Хуушан Шандалиин Хүнды гэжэ мал арьбадхахада зохид газарта Батор Дугаржаповай хүтэлбэрилдэг таряашанай-фермерскэ ажахы оршодог. Залуу малшан аба эжынгээ буусада наһаараа харууһалжа байһан мал арьбадхана, таряа ургуулна. Аба эжынь Дулдаргын аймагай Свердловэй нэрэмжэтэ ажахын түрүү малшад ябаһан юм. Баторай аба Цырен-Доржи Дугаржапов түрэл ажахыдаа үнэн сэхэ ажаллаһанайнгаа түлөө «Эхэ оронойнгоо урда аша габьяатай байһанай түлөө» гэһэн 2-дохи шатын орденой медаляар шагнагдаһан байха юм. Эжынь, Долгоржаб Дугаржапова, Россиин Федерациин Хүдөө ажахын яаманай Хүндэлэлэй грамотада хүртэһэн. Батор олон хүүгэдэй дунда үндыһэн, хара багаһаа хүдөөгэй хара ажал хэжэ хүдэржэһэн. Тэрэ хүлөө шоройдоһоор, хони дахажа, нарай хурьгадые намнаһаар үндыһэн юм. Һургуулида дунда ангинуудта һуража байхадаа, хони хайшалалгын ажалда, үбһэ сабшалгада ябадаг һэн.

   Дунда һургуулиин һүүлээр Батор Дугаржапов Шэтэ хотодо багшанарай дээдэ һургуулида социальна-психологой мэргэжэл 5 жэл шудалаа. Дээдэ мэргэжэлтэй болоод, түрэл ажахыдаа хонишоной туһалагшаар 4 жэл хүдэлөө. Хонишоной туһалагшаар ажаллаһаар, дүй дүршэлтэй боложо, саашанхи хуби заяагаа хүдөө ажахытай нягтаар холбохо гэжэ шиидээ бшуу. Батор Дугаржапов аба эжынгээ бууса һэргээжэ, 2009 онһоо хүдөөдэ мал хаража эхилээ. Үмсын хамһабариин ажахы түрүүн байгуулжа, бууса дээрээ эбэртэ бодо мал, хони, адуун һүрэг үсхэбэрилөө. Гүрэнэй засаг зургаанай таряашанай-фермерскэ ажахынуудые дэмжэжэ эхилхэдэнь, Шандалиин малшад КФХ-гай нэрэ зэргэтэй боложо эхилээ. Тиин 2018 ондо Батор Дугаржаповай бүлэ таряашанай-фермерскэ ажахы байгуулаа. Мал ажаллаха дүршэлтэй болоһон залуу малшан фермерэй ажал ядамаргүй ябуулаа.

   Мүнөөдэрэй байдалаар, Хуушан Шандалиин талаар зуу гаран эбэртэ бодо мал, тэды тухай хонин һүрэг бэлшэнэ. Тэрэнэй хажуугаар хори гаран адуун һүрэг, гахай үсхэбэрилнэ. Хизаар дотор залуу фермернүүдые дэмжэхэ зорилготой «Начинающие фермеры» гэhэн конкурсдо хабаадажа, илажа гараhан байха юм. Эбэртэ бодо мал үсхэбэрилхэ зорилготойгоор хараалагдаhан хизаарай программада орожо, субсиди абаhан.

   Грантын мүнгэн 3 сая түхэриг болоо. Тэрэ-нэй ашаар хүдөө ажахын техникэ, үүлтэртэ эбэртэ бодо мал худалдажа абаа. Тодорхойлходо, «Беларус-82» түхэлэй трактор, пресс-подборщик, хоёр брусна косилка, тармуур, кун г.м. техникэ абаа. Дугаржаповтанай даашада үсхэбэрилэгдэдэг эбэртэ бодо малынь мяхалиг үүлтэрэй. Мяхалиг үүлтэрэй мал манай хизаарта ядамаргүй үбэлжэдэг, һайн түл үгэдэг. Үнеэд ехэ һүтэй, тугалынь тобир тарган байдаг шуу. Малайнгаа үүлтэр hайжаруулха зорилготойгоор ажахынуудhаа үнеэдые ба буха худалдажа абадаг байна. Мүнөө жэл тугал олоор абаа. Малдаа эдюулхэ хоол жэл бүри ехээр нѳѳсэлдэг гуримтай. «Хүдөөдэ мал хаража, тэрэнээ hайнаар ажаллажа, үйлэдбэрииень наймаалжа, мүнгэтэй болохо ба амандаа хэхэ хоолтой байхань эгээл сэнтэй», - гэжэ фермер Батор Дугаржапов хэлэнэ. Тэрэнэй хөөрэhөөр, хабарай тарилга, үбhэ сабшалга г.м. шухала хүдэлмэринүүд оньһото техникын хүсөөр бүтэдэг. Буусадань МТЗ, Т-25 г.м. трактор бии. Эдэ тракторнуудта шагтагалдаг техникээр гүйсэд хангагданхай. Тиимэhээ ажалаа ядамаргүй ябуулдаг ха. Дугаржаповтанай буусада гэр, бани, хонидой байрлаха дулаан хашаар, дал г.м. баригдаhан. Уhаар, зайн галаар хангагданги.

   Нютагтаа үнгэргэгдэдэг соёлой ба тамирай, ниитын хэмжээ ябуулгануудта жэл бүри спонсор болодог.

   Мүнөө Батор Дугаржаповтанай буусада малай үбэлжэлгэ түлэг дундаа. Үбэлжэлгэдэ малай хоол гүйсэд бэлдэгдэнхэй. Малшад малдаа хоол үгөөд, уhалаад, бэлшээридэ гаргажа адуулдаг юм. Хуушан Шандалиин хүндыгөөр хагдан элбэг. Ямаршье хүйтэн, саһатай жэлэй тудабашье, мал садатараа бэлшэдэг. Үбэлжэлгын үедэ малдаа, илангаяа түрэхэ үнеэдтэ нэмэри хоол, дабһа тараажа үгэнэ.

   Эрдэни ЧИМИТДОРЖИЕВ.

You have no rights to post comments