Табин наймадахи заншалта мүрысөөндэ хори нэгэн можо түлөөлhэн 184 барилдаашад арбан шэгнүүртэ хубааржа, хаба шадалаа туршаhан байна. Гурбан үдэр үргэлжэлhэн мүрысөөнэй дүнгөөр, эбтэй эетэй можо - Шулуутайн барилдаашад дахяад түрүүлжэ, арбан табадахяа оройлоо. Тэдэ 2005 онһоо мүнөө болотор илагдаха гээшые мэдэнгүй ябана бшуу.
Шулуутайн можо.
Covid-19 үбшэнэй һүжэрһэн ушарһаа, энэ жэлэй мүрысөөн ондоо маягтайгаар эмхидхэгдээ. Барилдаа хараха дуратайшуулые халдабарита үбшэнһөө һэргылжэ, тамирай hайндэр эмхидхэгшэд нарилха талаар шухала хэмжээнүүдые абаһан байна. Тодорхойлходо, мүрысөөндэ табин хүнһөө олон бэшэ харагшад табигдаа. Хибэс дээрэ тамиршадай барилдаа дүтэһөө хараха аргын хизаарлагдаһан ушарһаа, зон интернедэй уудамда Инстаграмм, Ютуб соо сэхэ дамжуулгануудые хараа. Хабаадагшад, мүрысөө шүүгшэд (судьянар) COVID-19 үбшэнгүй гэжэ баталһан саарһатай байба. Эмхидхэлэй хороон зоной аюулгүйе сахижа, мүрысөөнэй нээлгэ үнгэргөөгүй бшуу.
Уласхоорондын, Бүхэроссиин, Сибириин, Алас-Дурнын тойрогой мүрысѳѳнүүдтэ амжалтатай барилдажа ябаhан шамбай бүхэшүүл түрэл нютагайнгаа нэрэ хүндэ хамгаалхаяа хибэс дээрэ гаража, дүрэ мэхэеэ буляалсаа.
57 кг шэгнүүртэ арба гаран барилдаашад түрүү hууринуудай нэгые эзэлхэеэ шармайгаа. Финалда Табтаанайн Ананда Дашиев Сагаан-Уулын Эрдэм Борогшоновые түшедэ табижа илалта туйлаа. Гурбадахи hууринуудта Уртын Мигмар Далаев, Буряад ороной Баир Баяндуев гэгшэд гараа.
61 кг шэгнүүртэ хабаадаhан хори гаран тамиршадhаа гол уулзалга хүрэтэр Жаргал Дамдинов (Гүнэй), Бэликто Бальжинимаев (Зугаалай) гэгшэд ошоо. Гүнэйн бүхэ Жаргал Дамдиновай хибэс дээрэ гарахада, харагшад халуун альга ташалгаар дэмжээ. Тэрэ Россиин можын гэшүүн, уласхоорондын классай тамирай мастер, Россиин мүрысөөндэ хүрэл медальда хүртэhэн габьяатай. Дээдэ гарай барилдаашан Жаргал нүгөөдэдөө ямаршье найдал үлөөнгүй, 10:0 тоогоор шүүгээ. Удаадахи hууринуудые Амидхаашын Доржо Баясхаланов, Буряад ороной Балдан Дондоков эзэлээ.
65 кг шэгнүүртэ эгээл олон тамиршад хаба шадалаа туршаа. Гол уулзалгада Зүгаалайн Зандан Будаев ба Буряад ороной Баясхалан Очиров хоёр гараха байгаа. Теэд холын айлшан урда уулзалгада бэеэ гэмтэжэ, хибэс дээрэ гарабагүй. Тиигэжэ Занданда илалта олгогдоо. Сагаан-Уулын Балдан Содномов, Шулуутайн Солбон Тумэнбаяров гурбадахи hууриин шангаар урмашуулагдаба.
70 кг шэгнүүртэ хабаадагшадай бүридэл тон шанга байгаа гээд хэлэхэ хэрэгтэй. Финалда Шулуутайн Булат Батоевой урдаhаа Амидхаашын залуу бүхэ Бадма Намсараев гараа. Арбан найма наhатай Бадма Буладые мэхэлжэ, ямар нэгэн дүрэ хэрэглэхые оролдоо. Баян дүрэтэй Бүлат залуу барилдаашаниие алиш тээшэнь эрьюулжэ, сэбэр техничнээр шүүжэ, мүрысөөнэй абарга дахяад болоо. Бүлат Батоев бүхы уулзалгануудтаа hайн бэлэдхэлтэй байhанаа харуулжа, түрүү hуурида гараhан байна. Зугаалайн Саян Жигзымаев, Шулуутайн Лев Гергенов гэгшэд удаадахи hууринуудые эзэлээ hэн.
74 кг шэгнүүртэ Зугаалай нютагай тамирай мастер, гушан зургаа наhатай Ариг Жапов хибэс дээрэ гарахадаа өөрhөө холо дүү бүхэшүүлые ядамаргүй шүүжэ, мүрысөөнэй абарга боложо, нютагайхидаа, нүхэдөө ехэ баясуулаа hэн. Буряад ороной Никита Жаргалов, Сандан Гармаев, Сагаан-Уулын Арсалан Рыгзынов гэшэд мүнгэн ба хүрэл медальнуудта хүртөө.
79 кг шэгнүүртэ гол уулзалгада hонирхолтой барилдаан болоо. Тойрогой мэдээжэ барилдаашан, Гүнэй нютагай Александр Рабданов Буряад ороной залуу бүхэ Түмэн Бодиев хоёр уулзаа. Сашын урдаhаа 18 наhатай Т.Бодиев шанга эсэргүүсэлтэ үгөө бшуу. Мүрысөө хүтэлэгшэ залуу бүхые харагшадтай танилсуулжа, нэрэ солыень, илалтануудыень нэрлэхэдэнь, зон гайхалдашоо. Энэ эдир наhандаа Т.Бодиевай шүүгээгүй мүрысөөнүүдынь үгы. Алас Дурнын, Сибириин тойрогой мүрысөөнүүдэй абарга, Россиин шанда хүртэгшэ, хүүгэдэй хоорондо уласхоорондын турнирай илгаша, Олимпиин абарга Бүйвасар Сайтиевай шангай мүрысөөндэ хүрэл медаль шүүгээ… Харагшад аниргүй болоод барилдаа хараа. Саша түрүүн хоёр балл абаад ябаhан аад, нүгөөдэдөө дүрбэн балл алдажа шүүгдэшоо. Удаадахи hууринуудта Хара-Шэбэрэй Намжил Цыденжапов, Амидхаашын Юрий Рахлецов гэгшэд гараа.
86 кг шэгнүүртэ Шулуутайн Барас Базаров финалда Дулдаргын Максим Судаковые урагша хойшонь эрьюүлжэ, hүүлэй hүүлдэ гоё гэгшээр дүрбэн баллда шэдэжэ, мүрысөөнэй абарга дахяад болоо. Саха-Яхад ороной Айсен Копырин, Зүдхэлиин Дашинима Цырендоржиев гурбадахи hууринуудые эзэлээ.
92 кг шэгнүүртэ илагшадые нэрлэхэдэ Алексей Пинтаев (Бүряад орон), Эрдэм Жамбалов (Ага-Хангил), Егор Крикунов (Буряад орон), Батор Базаров (Шулуутай).
97 кг шэгнүүртэ Цэдаши Дугаров (Зүдхэли) - алтан, Баир Дашиев (Сагаан-Уула) – мүнгэн, Алдар Дондоков (Шулуутай), Булат Дарижапов (Догой) – хүрэл медальнуудта хүртөө.
120 кг шэгнүүртэ урда жэлнүүдтэл адли Балдан Цыжипов (Ага-Хангил) оройлоо. Балданда шүүгдэhэн Эрдэм Цыренжапов (Зүдхэли), Батор Цыренжапов (Догой), Дмитрий Жаргаланов (Шулуутай) гэгшэд 2-дохи, 3-дахи hууринуудта гараа.
Барилдаанай найрай үргэлжэлэлдэ буряад барилдаагаар абарга бүхые элирүүлхэ мүрысөөн үнгэрөө. Эндэ дүн хамта 5 бүхэшүүл хабаадаа. Бүряад барилдаагаар суутай абарга бүхэ, Урда-Агын Цыбик Максаров Догойн бүхэ Батор Цыренжаповые унагаажа, гол шан бэлэгтэ хүртөө. Шүүгдэгшэ Б.Цыренжапов гарай бэлэгээр урмашуулагдаа. Эмхидхэлэй хорооной зүгhөө тамиршадта тусхай шангүүд барюүлагдаа. А.Дашиевта (Табтаанай) – «За волю к победе», Т.Бодиевта (Буряад орон) – «За лучшую технику», Б. Батоевта (Шулуутай) – «За наибольшее количество чистых побед», Э.Борогшоновто (Сагаан-Уула) –«Самому юному перспективномү борцү», А.Жаповта (Зугаалай) – «Лучшему ветерану», Ж.Дамдиновта (Гүнэй) – «Лучшему борцу турнира», Б.Б.Базаровта (Шулуутай) – «Лучшему тренеру», М.Жанчиковта (Буряад орон) - «Лучшему судье». Мүрысөөнэй түгэсхэлдэ Гүнэйн залуу бухэ Даши Должиновта барилдаагаар «Тамирай мастер» гэһэн үнэмшэлгэ барюулагдаа. Могойтын аймагай хүүгэдэй-тамирай һургуулиин һоригшо Цыренжаб Дарижаповта хизаарай амба захирагшын зүгһөө баярай бэшэг барюулагдаһан байна.
Дэлгэрэнгы репортаж - 8-дахи дугаарта.
Эрдэни ЧИМИТДОРЖИЕВ.
