Хүндэтэ үхибүүд! Таанадтаа зорюулһан ээлжээтэ нюуртаа хоол барихадаа, ямар ёһо журамуудые сахиха ушартайб гэһэн зүбшэлнүүдые дурадхахамнай. Һайнаар уншаад хадуужа, сахижа ябахыетнай уряалнабди.
ЭДЕЭЛХЫНГЭЭ УРДА ТЭЭ ГАРАА УГААХА
Газааһаа гү, али һургуулиһаа ерээд, хубсаһаяа һэлгүүлээд, хоолоо барихынгаа урда тээ мылээр гараа һайнаар угааха ёһотой. Гэбэшье эдеэнэй шэрээгэй гү, али партыншье саана һуухадаа, нюргаяа сэхээр баряад, хүл гараа иишэ тиишэнь хүдэлгэнгүй һуужа һураха хэрэгтэй. Тиигээд эдеэнэй шэрээдэ гэр бүлынгѳѳбүхы гэшүүдэй һуухада, хоолоо барижа эхилхэдэ болохо. Мүн гэрэй эзэнэй (абынгаа), наһатай хүнэй эдижэ эхилһэнэйнь һүүлээр хооллобол, хүндэлһэнэй тэмдэг болохо юм. Шэрээгэй сана һуухадаа, шууяжа, эдеэгээрээ наадажа, стул дээрээ тэршэлжэ, дүүжэндэжэ байха хэрэггүй: ёһо гурим мэдэхэгүйн тэмдэг болоно юм.
ХООЛОО БАРИХАДАА, ШАШАЛДАХАГҮЙ
Зоогложо байхадаа, бүдүүн зоной хѳѳрэлдѳѳ шагнаад һуухагүй, нэрэ һурагүй хөөрэлдөөндэ оролсохогүй. Наһатай хүн «Томошуулай үргэ бү шагна» гэжэ заадаг байһан ха юм. Илангаяа амаараа дүүрэн эдеэтэй аад, сэсэргэжэ, сасаргажа байжа хүнһѳѳ юумэ асуужа, хандажа байха хэрэггүй. Эдеэлхэдээ гү, али унда уухадаа яаража, хахажа байжа эдихэдэ муухай. Һайнаар жажалаад, яарангүй, зохидоор эдихэ ушартай юм.
ШЭРЭЭ ДЭЭРЭХИ ЭДЕЭНДЭ ХҮРТЭХЭДӨӨ...
Шэрээ дээрэ ямар нэгэн эдеэнэй зүйлэй (хилээмэн, тоһон г.м.) хүрэхѳѳр бэшэ, холошог табяатай байгаа һаань, хажуудаа һууһан зондо һаалта хэжэ, бүхы шэрээ дээгүүр гараа һарбайжа болохогүй. Хилээмэндэ эгээл дүтэ һууһан хүндэ абажа үгэхыень хандаха ёһотой. Үшѳѳ тиихэдэ шэрээ дээрэ үхибүүнэй даахаар бэшэ хүндэ амһартатай хүйтэн унданай байбал, даажа ядажа, адхажа байнхаар, баһал бүдүүн хүндэ туһалхыень хандахада болохо бшуу.
АНХАНҺАА ЁҺО ЖУРАМТАЙГААР ЭДЕЭЛХЭ
Хоол барихынгаа урда тээ эдеэнэй бутархайнуудаар хубсаһаяа муухайдахагүйн тула үбдэг дээрээ гү, али үбсүүндээ хүг (салфеткэ) хэхэдэ болохо. Мүн юумэ эдижэ байхадаа, халбагаяа, һэрээгээ гү, али табагаа долёожо оройдоошье болохогүй. Энэ һургаалгүй үхибүүнэй ябадал болоно. Тиихэ- дэ һэрээгээрээ, халбагаараа хүн руу ёдойлгон заажа, юумэ харуулжа огто болохогүй. Хоолоо барижа байхадаа, шанаагаа тулаад һуухагүй. Мүн ямар нэгэн эдеэнэй зүйл хазаад, амһарта руу һѳѳргэнь хэжэ болохогүй. Бултыень эдихэ, үгы гэбэл табагайнгаа хажууда орхиходо болохо. Тиихэдэ амһарта соо, жэшээнь, һүүлшын шэхэрэй (конфета) үлѳѳд байбал, «Таанад эдихэ гүт?» гэжэ бүдүүн зонһоо асуугаад, «Үгы» гэбэлнь абахада - ёһо журамтайн тэмдэг.
ГЭНТЫН ХЭРЭГЭЙ БА ҮЙЛЫН УШАРБАЛ...
Эдеэлжэ байгаад, гэнтэ найтаахаяа гү, али ханяахаяа һанабал, шэрээдэ нюргаараа эрьелдээд найтааха, ханяаха ушартай юм. Урид хоолоо барижа дүүрэбэл, айлшадай, бүлын гэшүүдэй эдеэлжэ дүүрэхыень хүлеэхэдэ, хүндэлһэнэй тэмдэг болохо бшуу. Харин гэнтын хэрэгэй ушарбал, «Хүлисэгты» гэжэ хэлээд, шэрээһээ бодохо ёһотой.
ЭДЕЭЛЭЭД, БАЯРАА МЭДҮҮЛХЭ
Эдеэлжэ садаад, шэрээһээ бодоходоо, гэрэй эзэдтэ, хоол шанаһанхүндэ «Баярлааб, амтатай байба» гэжэ хэлээ һаа, хэншье баярлаха бшуу. Шэрээһээ бодоходоо, урал амаяа салфеткээр аршаха ёһотой. Гараараа, хамсыгаараа амаяа аршажа огтолонболохогүй. Эгээл муухай, һургаалгүй ябадал юм.
Дэлгэрэнгыгээр 41-дэхи дугаарта.
