«Сагаан Заба»
Байгалай эрьеын эгээл үзэсхэлэнтэ ба таабарита «Сагаан Заба» гэhэн орьёлто хабсагайнууд бүхы дэлхэйгээр суурхадаг. Тэндэхи шулуун ханануудаарнь 4000-5000 жэлэй саана ажаhууhан түрүүшын хүнүүдэй зурагууд бии. Хүнүүдэй, амитадай, шубуудай, бүтээл үйлэдэжэ байhан бөөнэрэй дүрэнүүдэй хажуугаар бугын дүрэнүүд онсо hуури эзэлдэг.
Байгал шадарай урдын хүнүүдэй этигэлээр, Тэнгэриин Буга - Наран Найжын hүлдэ байhан домогтой. Тэрэ Юртэмсын хизаарта мүндэлөөд, дэлхэй тойрон гүйhэнэй удаа унтарhан нарандал залиржа хосордог гэжэ түрүүшын хүнүүд этигэдэг байhан.

Эгээл hонирхолтойнь гэхэдэ, Америкын индейцүүдэй урдын заншалда мүн лэ Тэнгэриин Буга шүтэгдэдэг байhан.
Урдын түнгүүс, ненец г.м. арадууд «Долоон Yбгэд» гэhэн мүшэдэй аймагые «Тэнгэриин Буга» гээд нэрлэдэг байhан түүхэтэй.

Зурагуудай дунда нарайлжа байhан эхэнэрэй дүрэ бии.

Мүн лэ тэндэ «Айхын Шулуун» гэжэ хабсагай үни урдын сагhаа hүрдөөдэг. Алуур, хулгай г.м. ямар нэгэн харша хэрэгээр гэмнүүлhэн хүниие тэрэ хабсагайда асаржа, тэбэрюулдэг hэн ха. Тиихэдэнь гэмгүй хүн яадагшьегүй, харин гэмтэй хүн тэндээ үхэдэг байhан гэхэ.

XX зуунай эхиндэ хитадууд тэмээн хамбыда ашаhан алтаяа Байгал гаталуулжа шадаагүй ушараар «Сагаан Забын» агы нүхэндэ нюуhан түүхэтэй. Энээн тушаа оршон тойрон ажаһууһан буряадууд үеhөө үедэ дамжуулдаг ба найдамтай дансанууд тэрэнииень гэршэлдэг.

Һүүлэй 30-аад жэлэй туршада тусхай бэлэдхэлтэй спелеологууд хитадай алта бэдэрээд, яашье олодоггүй. «Бурхан зүбшөөнэгүй», - гэжэ спелеологууд хэлэдэг. Сагай ерэхэдэ, «Сагаан Забын» хабсагайнууд өөhэдөө нээгдээд, алтаяа хүнүүдтэ үгэхэ гэhэн домогтой.

You have no rights to post comments