СССР гүрэнэй олон үндэһэ яһатанай фашис Германиин дээрмэшэдые бута сохижо, диилдэшэгүй ехэ хүсэтэйгөөр, хани барисаатайгаар, үнэн сэхээр, эрэлхэг зоригтойгоор байлдажа, дэлхэйн арад түмэндэ амгалан байдал, эрхэ сүлөө асарһыень хэншье мартаха ёһогүй. Улаан армиин сэрэгшэдээр хамта ара талын хүдэлмэрилэгшэд эсэшэ сусашагүй ажалаараа Илалтын үдэрые дүтэлүүлэлсэһэн габьяатай. Илалтын 72-дохи хабар угтуулан, баатар сэрэгшэдэйнгээ болон ара талын хүдэлмэрилэгшэдэй аша габьяае һаная, байлдаанай газарта алдалан унаһан хүбүүдэй нэрэнүүдые дахин дахин дурсая. Хэншье мартагдаагүй, юуншье мартагдахагүй!

 

БААТАР ХҮБҮҮДНАЙ ХЭТЭДЭЭ МҮНХЭ

Тойрогой архивай дансануудтай танилсахада, Эсэгэ ороноо хамгаалхаяа Агын тойрогһоо 5860 хүбүүд, басагад мордоо, теэд тэдэнэй 2793-иинь байлдаанай гал дүлэтэ газар тэбэрин, алдалан унаа. Нютагаймнай баатар хүбүүд Ленинград, Москва, Псков ба Тверь, Сталинград, Курска дуга, Карели, Мурманск шадар дайн байлдаануудта олоор унаһан байна. Хахад Европые фашистнуудһаа сүлөөлжэ, гүрэнэйнгөө зүүн хилые япон милитаристнуудһаа аршалжа, маанадта эрхэ сүлөө, амар амгаланиие асарһан аха захатан мүнөө үсөөн үлэнхэй.

 

Дайнай газар руу эльгээгдэхэ эдеэ хоол, таряан.

 

Агууехэ Эсэгын дайнай эхилһэн түрүүшын үдэрһөө Агын тойрогһоо 1690 хүн Баруун фронт руу мордоо. Тэрэ тоодо 86 коммунистнууд, 205 комсомольцууд гартаа буу барижа, дайсадай урдаһаа тэмсэжэ эхилээ. 1942 оной апрель һарада 3010 хүн мордоод байгаа бшуу. Дүрбэн жэл соо үргэлжэлһэн дайнда Улаан армида Агаһаа сэрэгшэд татагдажал байгаа. Дайнай эхилхэдэ, нютагаймнай олон хүбүүд СССР-эй баруун хилэ шадар сэрэгэй частьнуудаар албаяа хаажа ябаһан. Жэшээлхэдэ, Табтаанайн Б.Шагдаров суута Брест шадар алба хаажа ябахадаа, фашистнуудтай эгээл түрүүн тулалдажа эхилээ. Агын олон хүбүүд сэрэгтэеэ хүреэлэгдэжэ, немецүүдтэ баряанда абтаһан байха юм. Алхана нютагай суута партизан Бадма Жабон Брянскын хүбшэ тайга соогуур партизануудай отряд ударидажа, олон фашистнуудые хюдаһан габьяань олондо мэдээжэ. Зүдхэлиин Жаргал Аюров Словакиин дэбисхэр дээрэ партизануудай отрядта эмшэнээр алба хааһан. Тэрэниие “Доктор Жорж” гэдэг байгаа. Ага тосхоной А.Цыренов Сталинградай байлдаанда 62-дохи армиин суута маршал В.Чуйковой ударидалга доро Германиин фельдмаршал Паулюсай сэрэгшэдые баряанда абалсаһан габьяатай. Хойто-Агын Цэритор Базарон агаарай-десантна сэрэгэй бүридэлдэ Москва, Кавказ хамгаалгада, Прага сүлөөлгэдэ, Берлин абалгада эрэлхэг зоригтойгоор дайлалдажа, Эльбэ мүрэн хүрэтэр ошожо, американ сэрэгшэдээр уулзаһан гэхэ. Уртын Димчик Тогонов Советскэ Союзай Герой Александр Матросовтой суг дайлалдаһан. Шандалиин сэрэгшэн Нагмит Цыренов Агууехэ Эсэгын дайнда Калуга шадар немцүүдэй хоёр танк хюдаа, Карпатско-Дуклинска байлдаанда баатаршалга харуулжа, Алдар Солын хоёр ордендо хүртөө. Тэрэ 1945 ондо Улаан талмай дээрэ Илалтын жагсаалда ябаһан юм. Агын тойрогһоо Базар Ринчино, Александр Парадович Советскэ Союзай Геройн нэрэ зэргэдэ хүртэһэн. Суута партизан Бадма Жабон Россиин Герой болоо һэн. Ага нютагаймнай олон хүбүүд гүрэнэй үндэр шангуудта хүртэһэн байна. Хэд бэ гэбэл, Кутузовай 3-дахи шатын орденой кавалер - Балдан-Доржи Хайдапов (Зугаалай), Александр Невскиин орденой кавалернүүд - Цыренжаб Мункуев (Мункин) (Хүһөөшэ), Лыгден Митупов (Урда-Ага), Улаан Тугай орденой кавалернүүд - Викентий Гласко (Могойто), Даба Гарбуев (Ага- Хангил), Цыренжаб Мункуев (Мункин) (Хүһөөшэ), Дондок Хандамаев (Хүһөөшэ), Балдандоржи Хайдапов (Зугаалай), Семён Номоконов (Зугаалай), Тогон Санжиев (Сагаан-Уула), Жаб Абидуев (Сагаан-Уула), Цыритор Базарон (Могойто), Алдар Солын 2-дохи, 3-дахи шатын орденгуудай кавалернууд Бадмажаб Аюрзанаев (Сагаан-Шулуутай), Яков Десятов (Дулдарга), Батомунко Лодонов (Урта), Наум Жаркой (Дулдарга), Бато Цыренов (Баян-Булаг), Батожаргал Цыренжапов (Ушарбай), Цырендоржи Дамдинов (Табтаанай).

  

Дэлгэрэнгыгээр 18-дахи дугаарта.

You have no rights to post comments