Тэдэнэй дунда холын айлшад: Россиин буддын шажантанай заншалта Сангхын Буряад ороноор дид хамба Дагба Очиров, Эрхүү можоор дид хамба Алдар Долгоржапов, Хальмаг Республикын «Будда Шэгэмүүниин алтан хиид» түб хуралай ахалагша зонхилогшо Йонтен гелюнг болон Yбэр Байгалай хизаарай, Буряад ороной, Эрхүүгэй можын, Алтайн, Хакасиин дасан дугануудай шэрээтэнэр, түлөөлэгшэд байгаа.
   Саашанхи үйлэ хэрэг намарай наран доро алтан ганжарнуудаа яларуулан байhан Согшон дуганай урда талмайда эхилжэ, Агын «Амар сайн» дуу хатарай театрай «Түбэргөөн» аман зохёолой бүлгэм морин хуурай аялга доро «Алхана уулын магтаал» ба Агын соёлой байшанай артистнар Агын Буряадай тойрогой hүлдэ дуу зэдэлүүлжэ, урма зориг бадаруулаа.
   Удаань Бадма ламхай Шэгэмүүни бурханай шажан, сү-мэнүүдэй хүгжэлтэ тухай ехэ элидхэл хэжэ, дасанайнгаа түүхэ тодорхойлон, иигэжэ хөөрөө hэн: «14-дэхи рабжуунай түмэр хонин жэлдэ 1811 ондо Хориин тайшаа Мархайн Галсан Ага нютагтамнай шэнэ дасанай үндэhэ hуури табилгын зарлиг табяа. 1816 оной гал хулгана жэлдэ Атаган-Дэрэстын дасанай бэлигүүн ухаатай шэрээтэ Ринчен ламхай 200 ламанарые ударидажа, рамнай үргөө, «Дэчен Лхундублинг» нэрэ хайрлаhан түүхэтэй. Энэ дасан эхэ зургаан зүйл хамаг амитанда буян хуряаха ёhотойл буянай таряалан болоhон гэхэ. Арбан сагаан буянай hургаал даган баригдажа, Бурхан багшын шажан тогтобо. Саашадаа Агын дасанда Шойрын, Манбын, Дуйнхорай, Жүдэй ба бэшэшье дуганууд бодхоогдоо. Хубараг ламанарай тоо олон боложо, үнэн hүзэгтэнөөр баян болоо. Иигэжэ 210 жэлэй туршада Агын «Дэчен Лхундублинг» дасан Сангхын үнэхөөр тулааhан боложо, арбан сагаан буян олохын, Бурхан багшын бодото хэрэг бүтээхын гайхамшагта гуламта болоод байна. 1991 ондо нигүүлэсхы Арьяа-Баала, бодисада, 14 дүгээр Далай лама Данзанжамса Ага нютаг морилжо, ном табяа. 2017 ондо шэнэлэгдэhэн Согшон дуганда ба Майдариин сүмэдэ рамнай үргэгдөө». Бадма ламхай мүн урдын ламанарай аша габьяа дурдаа, Согшон дуган бодхоолгодо туhалhан хүнүүдтэ дахяад баярые хүргөө.
   Тус баяр ёhололдо Россиин Федерациин сенатор Б.Б.Жам-суевай сахилгаан мэдээн (телеграмма) уншагдаа. Агын дасанай дуган, шүтөөнүүдые hэргээн бодхоолгодо Баир Баясхалановичай хубита ехэ юм. Тиихэдэ Гүрэнэй Дүүмын депутат ябаhан И.Д.Кобзоной аша оролдолго дурдагдаа.
   Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Буянто Батомункуев «Мүнөөдэр Агын дасанай – 210, үсэгэлдэр Сүүгэлэй дасанай – 220, байгша ондо Россида буддын шажанай баталагдаhанай 280 жэлэй ойн баярнууд тэмдэглэгдэнэ, нютагаймнай лама санаартан лэ дасанаа суутай болгоhон» гэжэ талархал, баяраа мэдүүлээ. Тойрогой дарга Бадма ламхайда амаршалгын бэшэг баряад, «Тогоон шулуун» зураг бэлэглээ, Yбэр Байгалай хизаарай губернатор А.Осиповой дасанда туһалха байһыень хэлээд, амаршалгын бэшэг дамжуулаа. Yбэр Байгалай хизаарай губернаторай, хороонуудай ба Агын тойрогой Захиргаанай баярай бэшэгүүд, хүндэлэлэй грамотанууд гэсхы Амгалан Жапов, ламанар Бэлигто Дондоков, Ринчен Эрдынеев, Аюр Жапов, Доржи Димчиков, Бальжинима Дондоков гэгшэдтэ барюулагдаhан байна.
   Дасанай добжоон шадар үндэр зиндаатай 3 дид хамбанар уригдажа, түрүүн Буряад ороноор дид хамба Очиров Дагба лама Россиин заншалта Сангхын ХХIV дүгээр бандида хамба лама Дамба Аюшеевэй амаршалгын бэшэг буряад, ород хэлэнүүд дээрэ уншажа, Бурханай дүрэ бэлэгыень дамжуулаа. Эрхүүгэй можын буддын шажантанай зүгhөө амаршалһан дид хамба Долгоржапов Алдар лама дуурууханаар үгэ хэлэжэ, мүнгэн бэлэг баряа. Дид хамба Цырен ламхай Yбэр Байгалай хизаарай дасануудай хүгжэлтэ тухай ба хамалганда, дайнда наһа бараhан ламанарые дурсаа, «мал ажалаа, хэлэеэ, заншалаа алдаа hаа, шажанаа төөрихэбди» гэжэ хэлээд, COVID-19 үбшэнэй бэлэгүй сагта ерэhэн хүнүүдтэ баярые хүргөө. Йонтен гелюнг үндэhэн хэлэн дээрээ үреэл хэлээд, түрэл садан болохо хальмаг арадай ба Россида, Монголдо, СНГ-гэй гүрэнүүдтэ Далай ламын түлөөлэгшэ, Хальмагай Дээдын лама Тэло Тулку римбүүшын амаршалга уншажа, халуун альга ташалгада хүртөө.
   Агын Буряадай тойрогой Түлөөлэгшэдэй Суглаанай түрүүлэгшэ Цырен Цыренов, Yбэр Байгалай Хуули байгуулгын Суглаанай депутат Даши Дугаров гэгшэд Агын дасанай үүргэ ехээр сэгнэжэ, шэрээтэ Цыбиков Бадма ламхайн энгэртэ «Шалгарһанай түлөө» гэһэн тэмдэг зүүлгээ, пресс-секретарь Тудупов Сэдэб, унзад Артём Молонов ламанар шангуудта хүртөө. Залуу композитор Лудуб Очиров богони болзор соо зохёоһон «Энхэрэл» хүгжэмөө морин хуур дээрэ наадажа, шагнагшадые уяруулаа. Энэ хүгжэмэйнгөө ното Бадма ламхайда бэлэглэжэ, дасанай һайндэрнүүдтэ зэдэлүүлжэ байхыень хүсөө бшуу. Һүүлээрнь улаалзай хүбдүүд угай, 65 наһатай Дашинима Самбуев Агын дасанай жиндагуудай зүгһөө хани халуунаар амаршалжа, «ажал хэрэгтнай һалбаран мандаг лэ!» гэжэ үреэгээ.
   Россиин буддын шажантанай заншалта Сангхын дасан дугангуудай шэрээтэнэр, түлөөлэгшэд олоороо урагшаа гаража, халуун баяраа мэдүүлээд, Бадма ламхайда алда хадаг, бэлэгүүдые баряа. Тэдэнэй дунда Эрхүүдэ «Гунгаа Чойлин» жод дасан байгуулһан, Амидхаашаһаа гарбалтай Еши-Жамбал лама түрэл нютагаа, эжыгээ дурсажа, Агын дасанай ламанарта гүн сэдьхэлһээ һайниие хүсөөд, «Гүн Ченмо» бурханай дүрэ бэлэглэбэ. Агын дасанай ехэ зиндаатай ламанар нютаг нютагуудай шажанай бүлгэмүүдэй олон эдэбхитэдтэ баярай бэшэгүүдые, гар бэлэгүүдые барижа урмашуулаа.
   Ага нютагай ирагуу һайхан хоолойтой дуушан Александр Бороевой «Агамнай» гэжэ дуу дуулахадань, хамаг зон дууряажа, Агын дасанай байгуулагдаһаар 210 жэлэй ойн баяр ёһолол һүр жабхалантайгаар түгэсөө бэлэй.
   Жалсан ЛУБСАНДАШИЕВ.

You have no rights to post comments