Чингис хаанай сэрэгтэй хахад дэлхэй эзэмдэжэ соёрхоhон монгол морин, түрүүшын харасаар, набтархан ба юрын борохон түхэлтэй. Харин айхабтар шанга бүхэриг бэетэй, hүбэлгэн ухаатай ба эрэлхэг зоригтой морин гээд хаа-хаанагүй суурхаhан.
Эрдэмтэдэй шэнжэлhээр, монгол морид «тах» гэhэн зэрлиг моринhоо гарбалтай. Чингис хаанай үеhөө эхилжэ, Монголдо ехээр үдэhэн морид бултадаа шахуу Дэлхэйн хоёрдохи дайнда хосоржо hалаhан. Тэрэ үедэ Монголhоо 500 мянган толгой морин СССР гүрэндэ дамжуулагдаһан байна.
Дайнай hүүлээр Монголдо оройдоол 15 толгой, хари гүрэнүүдэй зоопаркнуудта хамта 57 толгой үльгэр домогто үүлтэрэй морин үлөөд байhан.
Һүүлэй үедэ монголнууд Голланди, Европын суута «Аскания-Нова» гэhэн зоопаркнуудhаа болон мүнөөнэй Хитадай дэбисхэр дээрэхи Джунгариин сүл губинуудаар 11 зэрлиг унага барижа, алдар суута моридоо үдхэн олошоруулна.
Монгол үүлтэрэй морид ООН-ой тусхай аршалалта доро абтаhан.
Уласхоорондын лабораторинуудай эрдэмтэдэй элирүүлhээр, монгол морид дэлхэйн бэшэ үүлтэрэй моридтой түрэл болодоггүй, онсо ондоо янзын амитад юм.
Баярма БАТОРОВА.
