болоходо барилдадаг байгааб.

   1985 ондо һургуулияа дүүргээд, аба эжыдээ хониндо туһалааб. 1986-1988 онуудта сэрэгэй албанда ябааб. Тэндэһээ ерээд, хонишон Сүхэболот абгынгаа туһалагшаар ажаллааб. 1991 ондо гэр бүлэтэй болооб, «Калибри» барилгын эмхидэ, һургуулиин интернадташье хүдэлөөб. 1993 ондо барилдаанай секци нээгдэжэ, Гүнэйн Бэлик Августович Дамдинов һоригшоор ажаллажа эхилээ, 1997 ондо нютагаа бусахадаа, барилдаанай һоригшо болохыемни дурадхаа. Тэрэ гэһээр 25-дахи жэлээ һоригшоор хүдэлжэ байнхайб.

   - Хүбүүд барилдаанда дуратайгаар ябана гү?

   - Һургуулиин эхилхэдэ, хүүгэдые барилдаанай секцидэ абадагбди. Барилдаанда дуратай хүбүүд һургуулияа дүүргэтэрээ ябадаг. Хүмүүжэмэлнүүдни мүрысөөнүүдтэ шангай һууринуудые эзэлдэг шуу. 1999 ондо Сибириин ба Алас Дурнын федеральна тойрогуудай мүрысөөндэ Цыренов Батор хүмүүжэмэлни 3-дахи һуурида гараа, Брянск хото ошожо, Россиин мүрысөөндэ тамирай мастер болоо һэн. 2010 ондо Батор Аюшеев тамирай мастерай нэрэ зэргэдэ хүртөө. Тэрэ Буряад ороной, СФО-гой, зональна мүрысөөнүүдэй призёр юм.

   Һүүлэй 5-6 жэл соо жэл бүри 2-3 хүбүүд Алас Дурнын федеральна тойрогой мүрысөөндэ шангай һууринуудые эзэлнэ. Эндэ һая Хабаровскда үнгэргэгдэhэн Алас Дурнын федеральна тойрогой мүрысөөндэ Жаргал Чойжижапов 3-дахи һуури эзэлжэ, Россиин хэмжээнэй мүрысөөндэ хабаадаха эрхэтэй болоо. Жаргал эдиршүүлэй хоорондо Россиин, зональна мүрысөөнүүдэй призёр, май соо Якутскда залуушуулай хоорондо үнгэргэгдэhэн спартакиадада 2-дохи һуурида хүртэhэн байна. Эдэ хүбүүд оюутад болонхой. Оюутадаа орхингүй, амаралтада байхаданьшье, һорилго хэдэгбди. Июнь соо буряад барилдаагаар һорилго хээбди, июль соошье бэеэ һорижо байгаа. Хүүгэд намайе миин байлгадаггүй. Оюутад багашуулые дахуулаад, кросс гүйхэ, иимээр һорилго хэе гэхэ мэтээр намда туһалжа байдаг.

   - Тон холо хаанаһаа оюутад нютагаа ерээд байнаб?

   - Эрхүү хотоһоо Жаргал Дугаржапов ерээд ошоо, тамирай училищида һурадаг, 2018 ондо СФО-гой мүрысөөндэ 3-дахи һуури эзэлһэн, 2020 ондо ДФО-гой мүрысөөндэ 2-дохи болоо һэн. Тэрэ Эрхүүгэй можын суглуулагдамал командада ородог.

   Тугшанайнгаа хүбүүдэй Ага зөөжэ ошоходонь, һоригшо Бато Бадмаевич Базаровта үгэдэгби, Улаан-Үдэ ошоходонь, хүбүүндэнь - уласхоорондын классай тамирай мастер, БГСХА-да һорилго ябуулдаг Батор Батоевичто эльгээдэгби. Агада Үбэр Байгалай хизаарай ахалагша һоригшо Бадма Батоевич Базаров, олимпиин резервын тамирай һургуулиин директор Бэлик Августович Дамдинов байна. Булта хоорондоо нягта харилсаатайгаар ажалладагбди.

   2010 ондо Үбэр Байгалай хизаарай һуралсалай габьяата хүдэлмэрилэгшын нэрэ зэргэдэ хүртөөб. Тиихэдэ «Эрхим һоригшо», «Эрхим судья» г.м. Агын Буряадай автономито тойрогой, Үбэр Байгалай хизаарай олон диплом болон грамотанууд бии.

   - Хүмүүжэмэлнүүдээ элдэб газарнуудаар дахуулан ябанат…

   - Бүхы Кавказ, Сибирь, Алас Дурна ябагдажа байна. Холуур ябахадаа, мэдээжэ тамиршадтай, олимпиин абарга Мавлет Батиров, Бувайсар Сайтиев г.м. бэрхэ барилдаашадтай уулзадагбди, зүбшэлнүүдые абадагбди.

   - Танай һанамжаар, Кавказай барилдаашад юундэ һайн дүнгүүдтэй байдаг бэ?

   - Кавказцууд ганса барилдаагаараа ажал хэнэ гээшэ бэд даа. Бидэ хэшээлнүүдэй hүүлээр һорилго хэнэбди, тэдэ тиигэнэгүй. 1-дэхи ангиин үхибүүдэй үглөөнэй 6 сагта һорилгодоо ерээд байхыень түрүүшынхеэ Дагестанай Хасавюрт хотодо харааб. Тэндэ нэгэ хото соо һайн эрхэ нүхэсэлтэй, интернадтай олимпиин резервын аяар 5-6 һургуули байна.

   - Дулдаргын аймагта бүхэ барилдаа хүгжөөхын тула юу хэхэ хэрэгтэйб?

   - Аймагтаа интернадгүй байнабди. Бодоод үзэхэдэ, нютаг бүхэндэ 10-20 үхибүүд барилдаанда ябана. Тэдэнэй 5-6-иинь бэлигтэй байдаг. Тэдэниие аймагтаа суглуулаад, бэрхэ һоригшодой хүтэлбэри доро барилдуулжа байбал, һайн дүнгүүдые туйлахабди гэжэ һананаб. Тиихэдэ консультацинууд, ОГЭ ба ЕГЭ шалгалтанууд һорилгонуудые хашана. Эдэ шалгалтануудгүйгөөр саашаа ябажа шадахагүй гээшэ бэд даа, тиимэһээ тэдээндээ баригдаад байдаг.

   - Һорилгонууд үдэр бүри болодог гү?

   - Воскресениhээ бэшэ үдэрнүүдтэ үдэр бүри һорилго хэдэгбди. Yглөөгүүр 7 хахадта, хүйтэн үдэрнүүдтэ 8 сагта 45 минутын зарядкада суглуулаад, һургуулидань эльгээдэгби. Үдын хойно 3 сагһаа 7 болотор бэеэ һоридог.

   - Хүмүүжэмэлнүүдтээ юун гэжэ заадагбта?

   - Ганса смартфон, компьютер хараад байхагүйнь тула хүүгэдээ барилдаанай секцидэ ябуулагты гэжэ аба эжынэртэ хэлэдэгби. Бүхы юумэн тухай мартаад, ганса телефоноо хараад байшахадаа, бэеэ хүдэлгэнэгүй. Олонхи хүүгэд хэбтэмгэшээ харадаг. Энэ ехэ муу. Тиихэдэ архи тамхи бү дэлгэгты, һургуули хэгты гэжэ хэлэдэгби. Олон хүүгэдтэй гэр бүлэнэрэй, муу байдалтай гэртэхинэй үхибүүдые барилдаанда ябуулха хэрэгтэй гэжэ һанагшаб. Тиимэ хүүгэдые мүрысөөнүүдтэ өөрынгөө мүнгөөр абаад ябаха гэжэ оролдодогби. Талаар ябажа байхадаа, хүн зонтой танилсана, дүй дүршэлтэй болоно гээшэ бэд даа.

   - Ямар упражненинүүдые хүүлэдэгбта?

   - Шэрхи болгохо гэжэ оролдодогби. Бэеэ татаха, гантели, гиир, штанга үргэхэ г.м. упражненинүүдые хэдэг. Тиихэдэ ябагаар, морёор ябагты гэжэ заадагби. Ябагаар ябахада, бэедэ тусгаар һайн. Морёор ябахада, бүхы балсангууд хүдэлдэг. Зундаа Онон голдо тамарагты гэдэгби.

   - Бүхэ барилдаагаар мүрысөөнүүдэй шүүгшэ болодог байнат…

   - Алас Дурнын федеральна тойрогой, хаа-яа Россиин хэмжээнэй мүрысөөнүүдтэ шүүгшээр ажалладагби. Энэ ехэ харюусалгатай. Мүрысөөнүүдтэ шүүгшээр хүдэлхын тула түрүүн Красноярскда, hүүлээрнь Хабаровскда, Владивостогто курснуудые гараһанби. 2018 ондо 1-дэхи категориин судьягай гэршэлгэтэй болоо һэм. Россиин категоритой болохо һанаатайб.

   - Гэр бүлэ тухайгаа хөөрэжэ үгыт.

   - Сэндэма нүхэрни – Тугшанай захиргаанай ахамад бухгалтер. Алдар хүбүүмнай Агын багшанарай колледж дүүргэhэн, тамирай мастерта кандидат болоһон, сэрэгэй албанда контрактаар хүдэлнэ. Бальжима басагамнай - Агын багшанарай колледжын оюутан.

   - Та һоригшын мэргэжэл шэлээт, энээндээ баяртай гүт?

   - Баяртай. Хүн хонишон, малшан, дархан, эмшэншье болохо табисууртай байдаг. Жэшээнь, минии ахайнар түмэртэ дүйтэй. Харин би һоригшо болохо табисууртай байгааб.

   - Тамиршан хүн ямар байха ёһотойб?

   - Эрдэмтэй, хүмүүжэлтэй, зохид зантай байха ёһотой, хүнтэй шэрүүнээр хөөрэлдэжэ болохогүй.

   - Мүнөөнэйхеэр хэлэбэл, танай «хобби» юун бэ?

   - Минии «хобби» эрын гурбан наадан юм. Хонишоной туһалагша ябахадаа, ходо мори унааб, тиихэдэ бүхэ барилдаагаар һонирходог байгааб, Дулдаргын аймагай хэмжээнэй мүрысөөнүүдтэ барилдажа ябааб. Барилдахаяа болиһоорни, гурбан жэл болобо. Зүгөөр мүнөө буряад номоор харбадагби.

   - Һайнта даа.

   Цымжидма ДОЛГОРОВА.

You have no rights to post comments