Тэдэ хоёр директорэй таһалга ороходоо, бидэниие шэртэн хараад, «мэндээ» гэжэ уринаар мэндэшэлбэ. «Хэнэй хүбүүд, хэд гээшэбта?» гэхэдэмнай, хурса хутагата худанса шарайд омогой Һамадоржын Мүнхэсайханай 16 наһатай Хүдэрмүнхэ ба 13 наһатай Эдирмүнхэ гээшэбди гэжэ тордиһогүй буряадаар харюусаа бэлэй. Хүгшэн аба, элинсэгээ дурдаад, ахайнь - «урлал, зурагта дуратайб», багань «ород хэлэнэй багша болохоб» гэжэ хэлээ һэн. Хүдэрмүнхэ хүбүүн Агын дасанай буряад хэлэнэй мүрысөөндэ ба Агын тойрогой үхибүүдэй «Золотые россыпи» гэһэн дуунай конкурсдо һайнаар хабаадажа, буряад ёһо заншалаа, арадайнгаа дуу мэдэхэ байһанаа харуулаа. Тэрэ эсэгынгээ зооһон сэргэ тухай удхалан хөөрөө, «Би – буряадби!» гэһэн шүлэг уншадаг юм.
   Эдэ хүбүүдэй хүгшэн абань Хүнхэр нютаг шадар тоонтотой байһан ха. Мүнөө тэдэнэр Алексеев Дашизэгбэ нагасындаа байгаад, Хүнхэрэй дунда һургуулида һурана. Дашизэгбэ Цыреновичэй наһанай нүхэр Цырегма Гармадашиевна бүхэли наһаараа ород хэлэнэй багшаар ажаллаһан. Тиимэһээ эдиршүүлдэ һайн туһаламжа үзүүлдэг байһаниинь эли. «Айлай 6 хүүгэдбди. Абжаанарнай - оюутад, Чойбалсан, Улаан-Баатар хотонуудта һурадаг. Һамадоржын Мүнхэсайхан абамнай ба Цырендоржын Бальжима эжымнай Сагаан Обоо нютагта табан хушуун малай дүрбыень баридаг, тэмээ харадаггүй, хоёр мянгаад хонитой, 60-аад үхэртэй, 70-аад адуутай. Гэртэхимнай адуу малаа адуулжа, һайн үбһэ ногоотой, хужар уһатай газар бэдэржэ, зөөдэлөөрөө ябадаг. Хүнхэр ерээд һурахада, булта ород хэлэтэй, бидэнтэй жэгдэ буряадаар хөөрэлдэхэ үхибүүд байдаггүй, һургуулидаа буряад хэлэ үзөөд, гэртэ газаа байхадаа, ородоор харилсажа, түрэлхи хэлэндээ һуранагүй. Гэртээ буряадаараа хөөрэлдэхыемнай аба эжы-мнайл захидаг юм», - гэжэ Монгол ороной Дорнод аймагһаа ерэһэн аха дүү хоёр ээлжэлэн хөөрөө һэн. Хүнхэрэй дунда һургуулида 2017 онһоо һурана. Энэ һургуулиин директор Жигзымцырен Шойдокова иигэжэ хөөрэбэ: «Гэртэхиниинь ород хэлэндэ һургахаяа һанаад, мэдүүлгэ барижа, хоёр одхон хүбүүдээ наашань асараа һэн. Эдэ хоёр хүүгэдые нютагтаа һургахын тула мэдүүлгэ бэшээд, хэдэн дахин Шэтын миграционно албан ябажа, жэлээр үгтэдэг һуралсалай визэ хүүлээ һэнби. Ехэнь эндэ 11-дэхи анги дүүргээд, Монголдоо 12-дохи ангида һуража, үнэмшэлгэтэй болохо, багань Хүнхэрэй һургуули түгэсхэхэ түсэбтэй. Тэдэнэр ород хэлэндэ түргөөр һурана. Илангаяа дүү хүбүүниинь ородоор һайнаар дуугардаг болоо. Тэдэнэр аман зохёолой, хатарай, шатарай, дуунай г.м. бүхы харалга-мүрысөөнүүдтэ хабаададаг, үүсхэл эдэбхитэй һурагшад юм. Нёдондо Агын тойрогой «Оюун бэлигээ – Ага нютагтаа» гэһэн уран һайханай харалгын болоходо, Бальжима эжынь Хүнхэр нютаг ерэжэ, хэдэн үдэрэй туршада манай ажалшадтай суг хамта үхибүүдтэ хубсаһа оёлсожо туһалаа һэн».
   «Бидэ - буряадуудбди» гэжэ хэлэдэг аха дүү хоёр ород хэлэнэй ба тоо бодолгын хэшээлнүүдтэ ябаха дуратай. Тэдэнэртэ эрхим хүнүүд болохыень хүсөөд, холын нютагта олоһон эрдэмынь туһатай байха гэжэ найдая.

You have no rights to post comments