Энэ дурасхаалта үдэрөөрнь дашарамдуулан, Бадма Жабоной 3 хүбүүдэй одхон, «Россиин хүндэтэ барилгашан» болон «Үбэр Байгалай хизаарай харгын албанай габьяата хүдэлмэрилэгшэ» гэһэн нэрэ зэргэнүүдтэй Баир Бадмаевтай уулзабабди, тэрэ аба тухайгаа дурсан хөөрэнэ:
«Эжы аба хоёр сасуу һэн, морин жэлтэй, хоюулаа Үбэр Алханада – Цындыма Жапова эжым 1918 оной зун, абам 1919 оной январиин 1-дэ мүндэлһэн юм. Абамнай даруу зантай һэн. Намайе агнажа һургаһан. Эхин шатын анги дүүргэжэ, 5-дахиин болоходом, намайе томо хүн болоо гэжэ тооложо, агнуурида дахуулдаг болоо бэлэй. «Энэ шандаганай, араатын мүрнүүд гээшэ, энэ гүрөөһэн ябаад ошоо» гэжэ байжа заадаг бэлэй. Намартаа намайе хужарта һуулгаад, «би тэндэһээ ерэхэб, намайе бү буудажархёорой» гээд ошодог һэн. Аба ехэ ангуушан байһан. Үбгэрөөд, муугаар дууладаг, дүлиишэг болоод байхадаа, Дулдаргада хүдэлхэ үедэм «ерээд мяха абааша» гэжэ хонходобо гээшэ. Ерэхэдэм, «мяхан хүдөөдэ, ошоё» гэбэ. Гансаараа мотороллероор ошоод, баабгай буудажархиһан байгаа. Харажал абаа һаа, алдадаггүй юм һэн. Тэрэнээ үбшөөд, «һүлһыень бургааһанда үлгөө һэнби, хайшаа үгы болошоо гээшэб» гээ һэн. Абатайм иимэ ушар болоһон. Нэгэтэ гурбан үбгэд агнуурида гараа. Аба «малюгтай» (малокалиберна винтовко), нүгөөдэнь таба һүрэдэг буутай, «малюгаар» оноогүй һаань, таба һүрэдэгөөр буудаха ёһотой байгаа. Гурбадахинь баабгайн байһан нүхэ һургаагаар ухашалба. Тэрэнь эрхирээд лэ гарахадаа, һургаагыень хухалхадань, тэрэ үбгэжөөл хиидээд унашаһан ха. Винтовкотой үбгэжөөлынь айһандаа буугаа тэбэреэд гүйшоо. Аба баабгайн дүтэлхэдэ, ама руунь буудажа алаһан юм.
Абамнай дайнай тон аймшагтай ушарнуудые хүүгэдтээ хөөрэдэггүй, хөөрэхэ дурагүй байдаг һэн, телевизорээр дайн тухай фильмнүүдэй гарахада ябашаха. Цыден Батомункуев ба Виктор Балдоржиев аба тухай «Огненные тропы» ном бэшэхэдээ, ерээд хөөрэлдэхэдэнь, намайе таһалга сооһоо гаргадаг байгаа. Нэгэ дахин хоргодоод шагнаа һэм. Почтын мотоцикл тухай хөөрөө. «Поезд тэһэлхэдээ, 2 партизанууд бэшэнһээ таһараад үлэшоо. Буугүй, нэгэл штыгтэй байгаа. Тэрьедэжэ ябатараа, ой соо мотоциклай абяа дуулаба. Харгы дээрэнь мотоциклистын бэе хараадуулан хүндэлөөшэнь проволоко татахадань, тэрэ немец мотоциклтаяа мухаришаһан байна. Энэнь почтово мотоцикл байгаа, 1 винтовкотой болоод, нүхэрынь немецэй хубсаһа үмдөө, аба нюураа шарфаар боогоод, хажуудахи һууринай комендатура добтолоо. Телефоноор хонходожо үрдиһэн, немецүүдэй ерэхэдэ, тэрьедэхэ баатай болоо». Нэгэтэ би абаһаа: «Яагаад үбэлдөө газаа хонодог һэмта?» - гэжэ һураа һэм. Землянкань тэдээндээ болбосон түхэлтэй гэр шэнги байгаа, ой соо, холо оршодог һэн. Аба иигэжэ хөөрөө: «Саһа хара газар болотор этэхэш, тиигээд түүдэг носоодог һэмди. Түүдэгэй шатажа дүүрэхэдэ, газар халадаг. Үлэһэн согыень этэржэ, дээрэнь мүшэр шэдээд, бэе бэедээ нюргаараа няалдаад унтадаг һэмди. Тиибэшье бага сага согхонууд үлэдэг, хүүртиг, шинель дүрэд гэдэг һэн. Немецүүд тэрээгээрнь партизан гэжэ мэдэдэг болоһон байгаа, ажаһуугшадтай ниилэшэхэдэ, энэ тэмдэгээр партизанууд баригдадаг һэн. Газар 4-5 саг соо дулаан байдаг, энэ саг соо унтажа үрдеэд, саашаа гүйлдэдэг байгаабди».
Аба намайе яагаад гэрэй һуури, паза сабшахаб г.м. һургаа. Алханадаа дарханай бригадираар хүдэлөө. Армянууд хашаар баридаг, бетонно ажал хэдэг, тэдэниие алханынхид «Жабоной армянууд» гэжэ хөөрэлдэдэг һэн. Абымни һургаһан дүршэл шадабари саашанхи харгыдам нүлөөлөө, би Шэтын политехническэ институт барилгашан мэргэжэлтэй түгэсхөө һэм.
Дайнай һүүлээр суг дайлалдаһан нүхэдтэеэ бэшэлсэдэг, һайндэрнүүдтэ открыткаар амаршалалсадаг, ушаргүй дулаанаар бэе бэеэ һанадаг һэн. Сэрэгэй нүхэдынь - Исмагилов, Анатолий Потехин, залуу, 18-тай эрэлхэг зоригтой командир Орлов, комиссар Георгий Гордиенко, взводой командир Василий Христофоров, штабай дарга Николай Лосев ба бусад олон. Нэгэ уулзалгадаа аба өөрынгөө буряад хутага комиссартаа бэлэглээ. Тэрэ үедэ Новозыбковай дунда һургуулида пионернүүдэй дружина абын нэрэтэй байгаа. Партизанууд 1943 оной намар Улаан Армитай ниилэһэн, тэрэ түүхэтэ үдэрөө Брянщинын партизанууд ехэ хүндэлдэг, тэмдэглэдэг юм. 2009 онһоо июниин 29-эй үдэр – Партизануудай болон подпольщигуудай үдэр гэжэ тэмдэглэгдэдэг. Брянскын можын хуули тогтоогшод энэ һайндэрэй үүсхэгшэд болоно. Брянщина - Эсэгын дайнай үеын партизануудай хүдэлөөнэй түбэй нэгэн юм. 2014 оной энэл үдэр 14 партизан-геройнуудта – СССР-эй 12 болон Россиин 2, тэдэнэй тоодо абадамнай зорюулагдаһан сээжэ бэеын хүрэл дүрсэнүүд нээгдээ һэн. Брянск хото шадар партизанска ойн соорхойдо бүхы хэмжээ ябуулганууд үнгэргэгдэдэг, хүшөөнүүд, землянканууд баригдаатай. Элдэб янзын олон техникэ бии. Энэ хадаа ёһотойл хүхэ номин тэнгэри дорохи музей мүн. Батомунко ахайн Дулма басаган, ехэ Бато хүбүүмнай нээлгэдэ ошоо һэн. Брянск хотодо прокуратурын ажалтан, нютагаймнай Шойсорон Доржиев угтаа, хамһалсаа. Саашаа Новозыбково руу, тон дайлалдаһан газарынь ошоходо, тэндэхи прокуратурын ажалтад Ш.Доржиевай гуйлтаар УАЗ авто-унаатай бензопилагаар набша намаа хюрөөдэжэ, харгы гаргажа, землянка хүрэтэрнь абаашаһан байна. Землянкын газаа дурасхаалай хүшөө дээрэ 1942 онһоо 1943 он болотор үбэлжэһэн партизануудай нэрэнүүд, тэдэнэй дунда абымнай нэрэ бэшээтэй байгаа. Аба хөөрэдэг бэлэй: «Землянкаяа абарха гэжэ гал түлихэдөө, модон хоолойдо хүнды нүхэ хэжэ, трубагаашье холо абаашаад гаргажа, утааень бага, эли бэшэ болгодог бэлэйбди. Партизануудтай дайлалдахадаа, баһал дүршэлтэй болоһон немецүүд утаанай ууяһан газар руу бомбо хаядаг һэн ха».
